Tuisblad

George V (George Frederick Ernest Albert; 3 Junie 1865 - 20 Januarie 1936) was tot met sy dood in 1936 koning van die Verenigde Koninkryk en die Britse dominiums asook keiser van Indië en die eerste koning van Ierland na dié se onafhanklikwording.

George is gebore tydens die bewind van sy ouma, koningin Victoria. Hy was die tweede oudste seun van Albert Edward, die Prins van Wallis, en die derde aanspraakmaker op die Britse troon ná sy vader en oudste broer, prins Albert Victor. Van 1877 tot 1892 het hy in die Britse Vloot gedien, tot met die onverwagte dood van sy oudste broer vroeg in 1892 wat hom in die direkte lyn van die troonopvolging geplaas het. George het die volgende jaar met sy broer se verloofde, prinses Victoria Mary van Teck, getrou en hulle het ses kinders gehad. Ná koningin Victoria se dood in 1901 het George se vader die troon bestyg as Edward VII en George het die Prins van Wallis geword. Hy het in 1910 koning geword met die dood van sy vader.

Gedurende George se bewind was daar die opkoms van sosialisme, kommunisme, fascisme, Ierse republikanisme en die Indiese onafhanklikheidsbeweging – wat alles die politieke landskap van die Britse Ryk verander het, terwyl die ryk sy territoriale hoogtepunt aan die begin van die 1920's bereik het. Die Parlementswet van 1911 het die oppergesag van die verkose Laerhuis gevestig bo dié van die onverkose Hoërhuis. Weens die Eerste Wêreldoorlog (1914-'18) het die ryke van sy neefs Nikolaas II van Rusland en Wilhelm II van Duitsland geval, terwyl die Britse Ryk sy grootste omvang bereik het.

George het aan die einde van sy bewind aan rookverwante siektes gely. Hy is met sy dood in Januarie 1936 opgevolg deur sy oudste seun, Edward VIII. Edward het in Desember dié jaar geabdikeer en is opgevolg deur sy jonger broer, Albert, wat die troonnaam George VI aangeneem het.

...lees verder

• Tydens die 45ste sessie in Riaad, Saoedi-Arabië, lys die Unesco onder ander Jogjakarta, Kaunas en Kuldīga as nuwe wêrelderfenisgebiede.
• Tydens die VSA-Ope wen die Amerikaanse tennisspeler Coco Gauff haar eerste Grand Slam-toernooi, terwyl die Serwiese tennisspeler Novak Djokovic sy 24ste toernooi inpalm.
• Die Suid-Afrikaanse politikus, stigter en leier van die Inkatha-Vryheidsparty, Mangosuthu Buthelezi, sterf op 95.
• Die tiende Rugbywêreldbekertoernooi duur voort met groepwedstryde in verskeie stede van Frankryk, die gasheerland.
• Tydens die 15de BRICS-beraad in Sandton kondig president Cyril Ramaphosa aan dat Argentinië, Egipte, Ethiopië, Iran, Saoedi-Arabië en die Verenigde Arabiese Emirate genooi word om by die blok aan te sluit in Januarie 2024.

...dat die wêreld se oudste restaurant in Salzburg in Oostenryk is? Die Stiftskeller St. Peter was oorspronklik 'n klooster wat reeds in 803 n.C. begin het om reisigers van maaltye te voorsien.

... dat die Republiek van Vermont in 1777 die eerste geskrewe grondwet in Noord-Amerika aanvaar het? Dit het in 1791 as Vermont die 14de deelstaat van die VSA geword.

... Samuel Morse, die uitvinder van die telegraaf, vir burgemeester van New York gestaan het? Hy was egter nie suksesvol nie.

...dat daar sedert 30 Januarie 2017 'n gemeenskaplike landgrens tussen die Afrika-unie en die Europese Unie is? Die twee klein eksklawes Ceuta en Melilla van die EU-lidland Spanje grens aan die AU-lidland Marokko.

...dat die Kanariese Eilande na honde vernoem is? Die oorspronklike Latynse naam, Insularia Canaria, beteken "Eiland van die honde".

23 September:

• 1846 – Die reuseplaneet Neptunus word deur Urbain Le Verrier, Johann Gottfried Galle en John Couch Adams ontdek.
• 1854 – Geboortedag van Cornelis Lely, Nederlandse ingenieur en ontwerper van die Afsluitdyk.
• 1939 – Geboortedag van die Oostenrykse sielkundige Sigmund Freud.
• 1943 – Tweede Wêreldoorlog: Amerikaanse lugaanvalle verwoes die sentrale deel van die stad Nantes, Frankryk, en naastenby 1 500 inwoners sterf.
• 1983 – Gerrie Coetzee van Suid-Afrika word die wêreldswaargewigbokskampioen, die eerste bokser uit Afrika.