Ҷумҳурии Мардумии Чин

(Тағйири масир аз Ҷумҳурии Халқии Чин)

Ҷумҳурии Мардумии Чин (ҶХЧ) (Ҷумҳурии Халқии Хитой (Чин); чинии сунатӣ: 中華人民共和國, сода: 中华人民共和国, пинйин: Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó), бештар маъруф ба Чин (Хитой; чинии сунатӣ: 中國, сода: 中国, пинйин: Zhōngguó)[1], — давлат дар Осиёи Шарқӣ. Калонтарин кишвари сернуфуз дар ҷаҳон (беш аз 1,38 млрд[2], аксарияти аҳолӣ — қавман чиниҳо, худномгузорӣ — ҳон); аз нуқтаи назари масоҳат дар ҷаҳон, мақоми савумминро пас аз Русия ва Канада дорад.

Ҷумҳурии Халқии Чин
чинӣ: 中华人民共和国
ПарчамНишон
Шиор: «Суруди миллӣ»
Суруди миллӣ: «[[Суруди миллии Ҷумҳурии Халқии Чин|Марши хоҳишмандон

]]»

Рӯзи истиқлолият
Забони расмӣЗабони чинӣ
ПойтахтПекин
Шаҳри калонтаринШанхай
Идораи давлатСотсиализм
Раиси ҶумҳурСӣ Ҷинпинг
Масоҳат
  • Ҳамагӣ
  • Фоизи об.
4-ум ҷой дар ҷaҳон
9,596,961 км²
0.28 %
Аҳолӣ
  • Ҳамагӣ (2013)
  • Зичӣ
1-ум ҷой дар ҷaҳон
1,357,380,000
135 нафар/км²
ММД
  • Ҳамагӣ (2013)
  • Ба сари аҳолӣ
2-ум ҷой дар ҷaҳон
16.149 трлн. $
11,868 $
Пули миллӣЮан (CNY, код 156)[1]
Интернет-Домен.cn
Коди телефон+86
СоатUTC +8

Ҷумҳурии Халқии Чин бо 14 кишвар ҳамсарҳад аст: Афғонистон, Бутан, Мянма (Бирма), Ҳиндустон, Қазоқистон, Қирғизистон, Лаос, Муғулистон, Непал, ҶХДК, Покистон, Русия, Тоҷикистон, Вйетнам ва бо Ҷопон сарҳади оби дорад.

Таърихвироиш

Намунаҳое аз ҳудудҳое, ки аз тарафи сулолаҳои гуногун дар Чин дар тӯли таърихи худ ҷой доштанд.
Намунаҳое аз ҳудудҳое, ки аз тарафи сулолаҳои гуногун ва давлатҳо дар таърихи Чин ҷойгиранд
Артиши терракотӣ, Сиан вилояти Шаанси

Тамаддуни Чин — яке аз қадимтарин дар ҷаҳон мебошад. Аз рӯи тасдиқи олимони чинӣ, тамаддуни чинӣ зиёда аз панҷ ҳазор солро ташкил медиҳад, аз ҷумла дастхатҳои нодири таърихӣ воқеаҳои 3500 сол муқаддам рӯй додаро инъикос кардаанд. Мавҷудияти сохтори маъмурии идоракунии давлатӣ, ки сулолаҳои гуногун онро бозсозӣ намудаанд ва азхуд намудани киштзорҳои бузурги назди соҳилҳои дарёҳои Хуанхэ ва Янтсзы, афзалиятнокии хоҷагидории давлатҳои чиниро нисбат ба қабилаҳои кӯчии ваҳшӣ ва кӯҳистонӣ, тақозо мекард.

Тамаддуни чиниро инчунин, таълимоти динии Конфусий, ки ҳамчун идеолужии давлатӣ қабул гардид (асри I пеш аз мелод) ва ҷори гардидани навъи хат пурқувват намудааст.[3]

Борои дарк намудани таърихи қадиму муосири Чин, дар асоси таърихнигории Хан, чунин даврабандӣ қабул шудааст:

  • Чин пеш аз имперотурӣ (Ся, Шан, Чжоу - то соли 221 п. м.).
  • Имперотурии Чин (Син)
  • Чини нав (аз соли 1911 – давраи муосир)[3]

Даврабандӣвироиш

ХаритаСолДавра
8500 сол п.м. - 2070 сол п.м.Давраи қадимтарини Чин
2070 сол п.м. - 1600 сол п.м.Сулолаи Ся
1600 сол п.м. - 1046 сол п.м.Сулолаи Шан
1046 сол п.м. — Соли 256 п.м.Сулолаи Чжоу
1046 сол п.м. — Соли 771 п.м.Чжоуи Ғарбӣ
Соли 770 п.м. — Соли 255 п.м.Чжоуи Шарқӣ
Соли 771 п.м. — Соли 476 п.м.Баҳор ва Тирамоҳ
Соли 403 п.м. — Соли 256 п.м.Шоҳигариҳои ҷангзада
Соли 221 п.м. — Соли 206 п.м.Сулолаи Син
Соли 209 п.м. — Соли 202 п.м.Сулолаи Чу
Соли 206 п.м. Сулолаи Хан
Соли 206 п.м. — Соли 9Хани Ғарбӣ
Соли 9 — Соли 23Сулолаи Син
Соли 25 — Соли 220Хани Шарқӣ
Соли 220 — Соли 280Давраи се подшоҳӣ
Соли 200 — Соли 266Вэй
Соли 221 — Соли 263Шу
Соли 222 — Соли 280У
Соли 265 — Соли 420Сулолаи Син
Соли 265 — Соли 316Сини Ғарбӣ
Соли 317 — Соли 420Сини Шарқӣ
Соли 305 — Соли 439Шонздаҳ кишвари ваҳшӣ
Соли 420 — Соли 589Сулолаҳои Ҷанубӣ ва Шимолӣ
Соли 581 — Соли 618Сулолаи Суй
Соли 618 — Соли 907Сулолаи Тан
Соли 690 — Соли 705Сулолаи Чжоуи дуюм
Соли 907 — Соли 9605 сулола ва 10 подшоҳӣ
Соли 907 — Соли 1125Ляо
Соли 960 — Соли 1279Сулолаи Сун
Соли 960 — Соли 1127Суни Шимолӣ
Соли 1127 — Соли 1279Суни Ҷанубӣ
Соли 1115 — Соли 1234Сулоли Син
Соли 1038 — Соли 1227Си Ся
Соли 1271 — Соли 1368Сулолаи Юан
Соли 1368 — Соли 1644Сулолаи Мин
Соли 1644 — Соли 1912Сулолаи Син
Соли 1912 — Соли 1949Ҷумҳурии Чин
Соли 1915 — Соли 1916Имперотурии Чин
Соли 1912 — Соли 1928Ҳукумадории Бэйян
Соли 1928 — Соли 1949Ҳукуматдории миллатпарстон
Соли 1949 — давраи муосирҶумҳурии Халқии Чин
Соли 1949 — давраи муосирҶумҳурии Чин

[3]

Бахшбандии кишварӣвироиш

Мақолаи асосӣ: Вилоят (Чин)
Вилояҳои Чин

Вилоятҳо (чинии сода: , пинйин: shěng дар Чин - воҳидҳои маъмурию ҳудудии сатҳи болоӣ, дар якҷоягӣ бо минтақаҳои мухтори ноҳиявӣ ва шаҳрҳои тобеи марказ.) Расман воҳидҳои сатҳи вилоятӣ ҳамчунин минтақаҳои маъмурии махсуси Гонконг ва Макао,баррасӣ мешаванд, ҳарчанд ки онҳо мухторияти бештар доранд.

Дар айни замон, ба ҳайати Ҷумҳурии Халқии Чин 33 субъектҳои сатҳи олӣ, аз ҷумла 22 вилоят дохил аст. Расман вилояти 23-ум то ҳол Тайван ҳисобида мешавад.

Феҳристи воҳидҳои маъмурӣ дар Ҷумҳурии Халқии Чинвироиш

Минтақа(en.) (инг.)чинӣмарказ(en.)(инг.)Аҳолӣ
Вилоятҳо
АнҳуйAnhui安徽省ХефейHefei59,860,000
ФуҷианFujian福建省ФучжоуFuzhou34,710,000
ГансуGansu贵州省ЛанчжоуLazhou25,620,000
ГуандунGuangdong贵州 省ГуанчжоуGuangzhou35,250,000
ГуйчжоуGuizhou广东 省ГуйанGuiyang86 420 000
ЛиаонинLiaoning辽宁 省ШенуанShenyang42 380 000
СичуанSichuan四川省ЧендуChengdu83,290,000
ХайнанHainan海南 省ХайкоуHaikou7 870 000
ҲебейHebei河北省ШитсзячжуанShijiazhuang67,440,000
ХэйлунҷианHeilongjiang黑龙江 省ХарбинHarbin36,890,000
ҲенанHenan河南省ҶенчжоуZhengzhou92 560 000
ҲубейHubei湖北省УҳанWuhan60 280 000
ҲунанHunan湖南省ЧаншаChangsha64,400,000
ҶиангсуJiangsu江苏 省НанҷинNanjing74 380 000
ҶиангсӣJiangxi江西省НанчанNanchang41,400,000
ҶилинJilin吉林省ЧангчунChangchun27 280 000
ҚингҳайQinghai青海省СининXining5 180 000
ЧжеҷианZhejiang浙江省ҲанчжоуHangzhou46,770,000
ШансиShanxi山西省ТайуанTaiyuan36,050,000
ШандунShandong山东 省ҶинанJinan90 790 000
ШаансиShaanxi陕西 省СианXi’an32,970,000
ЙуннанYunnan云南省КунминKunming42,880,000
Вилоят зери назорати Ҷумҳурии Чин (мақоми сиёсӣ номуайан)
ТайванTáiwān台灣ТайбэйTáiběi臺北
Минтақаҳои мухтори ноҳиявӣ
ГуансӣGuangxi Zhuang广西壮族自治区НаннинNanning48,890,000
Муғулистони дохилӣInner Mongolia内蒙古自治区ХоҳхотHohhot23,840,000
НинсиаNingxia宁夏回族自治区ЙинчуанYinchuan5,880,000
Синзян - УйғурXinjiang新疆维吾尔自治区УрумчиUrumqi19,630,000
ТибетTibet西藏自治区ЛҳасаLhasa2 740 000
Шаҳрҳои тобеи марказ
ПекинBeijing北京市ЧунқинChongqing15 810 000
ШанхайShanghai重庆 市ТианҷинTianjin31,442,300
Минтақаҳои махсуси маъмурӣ
Ҳонгконг (Хиангган)Hong Kong (Xianggang)香港特别行政区6,864 346 [4]
Макао (Аомин)Macau (Àomén)特别 行政区541,200 [5]
Вилояте, ки зери назорати Ҷумҳурии Чин аст
ТайванTaiwan台湾 省23,069,345 [6]

Бори аввал дар Чин, вилоят ҳамчун воҳиди маъмурӣ-ҳудудӣ, дар замони ҳукуматдории Имперотурии Юан таъсис дода шуда буд. Дар он замон (асри XIII-XIV) дар Имперотурии Юан тақрибан 10 вилоят мавҷуд буд. Ҳокимияти имперотуриро дар ҳар як вилоят ҳокимон (ҳоким — сунфу) ва ҳокимони низомӣ (инс, тиду) намояндагӣ мекарданд.[7]

Шаҳрҳои бузургтаринвироиш

Ҷуғрофия ва иқлимвироиш

Сохтори маъмурӣ ва сиёсӣвироиш

Аҳолӣвироиш

Ҳайати миллӣвироиш

Фарҳангвироиш

Динвироиш

Маорифвироиш

Алоқавироиш

Нақлиётвироиш

Тандурустӣвироиш

Варзишвироиш

Иқтисодиётвироиш

  • Иқтисодиёти Ҷумҳурии Мардумии Чин

Ҷозибаҳои гардишгарӣвироиш

Пайвандҳовироиш

Викианбор маводҳои вобаста ба мавзӯи

Эзоҳвироиш


 
Созмони ҳамкории Шанхай
Қазоқистон  | Қирғизистон  | ҶХЧ  | Русия  | Тоҷикистон  | Ӯзбекистон
Кишварҳо-мушоҳидачиён: Ҳиндустон | Эрон | Муғулистон | Покистон


🔥 Top keywords: Саҳифаи аслӣВижа:ҶустуҷӯҶастин БиберТоҷикистон26 ИюнЗабони тоҷикӣИёлоти Муттаҳидаи АмрикоСадриддин АйнӣИндонезияНаврӯзМодул:ArgumentsБипаша БасуБаҳорТаърихи ТоҷикистонДавлати СомониёнИсломЭмомалӣ РаҳмонПарчами ТоҷикистонМучалВикипедиа:Ошноӣ бо донишномаКонститутсияи ТоҷикистонХунЭкологияУмари ХайёмЗиндагиномаи ҳазрати МуҳаммадРоҳнамо:МундариҷаФарҳанги ТоҷикистонҚоидаҳои имлои забони тоҷикӣАвестоБарномаи компютерӣИбни СиноNetflixТоҷикон (китоб)Абдурраҳмони ҶомӣВазорати адлияи Ҷумҳурии ТоҷикистонҶанги шаҳрвандии ТоҷикистонАҳолии ТоҷикистонВилоятҳои ТоҷикистонҚаҳрамони ТоҷикистонБобоҷон ҒафуровҚуръонОморСаноати ТоҷикистонБомдод (намоз)IPv6Рӯзи истиқлоли Ҷумҳурии ТоҷикистонДушанбеЗабонВилояти СуғдМирзо ТурсунзодаҶанги Бузурги ВатанӣДилКонститутсияи Ҷумҳурии ТоҷикистонДилрабо МансурӣКитобхонаи миллии ТоҷикистонФунксияҳои тригонометрӣНамози қасрНоҳияҳои тобеи ҷумҳурӣИнтернетГардиши хунУзвҳои таносули занонаВикипедиа:Тамос бо моАндозБонки миллии ТоҷикистонИттилоотГулистон (асар)Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии ТоҷикистонИсм (дастури забон)Абулқосим ЛоҳутӣАхлоқАлифбои арабӣВазорати фарҳанги Ҷумҳурии ТоҷикистонНосири ХусравҲиссаҳои нутқСотим УлуғзодаТаровеҳНерӯгоҳи барқи обии РоғунЭшони НуриддинҷонҶумҳурии Мардумии ЧинДавлати исломии Ироқу ШомДонишгоҳи давлатии омӯзгории ТоҷикистонРӯзи забони давлатии Ҷумҳурии ТоҷикистонМаркетингҲуқуқ ва озодиҳои инсон ва шаҳрвандАломатҳои роҳ дар ТоҷикистонДонишгоҳи миллии ТоҷикистонИсмоили СомонӣТоҷиконҶанги ҷаҳонии дувумСаидмурод ДавлатовНишони ТоҷикистонВижа:Тағйироти охиринПудинаВладимир ПутинПулпитЗаминMicrosoft WordВазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии ТоҷикистонГули садбарг