Марий Тӱрек кундем

Марий Тӱрек кундем (Марий-Турек район, Марий Турек район; рушла Мари-Турекский район) — Марий Элыште верланыше мунициапал район. Административ рӱдер —Марий Тӱрекола сынан посёлко.

Кундем
Марий Тӱрек кундем
Мари-Турекский район
ЭлРоссий Россий
УжашыжеМарий Эл
Административ рӱдӧМарий Тӱрек
Администраций вуйлатышеРешетов Сергей Юрьевич
Эртыш да географий
Негызлыме1924
Кумдык

1500 км²

  • (7-й)
Шагат ӱштӧMSK (UTC+4)
Калыкчот
Калыкчот23 177 чел. (2010 ий)
Калык-влакмарий, руш
Инаныше-влакТанле
Официал йылме-влакруш,марий
Цифрр идентификатор-влак
Телефон код+7 83634
Автомобиль код12
Официал сайт
Марий Тӱрек кундем картыште
Логотип Викисклада Медиафайлы на Викискладе
Марий Эл Республик

Географийтӧрлаташ

Марий Тӱрек кундем Марий Эл Республикын эрвелныже верланен. Йӱдвел-эрвелнеВиче вел дене, кечывалвел-эрвелнеТатарстан республик дене, касвелне — Марий Элысе Шернур, Поранча да Морко кундем-влак дене пошкудылана.

Район кумдык 1500 км² (але 150 000 га) шуеш, .

Географийтӧрлаташ

Кумдык:1,5 тӱж. меҥ².Кужыт: 76 меҥ.Лопкыт: 36 меҥ.Мландын кумшо ужашыжым чодыра налеш.Тыште шуко корем, курык уло. Нур, олык, чодра, куэр-влак дене верысе пӱртӱс поян. Илем-влак эн чӱчкыдын ӱлнырак верланеныт, кӱкшытыштӧ огыл.

Эртыктӧрлаташ

Марий Тӱреклан негызым 1699 ийыште пуымо. Марий Тӱрек кундем 1924 ийыште ышталтын.

Верысе марий-влак ты мландым «эрвел» манын лӱмдат. Марий Элыште лач ты кундемыште кече эн ончыч кынелеш. Тыште илыше-влакым ожно «эрвел марий-влак» лӱмденыт. «Турек» руш мут марий «тӱрек» мутын ыҥжым йӧршеш вашталтен. Чынжым, «тӱрек» мут «тӱр» мут гыч негызлалтын. Тышеч марий мланде тӱҥалеш.

Марий Тӱрек кундемын эртымгорныжо Виче вел дене кылдалтын. Виче эҥерыште Малмыж онлык шочын. Марий-влакын феодал ушемышт лийын, кызытсе Марий Тӱрек кундемын ужашыже тушко пурен. Озаҥым налмаш годым Малмыж он Полтыш, виче марий-влакын вуйлатышыже суас-влак велыште кредалын. А тунам курыкмарий-влак Акпарсын вуйлатымыж почеш руш-влаклан полшеныт.

Кунам Озаҥ сеҥалтын, марий мланде Москосо кугыжанышыш пурен, марий-влак эрык-верч кредалмашым тӱҥалыныт. XVI курымысо эртымгорнышто тиде кредалмаш-влак «черемис сар» семын возалт кодыныт.

Верысе калыкым чыштырен кучашлан XVI курым мучашыште москосо виктем марий мландыште форпост-ола-влакым чоҥаш тӱҥалыныт. 1584-ше ийыште Вӱрзым эҥер серыште Вӱрзым карманым Уржум олаш савырненыт, тудо вигак уездын рӱдерже лийын, тушко кызытсе Марий Тӱрек кундемын ужашыжым пуртеныт. Ты жапыштак марий-влакын Малмыжым руш карманыш савыреныт. Ты верлаште марий-влаклан апшат пашм шукташ, ола деке лишемашат чареныт. Кугу эҥерла гычат нуным поктен колтеныт. Тунам Марий мландын тӱржӧ изиш касвелкыла куснен. Тӱрек ола гыч кайымеке, марий-влак у илемым чоҥеныт, тошто лӱмымак коденыт, тыге Марий Тӱрек шочын.

Калыктӧрлаташ

1 Шорыкйол 2005 ийысе шотлымаш почеш кундемыште 24 500 еҥ илен.

Кундемыште руш, марий, суас, одо-влак илат.

Кӧргӧ шеледымаштӧрлаташ

Кундемыш «Посёлок Мари-Турек» лӱман ола шотан илем да 5 ял шотан илем пура:

Марий Тӱрек кугыял - ола шотан илемтӧрлаташ

(Шукерте огыл Тат-Китня сельсовет ден Алексеевский сельсовет-шамыч тышке ушненыт)Административ рӱдер - Марий Тӱрек кугыял (посёлко).

Карлыган ял шотан илемтӧрлаташ

(Шукерте огыл Сардаял сельсовет тышке ушнен)

Косолоп ял шотан илемтӧрлаташ

Административ рӱдер — Косолап (Косолоп) села.

Марий Пыламарий ял шотан илемтӧрлаташ

(Шукерте огыл Нартас сельсовет тышко ушнен)Административ рӱдер - Марий Пыламарий (Мари-Билямор) села.

Марийский ял шотан илемтӧрлаташ

Административ рӱдер - Мариец посёлко.

Хлебниково ял шотан илемтӧрлаташ

(Шукерте огыл Опаринысе сельсовет тышке ушнен)Административ рӱдер - Хлебниково села.

Лӱмлӧ еҥ-влактӧрлаташ

  • Станислав Устюгов - марий мурызо, семлызе (Кӱшыл Турек)

Кылвер-влактӧрлаташ

🔥 Top keywords: Тӱҥ лаштыкМодуль:Arguments2 телеИндонезийПрага18381905КушкылПӧртСуас ЭлЛомбо19276 теле1922ОмоВикипедий:Тӱшка3 шыжаСирийГеометрий24 ШорыкйолКатегорий шотышто каҥашымаш:Тӱрк тӱняМиранд йылме18 пеледыш186716 шыжаЛӱмын ыштыме:Пытартыш тӧрлатымаш-влак23 пеледышЛи Бай27 пургыжСиднейС. ЧавайнВикипедийВолодькин, Николай НиколаевичКалыкле хоккей лигеСмоликов, Александр Фадеевич18 ӱярняXX курым16 ӱярняМухин, Владимир АлексеевичМетрополитен-влакын лӱмерыштМесси, ЛионельМарийХостлымашСерызеВойна уверВикиманийМайоров-Шкетан, Яков ПавловичКатегорий:Теле тылзын 2 кечынже шочшо-влакКатегорий:Пургыж тылзын 3 кечынже шочшо-влак9 шыжаЙылмызеОтоАкрет ЕгипетОмонимЙылмылончышАвстралийВикитекеИлышын кӱкшытN (латин тиште)hg0g2Ушымо Американ Штат-влакКатегорий:Теле тылзын 2 кечынже колышо-влак958Пикшызе (тӱшка шӱдыр)ТурцийЛӱмын ыштыме:КычалмашНидерланд йылме1929Индонезийысе йылме3459 сорлаКаҥашымаш:Ушымо Американ Штат-влакИскакова, Роза ЕвгеньевнаБразилийВикиклатФайл:Gay Pride Flag.svgПайдаланыше:Purbo TСара Бернар1943РоссийОраваРумынийИспан йылме27 ӱярняЖурналистЭр-Рияд6 идымКокымшо Тӱнямбалсе сарКышкар:Флагификаций/Россий империйТуныктышоМатисс, АнриHTMLСтариков, Евгений СтепановичФайл:Flag of Georgia.svg2000 ийлаКатегорий:Пургыж тылзын шочшо-влак11 вӱдшорЧынвозышРига