Kaarangay:Heyometriya

Patag nga Heyometriya (Plane Geometry)igliwat

Mga Puligunu (Polygons)igliwat

0. Inpinitibu (Infinite) (Walang Katapusan) Sirkulo u lidung (Pambansa: Bilog)

1. Inpinitibu (Infinite) bagis-bagis (Pambansa: Linya)

2. Inpinitibu (Infinite) parihu nga bagis (Pambansa: Pareho)

3. Triyanggulu u tulu ka suruk nga nagtapo nga bagis; sadukay u usa nga dukay (Triangle) (Pambansa: Talsulok)

4. Kuwadradu u upat ka suruk (Square) Dasag (Pambansa: Parisukat) (Rectangle) Kinaban (Pambansa: Parihaba) (Trapezoid) Tawi (Pambansa: Paritangi)

5. Pintadu u lima ka suruk; tuldukay u tulu ka dukay (Pentagon) (Pambansa: Limsulok o lima na sulok)

6. Hiksahidu u unum ka suruk; updukay (Hexagon) (Pambansa: Anisulok)

7. Hiptahidu u pitu ka suruk (Heptagon)

8. Uktihadu u walu ka suruk (Octagon)

9. Nunadu u siyam ka suruk (Nonagon}

10. Dikagun u napulu ka suruk (Decagon)

11. Undikagun u napulu kag usa ka suruk (Undecagon)

12. Dudikagun u napulu kag duha ka suruk (Dodecagon)

13. Tridikagun u napulu ug tulu ka suruk; napugundukay (Tridecagon) (Pambansa: Labtatsulok)



3. Tulu an ligid ; sadukay (Pambansa: tatsulok) Imahi

  1. REDIRECT [[1]]

4. Upat an ligid ; hadukay Imahi

  1. REDIRECT [[2]]

5. Lima an ligid tuldukay (Pambansa: limsulok) Imahi

  1. REDIRECT [[3]]

6. Unum an Ligid ; updukay (Pambansa: nimsulok) Imahi

  1. REDIRECT [[4]]

7. Pito an Ligid Imahi

  1. REDIRECT [[5]]

8. Walu an Ligid Imahi

  1. REDIRECT [[6]]

9. Siyam an ligid Imahi

  1. REDIRECT [[7]]

10. Napulu an ligid Imahi

  1. REDIRECT [[8]]

11. Unsi an Ligid Imahi

  1. REDIRECT [[9]]

12. Dusi an ligid Imahi

  1. REDIRECT [[10]]

13. Trisi an ligid Imahi

  1. REDIRECT [[11]]



2D (Two-Dimensional) (Duha ka diriksiyun)


X-Axis ngan Y-Axis (Aksis)

X nga patag (Iningles:X-Plane/Axis)

patag , tadung tikang wala ngadi tuu o tikang tuu ngadi wala


Y nga patag (Iningles:Y-Plane/Axis)

patag , tadung tikang igbaw ngadi ubus o tikang ubus ngadi igbaw

Kartisian: (Cartesian Plane)igliwat

Kun kita an nag susurat, an tipa tuu nga linya tikang ha butnga in pusitibu ngan an tipa-igbaw tikang butnga pusitibu gihapon, an wala ngan ubus nigatibu. An tuu igbaw nga kuwadradu (Quadrant) parihu pusitibu x ngan y pusitibu, an tuu ubus in x pusitibu and y nigatibu, and wala ngan ubus an x nigatibu and y nigatibu, an wala ngan igbaw an x nigatibu an y pusitibu.



CARTESIAN PLANE





Iksampulu:

Pagsurat duha ka mitru tipa-igbaw tikang ha butnga (y-axis) nga duha ka mitru tipa tuu (x-axis) tikang ha butnga.

X:+2 ngan Y:+2

An tubtuban han tipa-igbaw nga linya surati tipakadtu tubtuban han tikang butnga nga linya tipa-tuu. Ini an Triyanggulu u tulu ka suruk


CONTRIBUTOR JEZALYN GAYONDATU

CARTESIAN PLANE







Iksampulu:

Pagsurat duha ka mitru tipa-igbaw tikang ha butnga (y-axis) ngan duha ka mitru tipa tuu (x-axis) tikang ha butnga.An tubtuban han tipa-igbaw nga linya ngan tubtuban han tipa tuu nga linya pag-tapua ini an puntus (2,2) nga ira gin tapuan.X:+2 ngan Y:+2

Pagsurat tulu ka mitru tipa-igbaw tikang ha butanga (y-axis)ngan tulu ka mitru tipa-wala (x-axis) tikang ha butngaAn tubtuban han tipa-igbaw nga linya ngan tubtuban han tipa wala nga linya pag-tapua ini an puntus (-3,3) nga ira gin tapuan.X:-3 ngan Y:+3

Pagsurat upat ka mitru tipa-wala tikang ha butnga (x-axis)ngan lima ka mitru tipa-ubus (y-axis) tikang ha butngaAn tubtuban han tipa-igbaw nga linya ngan tubtuban han tipa wala nga linya pag-tapua ini an puntus (-4,-5) nga ira gin tapuan.X:-4 ngan Y:-5

Linyahi tikang puntus (2,2) ngadtu puntus (-3,3) ngan tikang (-3,3) ngadtu (-4,-5) ngan tikang (-4,-5) ngadtu balik (2,2) ini in tulu na nga suruk. Kuplikadu nga Triyanggulo. Dida puntus (-3,3) diri kasiyaman digradu.



CONTRIBUTOR JEZALYN GAYONDATU

CARTESIAN PLANE

An Angguloigliwat

Sukul han pag-ukang han nag-tapu nga linya.

Kun magsurat ka Eskwala ini in kasiyaman digradu, kun tungga-on, kaupatan kag lima. Usa ka mitru tipa-tuu ngan usa ka mitru tipa igbaw ini an ka-tungga han kasiyaman digradu (90 degrees). Kun ini imu kuwadraduhon nga mga usa nga sukul {(usa tayms iya kalugaringun) dugngan (usa tayms iya kalugaringon)} ngan tanggalun an kuwadradu (square root) an ugat han kuwadradu han nag-dugangay nga sukul. (Square Root of (1 Square plus 1 Square)) ansiya in usa puntus upat ka gatus napulu kag upat u 1.414

Kun magamit kalkulador, (shift) kun baga baliktad Tangent usa dibisyun usa parihu han usa, sanglit baliktad Tangent Usa, mahatag ha imu kaupatan kag lima digradu. (Shift Tan (1/1)), ha kalkulador (Scientific Calculator) equals 45 degrees.

Kun Phytagorean Theorem (usa tayms ha iya kalugaringun dugngan usa tayms ha iya kalugaringun parihu han duha) 1 squared plus 1 squared equals 2, square root, an ugat han iya pagka-kuwadradu parihu han usa punutus upat ka gatus napulu kag upat. An Hypotenuse may sukul nga usa puntus upat ka gatus napulu kag upat. Triyangulu na siya.

Cosine 45 degrees (kaupatan kag lima) tayms Hypotenuse, Usa puntus upat ka gatus napulu kag-upat (1.414) parihu han usa bumalik , usa an sukul niya han iya takin (Adjacent). Sanglit an iya takin diri an atubang nga sukul usa (1) gihapon. U ig Sine 45 degrees {ha kalkulador}(kaupatan kag lima) tayms Hypotenuse, Usa puntus upat ka gatus napulu kag-upat (1.414) parihu han usa bumalik. An atubang niya (opposite) usa an sukul.


An kumplikadu nga tulu ka surukigliwat

Ig surat an puntus (0,0), (7,4), (6,9) ha cartesian. Pagdugtunga ini nga tulu nga puntus. Makakhimu ka hin tulu ka suruk. Kuha-a an sukul hini.


Kumplikadu Tulu nga Suruk
Kumplikadu Tulu nga Suruk


Batun:

Siyahan nga sukul A1: (Duha puntus Lima) 2.5 Yunit Kwadradu

Ikaduha nga Sukul A2: (Walu puntus Katuluan kag Tulu) 8.33 Yunit Kwadradu

Ikatulu nga Sukul A3: (Upat puntus wara kag Upat) 4.04 Yunit Kwadradu

Ika-upat nga Sukul A4: (Duha puntus Napulu kag Lima) 2.15 Yunit Kwadradu

Sukul han Ngatanan At: (Napulu kag Pitu puntus Wara kag Duha) 17.02 Yunit Kwadradu

Sulidu nga Heyometriya (Solid Geometry)igliwat

X nga patag (Iningles:X-Plane/Axis)

patag , tadung tikang wala ngadi tuu o tikang tuu ngadi wala


Y nga patag (Iningles:Y-Plane/Axis)

patag , tadung tikang igbaw ngadi ubus o tikang ubus ngadi igbaw


Z nga patag (Iningles:Z-Plane/Axis}

patag , tadung tikang printi ngadi luyu o tikang luyu ngadi printi


Imahi:pakipindut han numiru dy kulur

  1. REDIRECT [[12]]



Kun ikaw an nagkikitaigliwat

Uryintasyun han 2D (Duha nga Diriksiyun) kumpas


X Plane(Patag)

tuu wisti pusitibu (+)

wala isti nigatibu (-)


Y Plane(Patag)

igbaw nurti pusitibu (+)

ubus sur nigatibu (-)


Uryintasyun han 3D (Tulu nga Diriksiyun) kumpas


X Plane(Patag)

tuu wisti pusitibu (+)

wala isti nigatibu (-)


Y Plane(Patag)

igbaw nurti pusitibu (+)

ubus sur nigatibu (-)


Y Plane(Patag)

atras tipkada imu pusitibu (+)

abante tipa-hirayu imu nigatibu (-)


Kun ikaw an butangigliwat

Uryintasyun han 2D (Duha nga Diriksiyun) kumpas

X Plane(Patag)

wala isti pusitibu (+)

tuu wisti nigatibu (-)


Y Plane(Patag)

igbaw nurti pusitibu (+)

ubus sur nigatibu (-)


Uryintasyun han 3D (Tulu nga Diriksiyun) kumpas


X Plane(Patag)

wala pusitibu (+)

tuu nigatibu (-)


Y Plane(Patag)

igbaw pusitibu (+)

ubus nigatibu (-)


Z Plane(Patag)

printi pusitibu (+)

luyu nigatibu (-)

Kun ikaw an nagkikikita hin Globo(Butang nga Spir)igliwat

: Uryintasyun han 3D (Tulu nga Diriksiyun) kumpas

Printi Z (Patag) 180 (Digradu) - XY Plane (Patag)

Kita Z Plane (Patag) 180 Digradu ngan kita X Plane 90 (Digradu) (Pusitibu) ngan 90 (Digradu) (Nigatibu) padis hin Y Plane 90 (Digradu) (Pusitibu) ngan 90 (Digradu) (Nigatibu)


X Plane(Patag)

tuu pusitibu (+)

wala nigatibu (-)


Y Plane(Patag)

igbaw pusitibu (+)

ubus nigatibu (-)


Z Plane(Patag)

printi pusitibu (+)


Imahi:pakipindut han numiru dy kulur

  1. REDIRECT [[13]]


An kumplikadu nga linyaigliwat

Ansya ini an (X,Y,Z) (X-Axis,Y-aksis,Z-aksis), it atun pansurat amu ini, kita ha ritratu

Paypay:3dpen.jpg
pan-surat





Iksampulu:

Ikaw an nagkikita, Ig surat an (1,2,3) ,uska ihap tipa tuu homan duha ka ihap tipa-igbaw ngan tulu nga ihap tipa-atras diri tipa-ubus u balik kundi ngada ha imu ngan (0,0,0) , (1,2,0) , (1,0,0) , (1,0,3) , (0,0,3), ig-dugtung an (1,0,0) ngadtu (0,0,0) , igdugtung an (1,2,3) ngadtu (0,0,3) , (1,0,0) ngadtu (1,2,0) , (1,2,0) ngadtu (0,0,0) , (0,0,3) ngadtu (1,0,3). Kaurugan gamit an palito hini.


An Bolyum u bulyidu (Volume);(Cubic)(Kubiko)igliwat

Mga pakli ha kaarangay nga "Heyometriya"

An mga nasunod nga 2 ka mga pakli aada hini nga kaarangay, tikang hin 2 nga kabug-osan.