1937

Сыллар
1933 1934 1935 193619371938 1939 1940 1941
Уоннуу сыллар
1900-с 1910-с 1920-с1930-с1940-с 1950-с 1960-с
Үйэлэр
XIX үйэXX үйэXXI үйэ

Туох буолбутауларыт

Тохсунньууларыт

Олунньууларыт

  • Олунньу 16 — ССРС НКВД-тын Саха АССР-дааҕы управлениета Саха АССР ис дьыалатын народнай комиссариата буолбут. Өрөспүүбүлүкэ НКВД-тын бастакы наркомунан Андрей Коростин анаммыт, кини бастакы солбуйааччытынан Иван Дорофеев (кэлин кини наркомнаан олордоҕуна репрессия Саха сиригэр уһук чыпчаалга тиийбитэ). НКВД сүрүн салааларынан Госбезопасность управлениета (УГБ) уонна Оробуочай-бааһынай милиисийэ управлениета (УРКМ) этилэр.
  • Олунньу 16Америкаҕа Уоллес Х. Карозерс нейлоҥҥа патент ылбыт.
  • Олунньу 21 — Наассыйалар Лигалара тас дойду «волонтердара» Испания сэриитигэр кытталларын боппут.
  • Олунньу 27 — Саха АССР саҥа конституциятын бырайыага бигэргэммит.

Кулун тутаруларыт

  • Кулун тутар 9 — Бүтүн Саха сиринээҕи Сэбиэттэр суһал ыҥырыылаах IX сийиэстэрэ САССР саҥа Көнүстүүссүйэтин бигэргэппитэ. Манна автономнай өрөспүүбүлүкэ анал туруга, бырааба уонна боломуочуйалара чопчуламмыттара.

Ыам ыйауларыт

  • ыам ыйын 6 — Нью-Йорк таһыгар Лейкхорст куорат аттыгар ниэмэстэр «Гинденбург» дирижабллара сааххаллыыта.
  • ыам ыйын 21 — «Северный полюс» диэн мууһунан уста сылдьар экспедиция үлэтин саҕалаата.

Бэс ыйауларыт

  • бэс ыйын 11 — «Тухачевскай дьыалата» түмүктэммитэ. Буруйданааччылар: Советскай Союз маршала М. Н. Тухачевский, 1-кы рангалаах командарм, И. Э. Якир, 1-кы рангалаах командарм И. П. Уборевич, Р. П. Эйдеман, А. И. Корк, Б. П. Фельдман, В. М. Примаков уонна комкор В. К. Путна ытыллыыга быһаарыллыбыттар уонна бэс ыйын 12 күн түүнүгэр ытыллыбыттар. Интэн саҕалаан РККА кэккэтигэр улахан репрессиялар саҕаламмыттар.

От ыйауларыт

  • от ыйын 7 — Дьоппуон сэбэлэниилээх күүстэрэ Кытайга саба түспүттэр. Пекин уонна Тяньцзинь куораттары ылбыттар.

Атырдьах ыйауларыт

  • Атырдьах ыйын 4 — "Правда" хаһыакка Максим Аммосов салайар Кыргыыс ССР-гар өрөспүүбүлүкэ баартыйатын киин кэмитиэтэ репрессияҕа утарылаһарын, силиэстийэлиир уорганнар үлэлэрин атахтыырын туһунан бастакы ыстатыйа тахсыбыт. Барыта үс ыстатыйа тахсыбыта: Не считаются с сигналами коммунистов, Буржуазные националисты (атырдьах ыйын 31), Гнилая политика ЦК КП(б) Киргизии (балаҕан ыйын 13)

Балаҕан ыйауларыт

Алтынньыуларыт

Сэтинньиуларыт

  • Сэтинньи 5 — НКВД анал үс киһиллэх суутунан Владимир Амбарцумов иэрэй ытыллыбыт. Кэлин сибэтиэйдэр ааттарыгар киллэриллибит сибэтиэй өлүк Владимир Московскай (Амбарцумов).
  • Сэтинньи 11 — дьоппуоннар Шанхаайы сэриилээн ылбыттар.
  • Сэтинньи 16Киргизия өрөспүүбүлүкэтин Хомуньуус баартыйатын Киин кэмитиэтин бастакы сэкиритээрин Максим Аммосовы сымыйанан буруйдаан хаайбыттар.
  • сэтинньи 18 — Коминтерн утары Үһүс рейх уонна Япония сүбэлэһиилэригэр Испания холбоспут.
  • сэтинньи 25 — Ленинград уобалаһын анал үс киһиллэх НКВД суутунан нуучча биллиилээх философа уонна учуонайа, свящ. П. А. Флоренский, ытыллыыга ууруллубут. Ахсынньы 8 күнүгэр ытыллыбыт.

Ахсынньыуларыт

  • Ахсынньы 4 — ВКП(б) КК пленумугар НКВД тойоно Николай Ежов Н. И. Бухарины уонна А. И. Рыковы сэбиэттэри утарар тэрилтэҕэ сыаннаахтарыгар буруйдуур.
  • ахсынньы 5 — Дьоппуоннар кытайдар киин куораттарын Нанкины былдьаабыттар.
  • ахсынньы 20 — Степан Некрашевич ытыллыбыт (Сцяпан Некрашэвіч), Беларусь учуонайа -тыл үөрэхтээҕэ уонна общественнай үлэһит, белоруссия культуратын институтун тэрийээччитэ, (билигин — Белоруссия Национальнай Академията). 1957 сыллаахха реабилитацияламмыт.
  • Джон В. Атанасов (John V. Atanasoff) Атанасов-Берри (АВС) компьютерынан үлэтин саҕалаабыт. Кэлин бастакы ааҕар-суоттуур массыынан биллибит.
  • Жорж Бошам аан дойдуга бастакынан электрогитараны («хобордооҕу») патеннаабыт.

Төрөөбүттэруларыт

Эбии маны көр.: Category:1937 сыллаахха төрөөбүттэр

Өлбүттэруларыт

Өссө маны көр.: Category:1937 сыллаахха өлбүттэр

Нобель бириэмийэтэуларыт

  • Физика — Клинтон Джозеф Дэвиссон и Джордж Томсон — «Эксперимиэннээн кристалларга электроннар дифракцияларын аспытын туһугар».
  • Химия — Уолтер Норман Хоуорс «С битэмиини уонна углеводтары чинчийии туһугар». Пауль Каррер «Каротиноидтары уонна флавиннары, ону таһынан А уонна В битэмииннэри чинчийбитин туһугар2».
  • Медицина уонна физиология — Альберт Сент-Дьёрди «За открытия в области процессов биологического окисления, связанные в особенности с изучением витамина C и катализа фумаровой кислоты».
  • Литература — Роже Мартен дю Гар «Киһини ойуулаан көрдөрүүгэ уус уран күүһүн уонна кырдьыгын туһугар уонна билиҥҥи аан дойду олоҕун сүрүн хайысхаларын көрдрүүтүн туһугар».
  • Эйэ бириэмийэтэ — Роберт Сесил «Нациялар Лигаларыгар үтүөтүн туһугар».

Өссө маны көруларыт

  • 1937 сыл спортка
  • 1937 сыл Арассыыйа устуоруйатыгар
  • 1937 сыл Саха сирин устуоруйатыгар
  • 1937 сыл киинэ устуоруйатыгар
  • 1937 сыл тимир суол устуоруйатыгар
  • 1937 сыл литератураҕа
  • 1937 сыллаахха өлбүттэр
🔥 Top keywords: Сүрүн сирэйМиссуриБаhрейн2023 сылИндонезияАрассыыйа федерациятын социальнай каартатаБиир ньыгыл АрассыыйаБикипиэдьийэ:Саҕалааччыларга көмөБикипиэдьийэ:Бу туһунанКатегория:КанаадаСахалыы ааттарБикипиэдьийэ:Түмсүү сирэБикипиэдьийэ:Пресс-релиз/2013-14 Саҥа дьыллааҕы марафон (нууччалыы)БоруллуоАналлаах:Саҥа уларытыыӨбрүөпэ СойууһаБикипиэдьийэ:Хааччахтааһын сиэрэМесси, Лионель1938Бикипиэдьийэ:Бүк охсунууАрассыыйаБикипиэдьийэЮпитерБикипиэдьийэ тыл испииһэгэАналлаах:КөрдөөһүнУраанайЛэкээрик мэкчиргэ1922ТүркийэЧарлз ДикенсБикипиэдьийэ:Түргэн индексWiki59Кытай Дьон ӨрөспүүбүлүкэтэКытайОруосКатегория:400 сыллаахха төрөөбүттэрБороҥ хаасКырбыйКөмүс Балык (сулустар бөлөхтөрө)Крокус Сити Һолл сиригэр терактХалыып:Бу күн:02-25Категория:Олунньу 3 күнүгэр төрөөбүттэрКофеҮрүҥ хахханХалыып:Бу күн:11-18Матрица (математика)Бикипиэдьийэ:Кэпсэтэр сирАшвагандаАмерика Холбоһуктаах ШтааттараСаха тылаОбама МишелХардааччыСан Томе уонна ПринсипиРене ДекартЛээби отСри ЛанкаАустралиа1989 сылӨзбек тылИзбеков Иоаким ДмитриевичБыраансыйаСингапурАналлаах:Тус ырытар сиримАфганистанЛатыын тылаСаҥа ДьылКуурд тыллараАзербайдьанТыл үөрэҕэБикипиэдьийэ:Ааптар быраабаОрдуктук сананыы (комплекс)Кулун тутар 28Аан дойду иккис сэриитэТутулуктаах сирGmailДезоксирибонуклеиннаах аһыыбаИндонезия тылаБикипиэдьийэ:Кыттааччы тус сирэйэБикипиэдьийэ:Ханнык баҕарар Бикипиэдьийэҕэ баар буолуохтаах ыстатыйалар тиһиктэрэФизикаХолбоhуктаах нацияларИсторияСирияСомоҕо домохНепалКатегория:1853Киһи-аймах бас билиитэБикипиэдьийэ:Бастыҥ ыстатыйаларИгирэлэр (сулустар бөлөхтөрө)ГрузияCreative CommonsБоготаКувейт1981 сылБиики СонунБикипиэдьийэ:Категорияларынан көрдөөһүнИранБилэ:Flag of the United States.svg