Gwatymala

Tyn artikel je ô państwje. Dej pozōr tyż: artikel uo mjeśće a departamyńće Gwatymala.

Gwatymala (República de Guatemala - Republika Gwatemale) – państwo we Strzodkowyj Americe, położůne nad Uoceanym Atlantyckym a Uoceanym Spokojnym. Grańica mo ze Salwadorym (203 km), Hůndurasym (256 km), Meksykym (962 km), Belize (266 km) – cuzamyn dugość jeji grańic wynośi 1687 km a 400 km morskigo wybrzyżo.

  • Nojwyższy půnkt: Tajumulco - 4220 m
  • Nojńiższy půnkt: Uocean Spokojny - 0 m
  • Nojwjynksze jeźoro: Jeźoro Izabal - 589,6 km²
República de Guatemala
Republika Gwatymale
Fana Gwatymale
Gwatymale
Fana GwatymaleWapyn Gwatymale
Motto: (szpańelsko godka) El País de la Eterna Primavera
(Kraj wjecznego poźimka)
Hymn: Guatemala Feliz
(Gwatymala szczyńśliwo)
Położyniy Gwatymale
Uoficjalno godkaszpańelsko godka
Używane godkiszpańelsko godka
StolicaGwatymala
Polityczny systymrepublika
Gowa państwaprezydynt
Bernardo Arévalo
Przikludziorz regjyrunkuprezydynt
Bernardo Arévalo
Rozlygowańy
 • cołkowity
 • strzůdlůndowe wody
103. we śwjeće
108 890 km²
0,4%
Liczba ludźi (2023)
 • cołkowito 
 • gynstość zaludńyńo
69. we śwjeće
18 917 714[1]
173,7 osůb/km²
ńypodległośćuod Szpańije
15 wrześńa 1821
Religijo (głůwno)
Walutaquetzal (GTQ)
Czasowo zůnaUTC -6
Kod ISO 3166GTM
Necowo důmyna.gt
Automobilowy kodGTA
Telefůniczny kod+502
Autůnůmiczne terytoryja

Uobszor Gwatymale idźe potajlować na sztyry: ńiźina Petén, położůno na půłnocy, wybrzyże Karajibskigo Morza, gůrske lyńcuchy we strzodkowyj tajli a wybrzyże Pacyfiku. Roz za czas Gwatymala tajluje śe na sztyry krajiny, wtynczos ńiźina Petén je jedno ze karajibskim wybrzyżym.

We prekolůmbijskich czasach teryn bůł zamjyszkowany uod Indjanerůw zwjůnzanych ze kulturům Majůw.W 1523 teryny dźiśyjszyj Gwatymale bůły podbite uod szpańelskich kůnkwistadorůw, co zołożyli tam kolůńijo, kero wchodźyła do Nowyj Szpańije.

W 1821 Gwatymala dostała ńypodległość, hned potym kraj bůł uokupowany uod Meksyku. W 1839 proklamowano bůło ńypodlygło republika.

W 1954 we drodze zamachu stanu wojskowo hunta sztopła reformy uod lewicowygo prezydynta Jacobo Arbenza. Prawicowy reskyrůnek wojskowych a społeczne ńypokoje twały aže do 1985, kej to prziwrůcůno bůło dymokracyjo. Ńy sztopło to ale walk ze lewicowům partyzantkům (URNG).

  1. Muster:Cita web
🔥 Top keywords: Przodniŏ zajtaIndůnezyjoBjołoruśJózef KożdońDyskusyjo używacza:BeauGlasgowPołedńowy SudanŚymjanowicePůmoc:PůmocModuł:ArgumentsDymokratyczno Republika KůngaSeulUżywacz:Legobot/Wikidata/GeneralTVSSłowyńijoWikipedyjo:Dej znać uo felerze we artikluKaszubsko godkaSzpecyjalna:Ostatnie zmianyRygaAdolf HitlerBebokBaltimoreUżywacz:Legobot/Wikidata/pflwikiDanilo TürkŚlůnsko godkaKategoryjo:User szlBośńa a HercegowinaUżywacz:Beau/brudnopisStrzodkowoafrikańsko RepublikaKategoryjo:Żydowske naukowcyMuster:Muster-plKategoryjo:Słowjańske godkiKategoryjo:Francuske fusbalklubyxxxKategoryjo:User ro-1WaszyngtůnSan Marino (miasto)Andrzej StaniaSzyrokość geograficznoWikipedyjo:SztamtiszKategoryjo:ŚatkůwkaWikipedyjoMuster:Infobox grafika dodejSędziszów MałopolskiPlaskato ŹymjaKategoryjo:Rokowe skupiny podug pochodzyńoGeometryjogcikyMyjtermasJohn Ronald Reuel TolkienUżywacz:Ethefor/BrudnopisKategoryjo:Historyczno geografijo starożytnyj GrecyjiKategoryjo:ZołzyKoloradoRobin WilliamsKategoryjo:Polityczne ustrojeMuster:Mapa lokalizacyjno/USAWikipedyjo:Sztamtisz/PrawidłaSzpecyjalna:SzukajJeruzaleUżywacz:Timpul/testGigabajtKategoryjo:Mjasta BrazylijiUżywacz:JhsBotAustrijoWikipedyjo:Prawidła zapisowańoCzyrwiyńSARS-CoV-2International Standard Book NumberJerozolima1981Indōnezyjskŏ gŏdkaUośwjyńćimRota ŚlōnzŏkōwAustralijoLionel MessiParagwajKot ôd SchrödingeraTurynUżywacz:Alexander MikhalenkoJowiszKategoryjo:Historyjo podug kůntynyntůwZjednoczůne SztatyFerenc PuskásMłynarska Wola1945TechnologijŏWikipedyjo:Propozycje tymatůwWikipedyjo:Ślabikŏrzowy szrajbōnekIrvington (New Jersey)Janusz Korwin-MikkeKategoryjo:Zjednoczůne SztatyLiptovský MikulášMuster:Dokumyntacyjŏ/1SōmerCà BerloneJanusz AtlasGerhart HauptmannUżywacz:MichalSaske