Басна

Басна[1][2] — кратко книжевно дело во стих или во проза, во кое на алегоричен начин се опишуваат човечки особини. Најчесто во басните главни глумци се животните, а во нив се исмејуваат особините на луѓето. Најпознати баснописци се: Езоп, Иван Крилов, Лафонтен, итн.

Историја на баснитеуреди

Од одделните виови народни приказни, басните и фантастичните приказни се најстари и се смета дека тие потекнуваат од периодот на дивјаштвото. На почетокот, басната се пеела и се играла, а дури потоа почнала да се раскажува. Оттука, се смета дека таа се развила од прастарите песни и игри во кои биле имитирани звуците на животните. Басните потекнуваат од периодот кога човекот се занимавал со лов, кога фиксирањето на најважните особини на животните имало големо значење во успешноста на ловот, а борбата меѓу лукавите и наивните и меѓу слабите и силните наликувала на борбата со непријателите на племето. Со преминот кон сточарството и земјоделството басните биле збогатени со нов материјал. Тогаш, покрај дивите животни, како ликови во басните се појавиле и домашните животни, но и растенијата, предметите и митолошките суштества. Подоцна, со развојот на цивилизацијата, новите односи меѓу општествените класи се пренесувале на животинскиот свет. Таков е примерот со вавилонската басна во која бикот и коњот се караат околу достоинството на нивните родови. Кога се појавила државата, настанале басни во кои животните си избираат владетел. Најпосле, со заоструањето на социјалните разлики се појавиле басните во коишто се развиени типовите на крадци, насилници, грабнувачи, превртливи, угнетени, итн., а тогаш започнала да доминира и сатиричната нота за којашто особено била погодна алегоријата.[3]

Значењето на баснитеуреди

Покрај тоа што се доказ за големината и разновидноста на хеленскиот дух, басните претставуваат ран доказ за положбата на писателот и на книжевниот говор во однос кон општеството. Благодарејќи на тоа што човековите маани ги опишува посредно, преку однесувањето на животните и што непријатната вистина ја искажува низ наивна приказна, басната им дозволувала на писателите голема уметничка слобода.[4]

Според духот и широчината на раскажувањето, басните се израз на народната мудрост, еден вид народна етика, развивана низ напорниот и тежок живот. Сепак, басните се доволно ведри за да ги откријат и земските радости и убавината на животот. Покрај сите слабости на човековата природа, басната длабоко проникнала во драгоценоста и нескршливоста на животот. Едноставна и пристапна, басната е „најдемократски“ книжевен род и со неа често се служеле не само писателите, туку и филозофите, политичарите, професорите, историчарите, итн.[5]

Наводиуреди

  1. „басна“Дигитален речник на македонскиот јазик
  2. „басна“Официјален дигитален речник на македонскиот јазик
  3. Војислав Ђурић, „О народним приповеткама“, во: Народне приповетке. Београд: Просвета, 1963, стр. 9-10.
  4. Мухарем Первић, „Езоп и Доситеј“, во: Езоп, Басне (по Доситеју Обрадовићу). Београд: Просвета, 1963, стр. 7.
  5. Мухарем Первић, „Езоп и Доситеј“, во: Езоп, Басне (по Доситеју Обрадовићу). Београд: Просвета, 1963, стр. 8-9.
🔥 Top keywords: Главна страницаВирусСпецијална:БарајМакедонски претседателски избори (2024)Еврејски празнициМакедонски парламентарни избори (2024)МакедонијаGmailМакедонски парламентарни избори (2020)Робинзон КрусоАнгкор ВатКарлес ПуџдемонБратиславаОче нашГоце ДелчевСкопјеЛетно сметање на времетоХепатит ЦСписок на македонски народни поговоркиАнтичка МакедонијаМочуриштеБалканска приказна (ТВ-серија)Бор (град)Локални избори во Македонија (2021)Народна Република КинаИзборна единица 5Мирко ПоповСвети Кирил и МетодијИзборни единици во МакедонијаХристијанизација на Киевска РусијаКамбоџаМинистерство за животна средина и просторно планирањеДевојка со бисерна обеткаИзборна единица 1Гај Јулиј ЦезарКалендар на Велигденски датумиКочо РацинМајка ТерезаИзборна единица 2ПеперугиВојскаБитолаИзборна единица 3Скратеници во македонскиот јазикВелигденФК Манчестер СитиСпоменка (книга)ЕвропаСјогренов синдромЛехово (Леринско)Џ. Р. Р. ТолкинЗагребСкржавецот (Плавт)Википедија:Авторски праваМакедонци-муслиманиДаниел ДефоЖивко МукаетовАнтифашистичко собрание на народното ослободување на МакедонијаШтрковиРимска уметностМакедонскиСтар ЕгипетЛионел МесиСписок на повикувачки броеви на земјитеСписок на планини во МакедонијаГригор ПрличевДемократска партија на Турците на МакедонијаГеографија на МакедонијаТартифСредоземно МореДржавни празници во МакедонијаИлинденско востаниеАвтомобилски регистарски таблички во МакедонијаЕгипетИзборна единица 4КошаркаМакедонска револуционерна организацијаЛазар Ристовски (глумец)Даме ГруевПодметИзборна единица 6Алиса во земјата на чудатаМодул:ArgumentsСмртност на доенчињаПрво заседание на АСНОМГолеми и мали (роман)ИменкаСписок на градови во МакедонијаБалтиморРак на белите дробовиСтругаМојот звукОпштини во МакедонијаИзбори во МакедонијаЕлена ЗагорскајаИнфективна мононуклеозаВардарПиреј (роман)Јане Сандански