Wayback Machine

Internet Archive tarafından kurulan dijital arşiv

Wayback Machine, kâr amacı gütmeyen Internet Archive adlı kuruluş tarafından geliştirilmiş bir sayısal zaman kapsülüdür. Alexa Internet'ten derlenen içerikle çalışan, 1996 yılında oluşturulan ve 2001 yılında halka açılan Wayback Machine, kullanıcının "zamanda geriye" gitmesini ve web sitelerinin geçmişte nasıl göründüğünü görmesini sağlar. Kurucuları Brewster Kahle ve Bruce Gilliat, Wayback Machine'i feshedilmiş web sayfalarının arşivlenmiş kopyalarını koruyarak "tüm bilgiye evrensel erişim" sağlamak için geliştirdi.[1][2][3][4]

Wayback Machine
URLwww.archive.org
Site türüArşiv
Kullanılabilir dil(ler)İngilizce
Başlama tarihi10 Mayıs 1996 (27 yıl önce) (1996-05-10) (özel)
24 Ekim 2001 (22 yıl önce) (2001-10-24) (halka açık)
Geçerli durumEtkin

Wayback Machine, 2009'un sonunda 38,2 milyondan fazla web sayfasını kayıt altına almıştı. 13 Mart 2023 itibarıyla Wayback Machine, 800 milyardan fazla web sayfasını arşivlemiştir.[5]

Tarihideğiştir

Wayback Machine önbelleğe alınmış web sayfalarını arşivlemeye 1996 yılında başlamıştır. Bilinen en eski sayfalardan biri 10 Mayıs 1996 tarihinde saat 14:08'de (UTC) arşivlenmiştir.[6]

Internet Archive'ın kurucuları Brewster Kahle ve Bruce Gilliat, Ekim 2001'de San Francisco, Kaliforniya'da Wayback Machine'i, öncelikle web içeriğinin değiştirildiğinde veya bir web sitesi kapatıldığında kaybolması sorununu çözmek için halka açtı.[7][8][9] Kahle ve Gilliat makineyi tüm interneti arşivlemek ve "tüm bilgiye evrensel erişim" sağlamak umuduyla yarattı.[10] "Wayback Machine" ismi, The Adventures of Rocky and Bullwinkle and Friends adlı çizgi filmde Mister Peabody ve Sherman karakterleri tarafından kullanılan kurgusal bir zaman yolculuğu ve çeviri cihazı olan "Wayback Machine"e bir göndermedir.[11][12]

1996'dan 2001'e kadar bilgiler dijital kasette tutuldu ve Kahle zaman zaman araştırmacıların ve bilim insanlarının "hantal" veri tabanına girmesine izin verdi.[13] Arşiv, 2001 yılında beşinci yıldönümüne ulaştığında, Berkeley'deki California Üniversitesi'nde düzenlenen bir törenle halka açıldı.[14] Wayback Machine hizmete girdiğinde 10 milyardan fazla arşivlenmiş sayfa içeriyordu.[15]

Internet Archive 2016 yılında tüm dijital koleksiyonlarının bir kopyasını Kanada'da tutma kararı aldı.[16]

30 Ekim 2020'de Wayback Machine, bazı içerikleri dezenformasyonla mücadele amaçlı teyit etmeye başladı.[17]

Mayıs 2021'de, Internet Archive'ın 25. yıldönümü için Wayback Machine, kullanıcıların "bilginin kuşatma altında olduğu 2046'daki İnternet'e seyahat etmelerine" olanak tanıyan "Wayforward Machine"i tanıttı.[18][19]

Engellenmesideğiştir

9 Ekim 2016'dan itibaren Türkiye'de erişimi engellenmiştir.[20]2020 itibarıyla yeniden kullanılabilir olmuştur. Ancak bu engelleme nedeniyle Türkiye'deki Wayback Machine tarafından yedeklenmiş web sitesi sayısı diğer ülkelere göre daha az kalmıştır.[kaynak belirtilmeli]

Kaynakçadeğiştir

🔥 Top keywords: Anasayfa2024 Türkiye yerel seçimleri için yapılan anketlerÖzel:AraII. MehmedFacebookYouTubeKadir İnanır2024 Türkiye yerel seçimleriII. MuradOsmanlı padişahları listesiTürkiyeMurat KurumRamazan BayramıRecep Tayyip ErdoğanBahar (dizi)2019 Türkiye yerel seçimleri2024 Avrupa Futbol ŞampiyonasıKadir GecesiEkrem İmamoğluMustafa Kemal AtatürkMynetMuhammedOrhan GaziTürkiye millî futbol takımıJülide KuralBarış BoyunTurgut AltınokYeniden Refah PartisiOsmanlı İmparatorluğuAtatürk İlkeleriOrganelDemet EvgarInstagramCumhuriyet Halk PartisiHüma HatunKaragöz ve HacivatLozan AntlaşmasıAdalet ve Kalkınma PartisiBurçlar2023 Türkiye genel seçimleriÜlkeler listesiII. BayezidMusaKavimler GöçüVikipedi:Vikibahar 2024Osman Gaziİstanbul belediye başkanları listesiYunus Emreİslam'ın beş şartıHalkların Eşitlik ve Demokrasi PartisiÜmit ÖzdağKaramanoğulları BeyliğiI. SelimI. KleopatraI. SüleymanTürkiye'nin illeriAlâeddin Bey (Osman Gazi'nin oğlu)Nüfusuna göre Türkiye'nin illeriCristiano RonaldoSurvivor 2024: All StarMuhsin YazıcıoğluCumhuriyetGibi bölümleri listesiAydın AyaydınİstanbulAhmet Mahmut ÜnlüNecmettin ErbakanII. Dünya SavaşıI. Gülbahar Hatun27 MartTürkiye cumhurbaşkanları listesiPaskalyaMilliyet (gazete)Milliyetçi Hareket PartisiGülşah Hatunİsmailağa CemaatiAyasofyaToprak RazgatlıoğluTürkiye'deki siyasi partiler listesiİstanbul'da 2024 Türkiye yerel seçimleriTürkiye İş BankasıHamza DağFatih ErbakanI. Muradİsmail Özdağlarİstanbul'da Mart 2019 Türkiye yerel seçimleriİstanbul'un FethiDevrim (otomobil)IV. MuradBuğra GülsoyUğur YücelDevalüasyonÇinEcem ÖzkayaDünya Tiyatro GünüÇanakkale Savaşıİzmir İktisat KongresiI. MehmedHakan Fidan