الفبای آوانگاری بین‌المللی

سیستم الفبای آوانگاری بین‌المللی

الفبای آوانگاری بین‌المللی (به انگلیسی: International Phonetic Alphabet) (اختصاری IPA «آی‌پی‌اِی») یک سامانهٔ نوشتاری و آوانگاری است که برپایهٔ الفبای لاتینی ساخته شده‌است. این سامانه به‌وسیلهٔ انجمن آواشناسی بین‌المللی به‌عنوان یک الفبای استاندارد برای نشان دادن صداهای ایجادشده در زبان‌های گوناگون طراحی شده‌است. در ایجاد این سامانه از دانشجویان و استادانی با زبان‌های گوناگون، زبان‌شناسان، خوانندگان و هنرپیشگان، فرهنگ‌نویسان، زبان‌فراسازان و مترجمان کمک گرفته شده‌است.

الفبای آوانگاری بین‌المللی
نوعالفبا
زبان‌هابرای آوانگاری در تمام زبان‌ها به‌کار می‌رود
دورهٔ زمانیاز ۱۸۸۸
سامانهٔ مادر
الفبای لاتینی

الفبای آوانگاری بین‌المللی تنها برای نشان دادن حالت‌های بیانی در زبان‌های شفاهی مانند واج، آهنگِ جمله، اتصال میان واژه‌ها و هجاها کاربرد دارد. برای نشان دادن حالت‌های بیانیِ دیگر مانند دندان‌قروچه، نوک‌زبانی سخن گفتن، و نیز برای صداهای ساخته‌شده به‌وسیلهٔ پدیدهٔ لب‌شکری، مجموعه‌ای گسترده از نمادها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هرکدام از نمادهای الفبای آوانگاری بین‌المللی از دو عنصر اصلیِ حروف و تفکیک‌کننده‌ها ساخته شده‌است.

گاهی حرف یا تفکیک‌کننده‌های اضافه، به‌وسیلهٔ انجمن آواشناسی بین‌المللی حذف یا اصلاح شده‌اند. همان‌طور که از تغییرات اخیر در سال ۲۰۰۵، ۱۰۷ حرف، ۵۲ تفکیک‌کننده، و چهار علامت عروضی در الفبای آوانگاری بین‌المللی اضافه شده‌است.

تاریخچهویرایش

در سال ۱۸۸۶ یک گروه از مدرسان زبان انگلیسی و فرانسوی به رهبری یک زبان‌شناس فرانسوی به نام پل پسی نهادی را شکل دادند که در سال ۱۸۹۶ با نام انجمن آواشناسی بین‌المللی (به فرانسوی: Association phonétique internationale) شناخته شد. خمیرمایهٔ اصلی الفبای ابداعی این انجمن از الفبای لاتینی نشأت می‌گرفت و برای کاربرد در زبان‌های انگلیسی و فرانسوی طراحی شده بود اما برای قابل استفاده بودن این الفبا در دیگر زبان‌ها کاربرد نمادهای آن در زبان‌های گوناگون تغییر یافت.

از زمان پیدایش خود، الفبای آوانگاری بین‌المللی شاهد تغییرات زیادی بوده‌است. پس از تغییرات اساسی شکل گرفته در این الفبا در سال‌های ۱۹۰۰ و ۱۹۳۰ یک دوره ثبات برای این الفبا پیش آمد. کنوانسیون انجمن آواشناسی بین‌المللی در کیل که در سال ۱۹۸۶ برگزار شد به این ثبات خاتمه داد. بعدها نیز تغییرات دیگری مانند افزودن واکه‌های مرکزی و حذف چند حرف در سال ۲۰۰۵ روی داد.

حروفویرایش

همخوان‌هاویرایش

در جدول‌های زیر، خانه‌هایی که به‌رنگ خاکستری هستند، نشان‌دهنده‌ی تلفظی ناممکن هستند.

همخوان‌های ششیویرایش

جایگاه

شیوه

لبیتیغه‌ایپشتیحنجره‌ای
دولبیلبی‌دندانیزبانی‌لبیدندانیلثویپس‌لثویبرگشتهکامینرم‌کامیملازیحلقیچاکنای‌ای
خیشومیm̥ mɱn̥ nɳ̊ ɳɲ̊ ɲŋ̊ ŋɴ
انسدادیp bp̪ b̪t̼ d̼t dʈ ɖc ɟk ɡq ɢʡʔ
سایشی صفیریs zʃ ʒʂ ʐɕ ʑ
سایشی غیرصفیریɸ βf vθ̼ ð̼θ ðθ̠ ð̠ɹ̠̊˔ ɹ̠˔ɻ̊˔ ɻ˔ç ʝx ɣχ ʁħ ʕh ɦ
ناسودهβ̞ʋ̥ ʋð̞ɹ̥ ɹɻ̊ ɻj̊ jɰ̊ ɰʁ̞ʕ̞ʔ̞
زنشیⱱ̟ɾ̼ɾ̥ ɾɽ̊ ɽɢ̆ʡ̆
لرزشیʙ̥ ʙr̥ rɽ̊r̥ ɽrʀ̥ ʀʜ ʢ
سایشی کناریɬ ɮɭ̊˔ ɭ˔ʎ̝̊ ʎ̝ʟ̝̊ ʟ̝
ناسوده کناریl̥ lɭ̊ ɭʎ̥ ʎʟ̥ ʟʟ̠
زنشی کناریɺɭ̆ʎ̆ʟ̆

همخوان‌های غیرششی(نچ آواها)ویرایش

دولبیلبی‌دندانیدندانیلثویپس‌لثویبرگشتهکامینرم‌کامیملازیحلقی
پرانشیانسدادیʈʼʡʼ
سایشیɸʼθʼʃʼʂʼχʼ
سایشی کناریɬʼ
نچ‌آواکاشتهʘǀǃǂ
واک‌دارʘ̬ǀ̬ǃ̬ǂ̬
خیشومیʘ̃ǀ̃ǃ̃ǂ̃
کاشته کناریǁ
واک‌دار کناریǁ̬
مکیدهواک‌دارɓɗʄɠʛ
بی‌واکɓ̥ɗ̥ᶑ̊ʄ̊ɠ̊ʛ̥

همخوان‌های انسایشیویرایش

ششی
صفیریts dzt̠ʃ d̠ʒʈʂ ɖʐtɕ dʑ
غیرصفیریpɸ bβp̪f b̪vt̪θ d̪ðtɹ̝̊ dɹ̝t̠ɹ̠̊˔ d̠ɹ̠˔cç ɟʝkx ɡɣqχ ɢʁʡʢʔh
کناریtɬ dɮʈɭ̊˔ ɖɭ˔cʎ̝̊ ɟʎ̝kʟ̝̊ ɡʟ̝
پرانشی
مرکزیtsʼt̠ʃʼʈʂʼkxʼqχʼ
کناریtɬʼcʎ̝̊ʼkʟ̝̊ʼ
یادداشتویرایش
  • بر روی مرورگرهایی که از آریال یونی‌کد ام‌اس برای نمایش الفبای آوانگاری بین‌المللی استفاده می‌کنند، این دنباله به‌منظور رفع باگ در آن فونت به‌صورت زیر در می‌آید: ts͡، tʃ͡، tɕ͡، dz͡، dʒ͡، dʑ͡، tɬ͡، dɮ͡.

همخوان‌های هم‌تولیدیویرایش

خیشومیناسوده
n͡mلبی‌لثویɥ̊ ɥلبی‌کامی
ŋ͡mلبی‌نرم‌کامیʍ wلبی‌نرم‌کامی
انسدادیناسوده کناری
t͡p d͡bلبی‌لثویɫلثوی نرم‌کامی‌شده
k͡p ɡ͡bلبی‌نرم‌کامیناسوده خیشومی
q͡ʡملازی‌حلقیکامی
سایشیلبی‌نرم‌کامی
ɧسی‌صدا (متغیر)چاکنای‌ای

واکه‌هاویرایش

واکه‌هایی که با رنگ طلایی مشخص شده‌اند، دارای حرف مخصوصی در الفبای آوانگاری بین‌المللی نیستند.

پشتی←

بلندی↓

جلوییمرکزیپشتی
غیرگردگردشدهغیرگردگردشدهغیرگردگردشده
بستهiyɨʉɯu
پیش‌بستهɪʏɨ̞/ɪ̈/ɪ̠/ɘ̝/ᵻʉ̞/ʊ̈/ɵ̝ɯ̞/ɤ̝/ɯ̽ʊ
بسته‌میانیeøɘɵɤo
میانیø̞əɤ̞/ʌ̝
بازمیانیɛœɜɞʌɔ
پیش‌بازæɶɐɐ̹/ɞ̞ɑ̝/ʌ̞ɒ̝/ɔ̞
بازaä/a̠/ɐ̞/ɑ̈ɒ̈/ɶ̈ɑɒ

توضیحاتویرایش

از نمودار رسمی انتشاریافته توسط انجمن آواشناسی بین‌المللی برداشت شده‌است و حروف این الفبا را نشان می‌دهد.

هدف اصلی در الفبای آوانگاری بین‌المللی جایگزینی هر یک صدای ایجادشده با یک نشان می‌باشد. با این وجود این فرایند در صورت پیچیده بودن یک صدا طی نمی‌شود بدین معنا که نمی‌توان یک نشان را جایگزین یک گراف چندگانه نمود. برای مثال در برای آوانگاری زبان انگلیسی نمی‌توان یک نشان /ks/ یا /gz/ را جایگزین حرف x نمود. همچنین برای حروفی که صداهای متفاوتی را از خود نشان می‌دهند مانند c در زبان انگلیسی یا دیگر زبان‌های اروپایی نمی‌توان یک نشان ویژه در نظر گرفت بلکه برای هر صدا به صورت جداگانه یک نشان در نظر گرفته می‌شود.

امروزه الفبای آوانگاری بین‌المللی شامل ۱۰۷ همخوان و ۳۱ واکه می‌شود. ۱۹ نشان دیگر نیز برای نشان دادن کشیدگی، تکیه، نواخت و آهنگ جملات به کار می‌روند. تمام این نشان‌ها در یک نمودار که توسط انجمن آواشناسی بین‌المللی در سال ۲۰۰۵ انتشار یافت قابل مشاهده می‌باشند.

آوانویسه‌ها میان کروشه [...] و واج‌نویسه‌ها میان دو خط مورب /... / می‌آیند.

شکل حروفویرایش

در گزینش نشان برای استفاده در الفبای آوانگاری بین‌المللی از حروف الفبای لاتین یا الفبای یونانی یا شکل تغییریافته‌ای از هردو استفاده شده‌است. برای مثال برای نشان دادن واج بست چاکنایی (ع عربی) در الفبای آوانگاری بین‌المللی از شکل بدون نقطه علامت سؤال استفاده می‌شود.

حروف عربیویرایش

الفبای عربیء‎ / ابتثجحخدذرزسشصضطظعغفقکلمنهوی / الفبای عربی[۱]
DIN 31635ʾ / ābtǧdrzsšʿġfqklmnhw / ūy / ī
ALA-LC ʼ / āthjkhdhshʻgh
الفبای آوانگاری بین‌المللی (MSA)ʔ, a:btθ
ɡ
ʒ
ħxdðrzsʃðˤ
ʕɣfqklmnhw, u:j, i:

منابعویرایش

  1. در مصر، سودان و نواحی دیگر، شکل انتهایی الفبای عربی (بدون دو نقطه).

پیوند به بیرونویرایش

🔥 Top keywords: صفحهٔ اصلیسرین بدیعیویژه:جستجورده:پوزیشن‌های جنسیحمید صفتحسن صباحهفت سر اژدهادیجی‌کالازهرا شجاعیتمساح خونیروش‌های آمیزش جنسیدر چشم بادرضاشاهپرستو بخشیمحمدعلی فروغیزهرا داوودنژادآمیزش جنسی بدون دخولکاظم صدیقیرده:فیلم‌های درباره رابطه پدر و دخترمردان آهنینقمر در عقربجنگل پرتقالمایکل شوماخرمهران سماکمترجم گوگلآمیزش جنسیحشاشین (مجموعه تلویزیونی)رده:فیلم‌های درباره تن‌فروشیرده:فیلم‌های درباره تجاوز جنسیایرانجامیونگ گوفرامرز اصلانیفسیل (فیلم ۱۳۹۹)حشاشینمحمدرضا پهلویآمیزش جنسی دهانیقتل غزاله شکوربی‌بدنشاهدبازیخودارضاییرده:فیلم‌های شهوانی بر پایه کشورفرج‌لیسیاشغال ایران در جنگ جهانی دومسید علی خامنه‌ایرده:بازیگران زن فیلم‌های پورنو اهل ایالات متحده آمریکامیهمان (مجموعه تلویزیونی)گوگوشمرحله مقدماتی جام جهانی فوتبال ۲۰۲۶ (آسیا)لیونل مسیآمیزش جنسی مقعدیکیربه‌کیرمالیتخت جمشیدرده:فیلم‌های سکسی-کمدی آمریکاییآلت مردانههتل (فیلم ۱۴۰۲)زیرخاکی (مجموعه تلویزیونی)کریستیانو رونالدوانگشت کردنجنگ جهانی دومشمع‌کوب (پوزیشن سکس)کسقضیب‌لیسیهندجابهایدهرضا قراییرده:فیلم‌های شهوانی آمریکاییکوروش بزرگپژمان جمشیدیآزاده نامداریتری‌سامحدود ۸ صبحمقعدلیسیروح‌الله داداشیمحراب فاطمیرضا داوودنژادخانه به دوشلاپستانییکتا ناصرپوزیشن ۶۹کیرآندرتیکراعمال جنسی مردان مردآمیزگروه علی‌باباواژنارگاسمانزالآبله‌مرغاناحمد نخجوانپل فرانسیس اسکات کی (بالتیمور)پرونده:Pornhub-logo.svgنقش‌های جنسی همجنس‌گرایانآدولف هیتلراندازه آلت انسانبازیگر پورنوگرافیتهرانرها اعتمادیچهار قلتیم ملی فوتبال ایرانجام جهانی فوتبال ۲۰۲۶