Bồn trầm tích

Bồn trầm tích là các khu vực trên Trái Đất bị sụt lún trong thời gian dài, tạo ra khoảng không gian thích hợp cho việc lấp đầy trầm tích.[1] Việc sụt lún tạo ra bởi sự vát mỏng lớp vỏ Trái Đất được cấu tạo bởi trầm tích, núi lửa và lực kiến tạo, và làm thay đổi bề dày hay tỉ trọng của thạch quyển lân cận.[2] Các bồn trầm tích hình thành trong nhiều môi trường địa chất khác nhau thường liên quan đến các hoạt động kiến tạo mảng. Các bồn được phân loại theo cấu trúc có nhiều cách, các phân loại cơ bản phân biệt chúng là cơ chế kiến tạo mảng (phân kỳ, hội tụ, chuyển dạng hay nội mảng), vị trí tương đối của bồn so với các rìa mảng hoạt động, và hoặc theo loại vỏ đại dương, lục địa hay vỏ chuyển tiếp bên dưới các bồn.[1][2][3] Các bồn được hình thành tho nhiều cơ chế kiến tạo mảng khác nhau thay đổi theo tiềm năng bảo tồn của chúng. Trong vỏ đại dương, các bồn có thể bị hút chìm, trong khi các bồn rìa lục địa có thể được bảo tồn một phần, và các bồn nội mảng (khiên nền cổ) có khả năng được bảo tồn cao.[2] Khi trầm tích bị chôn vùi, chúng là đối tượng chịu tác động của gia tăng áp suất và bắt đầu quá trình thành đá. Nhiều bồn được hình thành trong môi trường căng giãn có thể trải qua sự đảo ngược, đã tạo ra nhiều bể dầu có giá trị kinh tế trên Trái Đất.

Bồn trầm tích Kainozoi ở Mỹ (theo USGS)

Hình thànhsửa

Các bồn trầm tích được hình thành chủ yếu từ các bối cảnh kiến tạo hội tụ, tách giãn và chuyển dạng. Các ranh giới mảnh hội tụ tạo ra các bồn trước núi qua sự nén ép của va chạm giữa vỏ lục địa và vỏ đại dương theo quy luật đẳng tĩnh. Kiến tạo căng giãn ở ranh giới tách giãn nơi xảy ra tách giãn lục địa có thể tạo ra bồn đại dương mới hoặc là đại dương thực sự hoặc là đới tách giãn. Trong bối cảnh kiến tạo trượt bằng tạo ra các khoảng không thích hợp như các bồn á căng giãn, á nén ép hoặc xoay tùy thuộc vào sự chuyển động của các mảng dọc theo đới đứt gãy và địa hình bồn trũng kéo toạc.[2]

Tham khảosửa

  1. ^ a b Allen, Philip A.; John R. Allen (2008). Basin analysis: principles and applications . Malden, MA [u.a.]: Blackwell. ISBN 978-0-6320-5207-3.
  2. ^ a b c d Cathy J. Busby and Raymond V. Ingersoll biên tập (1995). Tectonics of sedimentary basins. Cambridge, Mass. [u.a.]: Blackwell Science. ISBN 978-0865422452.
  3. ^ Dickinson, William R. (1974). Tectonics and Sedimentation. Special Publications of the Society for Sedimentary Geology.
🔥 Top keywords: 2112: Doraemon ra đời300 (phim)Anh hùng xạ điêu (phim truyền hình 2003)Bùng phát virus Zika 2015–2016Chuyên gia trang điểmCristiano RonaldoCá đuối quỷDanh sách Tổng thống Hoa KỳDanh sách câu thần chú trong Harry PotterDanh sách tài khoản Instagram có nhiều lượt theo dõi nhấtGiải Oscar cho phim ngắn hay nhấtHoan Ngu Ảnh ThịHầu tướcHọc thuyết tế bàoJason Miller (communications strategist)Lễ hội Chọi trâu Đồ SơnLộc Đỉnh ký (phim 1998)Natapohn TameeruksNinh (họ)Phim truyền hình Đài LoanRobloxThanh thiếu niênThần tượng teenThổ thần tập sựTrang ChínhTập hợp rỗngTỉnh của Thổ Nhĩ KỳVõ Thần Triệu Tử LongXXX (loạt phim)Âu Dương Chấn HoaĐào Trọng ThiĐại học Công giáo ParisĐệ Tứ Cộng hòa PhápĐổng Tiểu UyểnĐài Truyền hình Kỹ thuật số VTCTrang ChínhPhilippe TroussierĐặc biệt:Tìm kiếmBảng xếp hạng bóng đá nam FIFAVõ Văn ThưởngChiến dịch Điện Biên PhủĐài Truyền hình Việt NamĐội tuyển bóng đá quốc gia Việt NamAdolf HitlerChủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt NamPark Hang-seoViệt NamGoogle DịchĐế quốc AkkadCleopatra VIINhà HánTrạm cứu hộ trái timHồ Chí MinhVương quốc Liên hiệp Anh và Bắc IrelandYouTubeLionel MessiFacebookGiải vô địch bóng đá châu Âu 2024Phạm Minh ChínhĐức quốc xãTô LâmNguyễn Phú TrọngGiải bóng đá Ngoại hạng AnhVương Đình HuệNguyễn Quang Hải (sinh 1997)Võ Nguyên GiápJustin BieberHoa KỳLiên XôVõ Thị Ánh XuânMai HoàngDNADừaVòng loại Giải vô địch bóng đá thế giới 2026 – Khu vực châu ÁVirginiaMai Tiến Dũng (chính khách)VirusThụy SĩẤm lên toàn cầuVõ Văn Thưởng từ chức Chủ tịch nướcLê Thánh TôngTikTokPhim khiêu dâmLịch sử Việt NamLễ Phục SinhNhà TốngVịnh Hạ LongChristian de CastriesBộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt NamRomelu LukakuFC BarcelonaI'll-ItHà NộiThành phố Hồ Chí MinhLiên đoàn bóng đá Việt NamVelizar PopovChiến tranh thế giới thứ haiVõ Thị SáuAreumĐoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí MinhThể loại:Lỗi CS1: tham số thừaHà LanGoogleÚcMinh MạngMai (phim)UkrainaTrung QuốcGiải vô địch bóng đá thế giới 2018Chủ nghĩa tư bảnYTrần Hưng ĐạoPhan Văn GiangBỉPhápĐặc biệt:Thay đổi gần đâyDanh sách Chủ tịch nước Việt NamKim Ji-won (diễn viên)Quần đảo Hoàng SaDanh sách tiểu bang Hoa Kỳ theo cách viết tắtKylian MbappéTrương Thị MaiNguyễn DuBạo lực học đườngBộ Công an (Việt Nam)Nguyễn TrãiNguyễn Văn NênCubaThủ dâmVụ sai phạm tại Tập đoàn Phúc SơnĐội tuyển bóng đá quốc gia ĐứcĐế quốc BrasilHoàng Thị Thúy Lan