Lompat ke isi

Acèh

Nibak Wikipedia
Acèh
نڠݢرو اچيه دار السلام
—  Propinsi  —
Meuseujid Raya Baiturrahman di Banda Aceh
Meuseujid Raya Baiturrahman di Banda Aceh
Alam Acèh
Alam
Lambang Acèh
Lambang
Môttô: "Pancacita"
Peuta teumpat Acèh
Peuta teumpat Acèh
Neugara Indonesia
Uroe jeuet7 Desember 1959
Dasa hukomUU RI No. 24/1956
UU RI No. 44/1999
UU RI No. 18/2001
UU RI No. 11/2006 (Pemerintahan Aceh)
Nang nanggroeBanda Aceh
Koordinat5°33′0″N 95°19′0″E / 5.55000°N 95.31667°E / 5.55000; 95.31667
Peumeurèntah
 • Wali NanggroëPaduka Yang Mulia Tengku Malik Mahmud al-Haytar
 • GubernurAchmad Marzuki
 • Waki Gubernur-
Luwah
 • Jeumeulah58,375,63 km2 (22,538,96 sq mi)
Populasi (2019)[1]
 • Total5,281,891
 • Rapat ureueng duek91,12/km2 (236,0/sq mi)
Ureueng duek
 • BansaAcèh, Gayo, Aneuk Jamèë, Singké, Alaih, Teumiëng, Kluët, Dèvayan, Sigulai, Pakpak, Haloban, Lekon dan Niëh.[2][3]
 • AgamaIslam (98,5%), Kristen (1.1%), lainnya (0.5%)
 • BahsaAcèh, Gayo, Aneuk Jamèë, Singké, Alaih, Teumiëng, Kluët, Dèvayan, Sigulai, Pakpak, Haloban, Lekon, Niëh dan Indonesia.[4][5]
Da'irah watèe WIB
Kabupaten18[6]
Kota5[7]
Kecamatan276[8]
gampong6.455[9]
Lagu da'irahAceh Mulia (Himne Raseumi )
Bungong Jeumpa
Rumoh tradisionalRumoh Acèh
Situs webhttp://www.acehprov.go.id/

Acèh yakni saboh da'irah kusuih lagèë saboh nanggroë nyang leubeh rayek kuwasa nibak propinsi laen di Indonesia nyang na di pulo Ruja atawa jinoe geukheun pulo Sumatra. Acèh nakeuh propinsi nyang neudeuk jih blah ujong röt barat wilayah Indônèsia. Blah röt ateuëh na La’ôt Banggali, La'ôt Hindia blah röt barat, Seulat Malaka blah röt timu ngon blah rot tunong na ladom wilayah propinsi Sumatra Utara. Nang nanggroë Acèh nakeuh Banda Acèh.

Tarèhpeusaneut asai

Nibak masa Sultan Iskandar Muda Meukuta Peukasa Alam mat kuasa, Acèh nakeuh saboh nanggroë nyang leupah that kaya ngön makmu. Yôh nyan, wilayah Keurajeuën Acèh Darussalam trôk u binèh pasi Minangkabau. Kuasa Acèh trôk cit keudéh u Pirak, Malaysia jinoe. Keurajeuën Acèh Darussalam bak masa nyan ka na hubôngan ngön keurajeuën-keurajeuën la’én lam dônya, lagèë Keurajeuën Tureuki Utsmani, Mughal di Hindustan, Safawi di Iran jinoë, Maghréb, Inggréh, Peutugéh ngön le la’én lom keurajeuën nyang na lam dônya yôh masa nyan.

Geografipeusaneut asai

Acèh nakeuh saboh propinsi nyang teuduek blah röt ateuh garéh khatulistiwa. Luwah Acèh nakeuh 55.392 km2. Tanöh Acèh mandum jiduek nibak pulo Sumatra, Indônèsia. Seulaén di pulo nyan, wilayah Aceh na cit bak pulo-pulo nyang ubeut, lagèë Pulo Simeulue, Pulo Breueh, Pulo Nasi dan Sabang. Daerah Acèh na sit nyang meugunong-gunong. Mandum nyan teuduek di daerah Gayo yakni wilayah Aceh nyang timang bak teungoh. Daerah di Acèh nyang paléng manyang nakeuh Gunong Leuser nyang manyang jih trok 3.404 mètè di ateuh la'ôt. Bak teungoh tanoh Acèh na Danau La'ôt Tawar nyang uroe nyoe jiwoe u wilayah Aceh Teungoh.

Keuadaan cuaca di Acèh nakeuh su-um, atawa tropis. Rata-rata su-um jih antara 23°—32°C di da'irah rab ngön la-ôt; atawa 12°—22°C meunyoe di da'irah nyang manyang. Tiep thôn, musém ujeun di Acèh nakeuh bak antara 1.000 sampoë 3.000 mm.

Ureuëng duëkpeusaneut asai

Prasasti Neusu di Museum Aceh

Jumulah ureuëng nyang na di Acèh sampoë thôn 2010 nakeuh 4.494.410 droë. Karab mandum jumulah ureuëng nyan tinggai di gampông-gampông; dit nyang tinggai di banda. Banda Aceh nakeuh makuta propinsi Acèh, teuduëk bak ujông paléng barat pulo Sumatra. Seulaén Banda Aceh, Lhokseumawe nakeuh kuta keuduwa nyang paléng meuceuhu sabab di sinan na peurusahaan-peurusahaan ureuëng luwa, miseuëjih PT Arun ngön PT Pupuk Iskandar Muda.

Karab mandum ureuëng Acèh nakeuh dari suku Acèh. Gayo ngön Alas, mandum suku nyan tinggai di da'irah nyang leubèh manyang. Mandum ureuëng Acèh nyan ureuëng éseulam, nyan kira-kira na 96%. Basa Acèh nakeuh basa nyang geungui lé karab mandum ureuëng Acèh. Seuleubèh nyan, geungui basa Meulayu-Indôn.

Nanggroë Acèh nakeuh rumoh dari mandum budaya ngön leumbaga peundidikan, mandum nyan nakeuh di Banda Aceh. Meuseujid Raya Baiturrahman, nyang na di Banda Aceh, geupeudöng bak watèë prang ngön Beulanda bak abad keu-19. Musium Aceh, cit na di Banda Aceh, nakeuh saböh teumpat nyang geupeugöt deungôn hana payah geungui labang. Na cit saboh kuburan ureuëng Beulanda, Kerkhof, di Banda Aceh nyang disinan geukubu 2.000 droë teuntra Beulanda nyang maté watèë masa Prang Acèh bak thôn 1873-1914. Taman Sari, saboh taman nyang na rab Meuseujid Raya Baiturrahman, di dalam jih na saboh Gunongan. Gunongan nyan nakeuh saboh bangunan nyang beuntuk jih lagèë gunong nyang geupeugöt bak masa Sultan Iskandar Muda, thôn 1600.

Ékônomipeusaneut asai

Modèl kapai Seulawah RI-001

Karab mandum pabrék di Acèh nakeuh pabrék gaih. Mandum pabrék nyan na di Lhôkseumawè. Lhôkseumawè nakeuh saboh da'irah di Acèh nyang mandum pabrék na teudöng di sinan. Di Lhôkseumawè na teudöng pabrék gah, baja, ngön pabrék keureutah. Adak pih meunan, buet ureung Acèh rata-rata nakeuh geujak u blang geupula padé, atawa geupula boh kayèë atawa ôn kayèë. Ureuëng Acèh na cit geupula bak lawang, kupi, ngön bakông.

Jalan raya nyang meuhubông dari Banda Aceh sampoë u Mèdan na di da'irah blah barôh Acèh. Na cit jalan-jalan ubeut nyang meuhubông u da'irah-da'irah nyang meubukét, lagèë jalan u Takéngon. Seula'én jalan raya nyan, na cit jalan raya nyang meuhubông u da'irah blah tunong Acèh. Miseuë jih u Meulabôh. Jalan nyoë meusambông cit u Mèdan nyang meutumèë ngön Gunong Leuser.

Di Acèh na 4 böh peulabôhan kapai la'ôt. Peulabôhan la'ôt nyang paléng rayeuk na di Lhôkseumawè. Bandara keu kapai na 5 böh cit di Acèh: saböh di Lhôkseumawè; saböh di Tapaktuan; saböh di Meulabôh; saböh di Banda Aceh; dan saböh di Sinabang, Simeulue. Nyang paléng rayeuk na di Banda Aceh, nan jih Bandara Sultan Iskandarmuda.

Peundidikanpeusaneut asai

Geudông Birô Rèktor Unsyiah

Universitaih nyang na di Acèh, na padum boh jeunèh, miseujih:

Universitaih negeri

  • Universitaih Syiah Kuala
  • Universitaih Islam Negeri Ar-Raniry
  • Universitaih Malikussaleh
  • Universitaih Samudra
  • Universitaih Teuku Umar
  • Politeknik Negeri Lhokseumawe
  • Politeknik Negeri Aceh
  • STAIN Malikussaleh
  • STAIN Zawiyah Cot Kala
  • STAIN Gajah Putih
  • STAIN Teungku Dirundeng

Universitaih swasta

  • Universitaih Abulyatama
  • Universitaih Almuslim
  • Universitaih Muhammadiyah Aceh
  • Universitaih Iskandar Muda
  • Universitaih Serambi Mekkah
  • Universitaih Jabal Ghafur
  • Universitaih U'budiyah Indonesia
  • Politeknik Indonesia-Venezuela

Kabupatèn di Acèhpeusaneut asai

Ceu kabupatèn nyang na di Acèh
NumbôiKabupatèn/KutaNang nanggroeKeucamatanGampông
1Kabupatèn Acèh BaratMeulaboh12321
2Kabupatèn Acèh Barat DayaBlangpidie9132
3Kabupatèn Acèh RayekJanthoë23592
4Kabupatèn Acèh JayaCalang6172
5Kabupatèn Acèh TunongTapaktuan16369
6Kabupatèn Acèh SingkéSingkil10127
7Kabupatèn Acèh TeumiëngKarang Baru12128
8Kabupatèn Acèh TeungöhTakèngon14268
9Kabupatèn Acèh TeunggaraKutacane11164
10Kabupatèn Acèh TimuIdi Rayek21580
11Kabupatèn Acèh BarôhLhôk Sukôn271.160
12Kabupatèn Bener MeriahSimpang Tiga Redelong7232
13Kabupatèn BireuënBireuen17514
14Kabupatèn Gayo LuesBlang Kejeren1197
15Kabupatèn Nagan RayaSuka Makmue5213
16Kabupatèn PidiëSigli22946
17Kabupatèn Pidië JayaMeureudu8215
18Kabupatèn SimeuluëSinabang8135
19Kuta Banda AcèhBanda Acèh980
20Kuta LangsaLangsa552
21Kuta Lhôk Seumaw‘èLhôk Seumaw‘è467
22Kuta SabangSabang218
23SubulussalamSubulussalam574
Jumlah2646.656


Peunajôh Acèhpeusaneut asai

Mie Aceh nyang geujampu ngön sie

Di Acèh na jeunèh peunajôh nyang hana di da'irah la'én. Peunajôh-peunajôh nyang na di Acèh miseuëjih timphan, sië kamèng, sië reubôh, ngön peunajôh meuseukat. Di da'irah Sabang na jithèë peunajôh dhôi nyang na rasa nyang meula'én-la'en. Di Meureudu, kabupatèn Pidie Jaya, na peunajôh nyang geukheun adèe, nyang di da'irah Acèh la'én geukheun bingkang. Di Acèh Barôh atawa Aceh Utara na martabak böh driën nyang ka geuthèë mangatjih. Meunye di Bireuën, peunajôh nyang geuthee nakeuh saté matang nyang asaijih dari Matangglumpang Dua. Peunajôh Acèh nyang jai ta tumèë di luwa da'irah Acèh nakeuh mi Acèh nyang geutageuën deungôn kuwah nyang keu'eung.

Keutranganpeusaneut asai

  1. ^ Sensus Penduduk 2010
  2. ^ http://www.waspada.co.id/index.php?option=com_content&view=article&id=6474:aceh-gelar-kongres-Suku-daerah&catid=13:aceh&Itemid=26
  3. ^ http://www.rakyataceh.com/index.php?open=view&newsid=3337
  4. ^ http://www.waspada.co.id/index.php?option=com_content&view=article&id=6474:aceh-gelar-kongres-bahasa-daerah&catid=13:aceh&Itemid=26
  5. ^ http://www.rakyataceh.com/index.php?open=view&newsid=3337
  6. ^ "Jumlah kabupaten di Aceh menurut "Aceh dalam Angka", 2010, Badan Pusat Statistik Aceh". Diarsipkan dari versi asli tanggal 2011-12-28. Diakses tanggal 2013-04-15. 
  7. ^ "Jumlah kota di Aceh menurut "Aceh dalam Angka", 2010, Badan Pusat Statistik Aceh". Diarsipkan dari versi asli tanggal 2011-12-28. Diakses tanggal 2013-04-15. 
  8. ^ "Jumlah kecamatan di Aceh menurut "Aceh dalam Angka", 2010, Badan Pusat Statistik Aceh". Diarsipkan dari versi asli tanggal 2011-12-28. Diakses tanggal 2013-04-15. 
  9. ^ "Jumlah gampong/kelurahan di Aceh menurut "Aceh dalam Angka", 2010, Badan Pusat Statistik Aceh". Diarsipkan dari versi asli tanggal 2011-12-28. Diakses tanggal 2013-04-15. 

Asai teunuléhpeusaneut asai

  • Forbes, Dean K. "Aceh." Microsoft® Student 2009 [DVD]. Redmond, WA: Microsoft Corporation, 2008. Microsoft ® Encarta ® 2009. © 1993-2008 Microsoft Corporation. All rights reserved.

Peunawôt luwapeusaneut asai

🔥 Top keywords: Ôn KeueModul:ArgumentsSurat Al-BaqarahBeunantu:AsoëBaike: MeusapatIndônèsiaSurat YasinKusuih:Neuubah baroWikipèdiaKusuih:MitaUreuëng Ngui:Srtq/On Keue DesignBeureukaih:Sura2.pdfCangguëkSunah muakkadUreuëng Ngui:MazbelKitab-kitab AllahUreuëng Ngui:Bennylin/Ôn KeuëUreuëng Ngui:AFlorence/1Ureuëng Ngui:Si Gam/Ôn KeuëSeunaleuëk:Tampilan-WikipediaUreuëng Ngui:BotrieUreuëng Ngui:Ha98574Ureuëng Ngui:Minsbot/Header barUreuëng Ngui:Botrie/Header barBaike: Seunaleuëk/GambaBaike: On Keue 1Seunaleuëk:Bahsa la’énUreuëng Ngui:Ha98574/Header barSeunaleuëk:BasmalahUreuëng Ngui:MinsbotSeunaleuëk:Wikilon lam bahsa laenJagongRobin WilliamsSurat YusufBasa InggréhBaike: SandboxBaliBrasilTompiRusiaSwèdiaAcèhBasa Indônèsiaf6keeAAustraliaNabi Isma'ilSurat An-NahlSurat ThahaTwitterNikaraguaSeunaleuëk:WikipediasisterIsraèlBeureukaih:Epinephelus merra Réunion.jpgBeureukaih:Location map Manado.svgCineuBaike: Ureueng urôhJeupangSurat An-Nisa'Dapeuta cicém di AcèhInternètMuhammadBahsa JeureumanAmirika SyarikatKawan:Articles with hCardsTangkuloIrakSurat MaryamSipak bhanFernando AlonsoÔn KeuëKalamIranNAsiaBur RututSurat Ali-'ImranPulo-pulo RiauUreuëng Ngui:BeriaQTaywanIndiaNabi SyitsPrang BadarElizabeth IIBahsa JawaSingapuraOKawan:AfrikaJeureumanMadinahFacebookDapeuta insekta di AcèhSurat Ad-DukhanKeurajeuën BizantiumSurat Ar-Ra’duBeijingSalahuddin al-AyyubiKanada