Координатаҳои ҷуғрофӣ

Мухтассоти ҷуғрофиёӣ — нуқтаҳои ҷуғрофиёии рӯйи Заминро муайян мекунад.

Кураи координатӣ

Мухтассоти ҷуғрофиёӣ бар асоси мухтассоти сатҳи кураӣ сохта мешаванд. Мухтассоти шабеҳ дар дигар сайёраҳо истифода мешаванд, инчунин сомонаи мухтассоти осмонӣ.

Арзвироиш

Мақолаи асосӣ: Арз

Арз — кунҷи φ байни тарафи маҳалли қиём ва ҳамвории экватор, ҳисоб аз 0° то 90° дар ҳардуи самт аз экватор мекунанд. Арзи ҷуғрофии нуқтаҳо, ки дар қисми шимолии нимкураи Замин ҷойгир аст (арзи шимолӣ), мусбат ба ҳисоб меравад, арзи нуқтаҳои қисми ҷанубии нимкураи Заминро — манфӣ мегӯянд. Оиди арзҳои ба қутбҳо наздик, ҳамчун арзҳои баланд гуфтан қабул шудааст, ва ба хати экватор наздик бударо — ҳамчун паст мегуянд.

Аз арзи ҷой ва фасли сол давомнокии вақти рӯз вобаста аст.

Аз сабаби фарқ кардани Замин аз курра, арзи ҷуғрофии нуқтаҳо каме аз нуқтаҳои геомарказӣ фарқ мекунанд, яъне, аз кунҷи байни тарафҳо ба нуқтаи додашуда аз маркази Замин ва ҳамвории экватор.

Арзи ҷойро метавон бо кумаки чунин олотҳои ахтаршиносӣ, ки секстант ва гномон (ченаки рост), инчунин метавон истифода аз системаҳои GPS ё ГЛОНАСС бурд (ченаки ғайримустақим).

Тӯлвироиш

Мақолаи асосӣ: Тӯл

Тӯл — кунҷи дуқирраи λ байни ҳамвориҳои меридиан, ки аз нуқтаи додашуда ва ҳамвории меридиани сифр ки аз ӯ ҳисоби тӯл ибтидо мегирад, мегузарад. Тӯлро аз 0° то 180° ба самти шарқ аз меридиани нулӣ (сифр) — шарқӣ меноманд, ва ба самти ғарб — ғарбӣ. Тӯлҳои шарқиро ҳамчун тӯлҳои мусбат ва тӯлҳои ғарбиро — манфӣ мепазиранд.

Интихоби меридиани нулӣ (сифр) худсарона буда, аз созишнома вобаста аст. Имрӯз, меридиани нулӣ ҳамчун Меридиани Гринвич қабул шудааст, ки аз расадхонаи Гринвич дар ҷанубу-шарқи Лондон мегузарад.Чанде пеш, меридиани нулӣ, меридианҳои расадхонаҳои Париж, Кадис, Пулково ва ҳоказо буданд.

Аз тӯл, давомнокии вақти офтобии маҳаллӣ вобаста аст.

Баландӣвироиш

Мақолаи асосӣ: Баландӣ аз сатҳи баҳр

Барои пурра муайян кардани мавқеи нуқтаи сеандозаи фазо, нуқтаи савуми координата лозим аст — баландӣ.Масофа то маркази саёра, дар ҷуғрофия истифода намебаранд: ӯ танҳо дар вақти тавсифи минтақаҳои чуқурии саёра қулай аст, ё баръакс, дар вақти ҳисоби мадорҳо дар кайҳон.

Дар доираи қишри ҷуғрофӣ, одатан баландӣ аз сатҳи баҳр истифода мебаранд, ки аз рӯи сатҳи «ҳамворкардаи» замин — геоид ҳисоб мешавад.Такая система трёх координат оказывается ортогональной, что упрощает ряд вычислений.Высота над уровнем моря удобна ещё тем, что связана с атмосферным давлением.

Расстояние от земной поверхности (ввысь или вглубь) часто используется для описания места, однако не служит координатой

Системаи ҷуғрофии координатҳовироиш

Расм. 1

Дар новбарӣ в качестве начала системы координат выбирается центр масс транспортного средства (ТС). Переход начала координат из инерциальной системы координат в географическую (т.е. из в ) осуществляется исходя из значений широты и долготы. Координаты центра географической системы координат в инерциальной принимают значения (при расчёте по шарообразной модели Земли):

ки R — доираи Замин (радиуси Замин), U — суръати гардиши кунҷии Замин, h — баландӣ аз сатҳи баҳр.

Ориентация осей в географической системе координат (Г.С.К.) выбирается по алгоритму.

Меҳвар X (ифодаи дигар — меҳвар E) — меҳвар, направленная на восток.
Меҳвар Y (ифодаи дигар — меҳвар N) — меҳвар, направленная на север.
Меҳвар Z (ифодаи дигар — меҳвар Up) — меҳвар, направленная на вертикально вверх.

Ориентация трёхгранника XYZ,из-за вращения земли и движения Т.С. постоянно смещается с угловыми скоростями[1].

Основным недостатком в практическом применении Г.С.К. в навигации является большие величины угловой скорости этой системы в высоких широтах, возрастающие вплоть до бесконечности на полюсе. Поэтому вместо Г.С.К. используется полусвободная в азимуте СК.

Полусвободная в азимуте система координатвироиш

Полусвободная в азимуте С.К. отличается от Г.С.К. только одним уравнением, которое имеет вид:

Соответственно, система имеет тоже начальное положение, осуществляется по формуле[1]

В реальности все расчёты ведутся именно в этой системе, а потом, для выдачи выходной информации происходит преобразование координат в ГСК.

Андозаҳои навишти координатаҳои ҷуғрофӣвироиш

Для записи географических координат используется система WGS84.

Координаты (широта от -90° до +90°, долгота от -180° до +180°) могут записываться:

  • в ° градусах в виде десятичной дроби (современный вариант)
  • в ° градусах и ' минутах с десятичной дробью (самый современный вариант)
  • в ° градусах, ' минутах и " секундах с десятичной дробью (исторически сложившаяся форма записи)

Разделителем десятичной дроби всегда служит точка.Положительные знаки координат представляются (в большинстве случаев опускаемым) знаком «+», либо буквами: «N» — северная широта и «E» — восточная долгота.Отрицательные знаки координат представляются либо знаком «-», либо буквами: «S» — южная широта и «W» — западная долгота. Буквы могут стоять как впереди, так и сзади.

Единых правил записи координат не существует.

На картах поисковых систем по умолчанию показываются координаты в градусах с десятичной дробью со знаками «-» для отрицательной долготы. На картах Google и картах Яндекс вначале широта, затем долгота (до октября 2012 на картах Яндекс был принят обратный порядок: сначала долгота, потом широта). Эти координаты видны, например, при прокладке маршрутов от произвольных точек. При поиске распознаются и другие форматы.

В навигаторах по умолчанию чаще показываются градусы и минуты с десятичной дробью с буквенным обозначением, например, в Navitel, в iGO. Вводить координаты можно и в соответствии с другими форматами. Формат градусы и минуты рекомендуется также при радиообмене в морском деле. Шаблон:Нет АИ

В то же время часто используется и исконный способ записи с градусами, минутами и секундами. В настоящее время координаты могут записываться одним из множества способов или дублироваться двумя основными (с градусами и с градусами, минутами и секундами)[2]. Как пример, варианты записи координат знака «Нулевой километр автодорог Российской Федерации» —- 55°45′21″ с. ш. 37°37′04″ в. д.HGЯO:

  • 55.755831°, 37.617673° —- градусы
  • N55.755831°, E37.617673° —- градусы (+ доп. буквы)
  • 55°45.35'N, 37°37.06'E —- градусы и минуты (+ доп. буквы)
  • 55°45'20.9916"N, 37°37'3.6228"E —- градусы, минуты и секунды (+ доп. буквы)

При необходимости форматы можно пересчитать самостоятельно: 1° = 60' минутам, 1' минута = 60" секундам. Также можно использовать специализированные сервисы. См. ссылки.

Эзоҳвироиш

Сарчашмавироиш

Нигаредвироиш


🔥 Top keywords: Саҳифаи аслӣВижа:ҶустуҷӯҶастин БиберТоҷикистон26 ИюнЗабони тоҷикӣИёлоти Муттаҳидаи АмрикоСадриддин АйнӣИндонезияНаврӯзМодул:ArgumentsБипаша БасуБаҳорТаърихи ТоҷикистонДавлати СомониёнИсломЭмомалӣ РаҳмонПарчами ТоҷикистонМучалВикипедиа:Ошноӣ бо донишномаКонститутсияи ТоҷикистонХунЭкологияУмари ХайёмЗиндагиномаи ҳазрати МуҳаммадРоҳнамо:МундариҷаФарҳанги ТоҷикистонҚоидаҳои имлои забони тоҷикӣАвестоБарномаи компютерӣИбни СиноNetflixТоҷикон (китоб)Абдурраҳмони ҶомӣВазорати адлияи Ҷумҳурии ТоҷикистонҶанги шаҳрвандии ТоҷикистонАҳолии ТоҷикистонВилоятҳои ТоҷикистонҚаҳрамони ТоҷикистонБобоҷон ҒафуровҚуръонОморСаноати ТоҷикистонБомдод (намоз)IPv6Рӯзи истиқлоли Ҷумҳурии ТоҷикистонДушанбеЗабонВилояти СуғдМирзо ТурсунзодаҶанги Бузурги ВатанӣДилКонститутсияи Ҷумҳурии ТоҷикистонДилрабо МансурӣКитобхонаи миллии ТоҷикистонФунксияҳои тригонометрӣНамози қасрНоҳияҳои тобеи ҷумҳурӣИнтернетГардиши хунУзвҳои таносули занонаВикипедиа:Тамос бо моАндозБонки миллии ТоҷикистонИттилоотГулистон (асар)Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии ТоҷикистонИсм (дастури забон)Абулқосим ЛоҳутӣАхлоқАлифбои арабӣВазорати фарҳанги Ҷумҳурии ТоҷикистонНосири ХусравҲиссаҳои нутқСотим УлуғзодаТаровеҳНерӯгоҳи барқи обии РоғунЭшони НуриддинҷонҶумҳурии Мардумии ЧинДавлати исломии Ироқу ШомДонишгоҳи давлатии омӯзгории ТоҷикистонРӯзи забони давлатии Ҷумҳурии ТоҷикистонМаркетингҲуқуқ ва озодиҳои инсон ва шаҳрвандАломатҳои роҳ дар ТоҷикистонДонишгоҳи миллии ТоҷикистонИсмоили СомонӣТоҷиконҶанги ҷаҳонии дувумСаидмурод ДавлатовНишони ТоҷикистонВижа:Тағйироти охиринПудинаВладимир ПутинПулпитЗаминMicrosoft WordВазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии ТоҷикистонГули садбарг