Tuisblad

Sagittarius A* (uitgespreek "Sagittarius A-ster"; afkorting Sgr A*) is die supermassiewe swartkolk in die middel van die Melkweg. Dit is geleë naby die grens tussen die sterrebeelde Boogskutter (Sagittarius) en Skerpioen (Scorpius), sowat 5,6° suid van die sonnebaan, visueel naby die Skoenlapper-sterreswerm (Messier 6) en die ster Shaula (Lambda Scorpii).

Die voorwerp is 'n helder en baie kompakte radiobron. Die naam Sagittarius A* is om historiese redes daaraan gegee. In 1954 het John D. Kraus, Hsien-Ching Ko en Sean Matt by 250 MHz na die radiobronne geluister wat hulle geïdentifiseer het met die radioteleskoop van die Universiteit van Ohio. Hulle het die bronne gerangskik volgens sterrebeeld en het hoofletters toegeken in volgorde van helderheid binne elke sterrebeeld; A het die helderste radiobron binne die sterrebeeld aangedui. Die asterisk (*) is later bygevoeg omdat die ontdekking as opwindend (exciting) beskou is, in ooreenstemming met die naam vir atome in 'n opgewekte (excited) toestand wat met 'n asterisk aangedui word (die opgewekte toestand van helium is byvoorbeeld He*). Die asterisk is in 1982 toegevoeg deur Robert L. Brown, wat verstaan het die sterkste radio-emissie van die middel van die sterrestelsel kom moontlik van 'n kompakte, nietermiese radiovoorwerp.

Waarnemings van verskeie sterre, veral S2, in ’n wentelbaan om Sagittarius A* is gebruik om die massa en grootte van die voorwerp vas te stel. Op grond van dié waarnemings is bepaal dat Sagittarius A* die ligging is van die Melkweg se supermassiewe swartkolk, soos dié wat nou algemeen aanvaar word in die middel van die meeste spiraal- en elliptiese sterrestelsels voorkom. Die huidige raming van sy massa is 4,154 (± 0,014) miljoen sonmassas.

...lees verder

• Jode wêreldwyd vier agt dae se Chanoeka ter herinnering aan die Chanoekawonder tydens die Tweede Tempel se inwyding in Jerusalem in 3597 (164 v.C.).
• Namibië en Uganda bespreek die Afrikakwalifiseringsplekke vir die T20I-wêreldbeker 2024 in Wes-Indië en die Verenigde State; vir die eerste keer mag drie Afrikaspanne aan dié toernooi deelneem (Suid-Afrika het regstreeks gekwalifiseer).
• Somalië sluit as agtste lidland by die Oos-Afrikaanse Gemeenskap aan.
• Die Springbokrugbyspeler en 1995-spanlid Hannes Strydom sterf op 58 in Mpumalanga.
• Australië wen die eindwedstryd van die 13de Krieketwêreldbekertoernooi teen die gasheer Indië met ses paaltjies en palm sodoende sy sesde titel in. Nieu-Seeland en Suid-Afrika was die ander twee semi-finaliste.

... dat die laaste moedertaalspreker van Kornies in 1780 gesterf het? Kornies is, soos Wallies en Bretons, 'n Keltiese taal van die Britonse groep. Dit is in Cornwall gepraat en pogings is in 1904 vir die eerste keer aangewend om die taal te laat herleef.

...dat die plant Welwitschia mirabilis, wat tot 600 jaar oud kan word, slegs twee blare het? Die blare skeur die hele tyd tydens die plant se lewe en laat dit lyk asof hy baie blare het.

... dat Nkosi Sikelel' iAfrika nie net die eerste deel van die Suid-Afrikaanse volkslied is nie maar ook deur ander lande gebruik word? Die lied, wat deur Enoch Sontonga gekomponeer is, is ook die volkslied van Tanzanië en Zambië en word ook in Zimbabwe en Namibië gesing.

...dat in Australië en Nieu-Seeland meer skape as mense is? In Australië is daar 65,8 miljoen skape (2019) en 'n bevolking van 25,96 miljoen mense (2022), en in Nieu-Seeland 26,8 miljoen skape (2019) en 5 miljoen mense (2023).

...dat water nie altyd by 100° Celsius kook nie? Hoe hoër bo seevlak 'n persoon is, hoe laer die kookpunt.

8 Desember: Onbevlekte Ontvangenis van Maria (Rooms-Katolieke Kerk).

• 1903 – Oorlede: Herbert Spencer, Engelse filosoof.
• 1914 – Eerste Wêreldoorlog: Die Slag van die Falkland-eilande tussen die vlote van die Duitse Keiserryk en die Verenigde Koninkryk vind plaas.
• 1980 – Die voormalige Beatle John Lennon word in New York vermoor.
• 1991 – Leiers van Rusland, Belarus en Oekraïne vergader om die Sowjetunie te ontbind en stig die Gemenebes van Onafhanklike State.
• 1993 – Die Noord-Amerikaanse Vryhandelsooreenkoms (Nafta) word wet toe dit deur die Amerikaanse president Bill Clinton onderteken word.