Korporacja

Korporacja – zrzeszenie osób posiadające osobowość prawną, którego celem jest realizacja określonych wspólnych zadań[1].

Charakterystykaedytuj

Członkostwo osób jest tym, co stanowi samą istotę korporacji. Bez członków korporacja nie istnieje. Przy tym członkostwo musi być względnie trwałe i uregulowane wewnętrznym prawem danej korporacji (w tym znaczeniu korporacją nie jest np. zgromadzenie publiczne).

Etymologicznie wyraz korporacja pochodzi od łacińskiego corporatio oznaczającego związek; połączenie części.

Początkowo mianem korporacji określano gildie i cechy rzemieślnicze, przymusowo organizujące ludzi pewnego fachu i poddające ich pracę ścisłym i surowym przepisom[2].

Korporacja zazwyczaj zarządza sprawami swoich członków, w takim zakresie w jakim działają oni jako jej członkowie. Konkretne uprawnienia członków poszczególnych korporacji, a także ich struktury organizacyjne i zakres działania zależą od określonych rozwiązań prawnych.

Korporacjami prawa cywilnego są np. stowarzyszenia, spółdzielnie, związki zawodowe, a korporacjami prawa publicznego – np. gminy (o takiej korporacji mówimy, że jest przymusowa, ponieważ nie ma w niej swobody woli członków co do rozpoczęcia lub zakończenia przynależności; do danej gminy przynależy się z mocy prawa przez sam fakt zamieszkiwania na jej terenie). Potocznie mianem korporacji określa się także samorządy zawodowe.

Organizacja typu korporacyjnego przeciwstawia się organizacjom typu zakładowego (zakładom), których istotnym elementem (substratem) jest składnik nieosobowy (np. kapitał).

Inne użycie terminuedytuj

W Stanach Zjednoczonych terminem tym określa się spółki akcyjne[3] (według PWN: „spółka kapitałowa oparta na kapitale złożonym z udziałów”[4]), które stanowią większość dużych i średnich firm na tamtym rynku, co sprawiło iż słowo to jest często błędnie używane jako określenie dużej spółki, bądź międzynarodowej działalności gospodarczej jednego właściciela.

Potocznie korporacją określa się duże przedsiębiorstwa, często o międzynarodowym charakterze, które charakteryzują się zbiurokratyzowaną oraz zhierarchizowaną strukturą. Praca w korporacji jest często opisywana jako stresująca, pełna rywalizacji oraz wymęczająca[5][6]. Jedną z cech przypisywanych korporacjom jest szeroka kontrola rynku bądź rynków, a w efekcie możliwość wpływania na decyzje instytucji publicznych, jak również brak poszanowania dla przepisów prawa obowiązujących w danym państwie[7][8][9][10].

Osobny artykuł: Kapitalizm korporacyjny.

Sytuację, w której rynek zdominowany zostaje przez międzynarodowe korporacje określa się jako kapitalizm korporacyjny[8].

Zobacz teżedytuj

Przypisyedytuj

  1. korporacja, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-07-05].
  2. Joachim Bartoszewicz: Podręczny słownik polityczny. Do użytku posłów, urzędników państwowych, członków ciał samorządowych i wyborców, s. 401.
  3. Korporacja. W: red. Bogdan Miedziński, Stefan Biczyński: Słownik ekonomiki i organizacji przedsiębiorstwa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1991, s. 66. ISBN 83-208-0845-6.
  4. Słownik Języka Polskiego PWN.
  5. Przemysław Ciszak, Korporacja odziera z godności? To dżungla pełna dzikich zwierząt [online], www.money.pl, 30 października 2017 [dostęp 2023-05-31] (pol.).
  6. Katarzyna Duda, KORPO. Jak się pracuje w zagranicznych korporacjach w Polsce, Wydawnictwo Kołnierzyki, 2022, ISBN 978-83-964267-0-3.
  7. Tomasz Szymaniak, Co to jest korporacja? [online], Procredito.pl [dostęp 2023-05-31] (pol.).
  8. a b Co to jest kapitalizm korporacyjny? [online], pl.history-hub.com, 2023 [dostęp 2023-05-31] (pol.).
  9. Wiesława Gierańczyk, Arkadiusz Stańczyk, Korporacje międzynarodowe w przestrzeni globalnej, „Prace Komisji Geografii Przemysłu”, 5, 2003, s. 73–84, ISSN 2449-903X.
  10. Janina Filek, Wolność i odpowiedzialność w świecie wielkich korporacji. Rozważania wokół pytania: czy wierzymy jeszcze w wolny rynek?, „Prakseologia”, 157/2, 2015, s. 137–161, ISSN 0079-4872 [dostęp 2023-06-01] (pol.).
🔥 Top keywords: Baike: Strona głównaMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2024Specjalna:SzukajMichał WośFacebookZbigniew ZiobroMistrzostwa Europy w piłce nożnejPatrycja Kotecka-ZiobroMichał ProbierzReprezentacja Polski w piłce nożnej mężczyznJarosław GromadzińskiNicola ZalewskiWaliaMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2024 (eliminacje)BaltimoreWojciech SzczęsnyRajmund MillerFranciszek Longchamps de Bérier (ur. 1969)Jeruzal (powiat miński)Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2020YouTubePolskaKrzysztof Kwiatkowski (polityk)Jakub PiotrowskiTaras RomanczukMagdalena Sroka (ur. 1979)Robert LewandowskiWielkanocKanał AugustowskiWielka Orkiestra Świątecznej PomocyAdam MarczakEliminacje Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej 2024/BarażeLamna śledziowaWielki CzwartekBarbara BlidaZmarli w marcu 2024Zamek w StobnicyLionel MessiMistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2026Francis Scott Key Bridge27 marcaReprezentacja Walii w piłce nożnej mężczyznKarolina RosińskaMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2016Przemysław WiplerMistrzostwa świata w piłce nożnej mężczyznKoleń pospolityWarszawaProblem trzech ciał (powieść)Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2022EurokorpusDaniel James (piłkarz)Przemysław Frankowski (piłkarz)Triduum PaschalnePaweł DawidowiczRoman Longchamps de BérierJeruzal (województwo łódzkie)Stadion Olimpijski w BerlinieŚmigus-dyngusLyndon B. JohnsonFranciszek Longchamps de Bérier (1912–1969)Janusz Korwin-MikkeKolekcja samochodów sułtana BruneiWielka ŚrodaJan Bednarek (piłkarz)Wielka BrytaniaMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2028Magdalena BiejatAnna SzymańczykMichał Olszewski (duchowny katolicki)RosjaAdam BodnarSelekcjonerzy reprezentacji Polski w piłce nożnej mężczyznMariusz GosekPaweł ŚlizBartosz SalamonRobert OppenheimerNATOGrażyna TrelaIzabela KunaGareth BaleMarcin PrzydaczStany ZjednoczoneWładysław II JagiełłoFernando SantosPoranek kojotaNiemcyMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2024/Grupa DGruzjaWielki PiątekMarina Łuczenko-SzczęsnaVolksparkstadionFlaga czerwono-czarnaUkrainaMetamfetaminaRanking FIFARudolf HößPokolenie ZDariusz Szpakowski