Cilfynydd

Pentref yn Rhondda Cynon Taf

Pentref ar lan Afon Taf, ym mwrdeisdref sirol Rhondda Cynon Taf yw Cilfynydd sydd filltir o Bontypridd ac 13 milltir i'r gogledd o Gaerdydd. Saif ar lan Afon Taf, tua milltir o dref Pontypridd, a 12 milltir i'r gogledd o ddinas Caerdydd.

Cilfynydd
Mathpentref Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirRhondda Cynon Taf Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Cyfesurynnau51.625°N 3.32°W Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
AC/auVikki Howells (Llafur)
AS/auBeth Winter (Llafur)
Map

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Vikki Howells (Llafur) a'r Aelod Seneddol yw Beth Winter (Llafur).[1][2]

Hanes y pentrefgolygu

Safai'r pentref bach, amaethyddol, gwreiddiol ar hen ffordd porthmyn ac fe'i galwyd ar ôl fferm a safai ar ochr ddwyreiniol y dyffryn: "Fferm Cilfynydd" lle trigai teulu'r 'Llwydiaid'. Roedd ambell dyddyn yno hefyd, rhai wedi'u codi o ganlyniad i agor Camlas Morgannwg a lifai gerllaw. Yn ôl Cyfrifiad 1881, roedd union 100 o bobl yn byw yma; erbyn 1901 tyfodd y boblogaeth i 3,500.[3] Tyfodd y pentre'n gyflym, felly, wedi sefydlu Glofa'r Albion yn 1887.

Tanchwa Glofa'r Albiongolygu

Bu damwain fawr yma ar 23 Mehefin 1894, pan ffrwydrodd y pwll, gan ladd 290 o weithwyr a 123 o geffylau. Hon oedd ail drychineb waethaf yn hanes Maes Glo De Cymru; dim ond trychineb Senghenydd yn 1913 oedd yn waeth.[4] Wedi ymchwiliad, daethpwyd i'r canlyniad mai ffrwydriad nwy achosodd y gyflafan, ond nid oedd tystiolaeth beth gynheuodd y ffrwydriad felly ni chyhuddwyd y perchnogion, yr Albion Steam Coal Company, o drosedd.

Roedd y pwll yn dal i gyflogi 991 o ddynion yn 1947, pan ddaeth dan oruchwyliaeth y Bwrdd Glo, ond caeodd yn 1966.

Pobl o Gilfynyddgolygu

Cyfeiriadaugolygu

  1. Gwefan y Cynulliad;[dolen marw] adalwyd 24 Chwefror 2014
  2. Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014
  3. "Cilfynydd". rhondda-cynon-taff.gov.uk. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2011-07-18. Cyrchwyd 2009-03-14.
  4. Albion Colliery: The forgotten mining disaster; gwefan y BBC; adalwyd 3 Medi 2016.
🔥 Top keywords: XXX: Return of Xander CageHafanWicipedia:Cysylltwch â niArbennig:SearchModiwl:ArgumentsAngkor WatCarles PuigdemontIslamHentai KamenYr Eglwys Gatholig RufeinigSex and The Single GirlDNANapoleon I, ymerawdwr FfraincLlundainBalŵn ysgafnach nag aerXxx: State of The UnionGwlad PwylWicipedia:CymorthDefnyddiwr:Stefanik/Pwll TywodDadansoddiad rhifiadolArbennig:RecentChangesCastell TintagelDisturbiaWicipedia:Ynglŷn â WicipediaAsiaIncwm sylfaenol cyffredinolEagle EyeBig BoobsWicipedia:Y CaffiPupur tsiliIndonesiaUnol Daleithiau AmericaThe Salton SeaWicipedia:Porth y GymunedWicipedia:Gwadiad CyffredinolPeredur ap GwyneddSpecial:SearchYr AifftTrefynwyWicipedia:CyflwyniadRhyfel IracCategori:Dyfeisiau o FfraincCymraegCategori:Timau pêl-droed FfraincGerddi KewLlyffantFfilm llawn cyffroY FenniWicipedia:HawlfraintBogotáIndiaCymruSeren Goch BelgrâdLlong awyrAwyrennegAnna MarekFfwythiannau trigonometrigY BalaCaerfyrddinPenbedw27 MawrthIdi AminLZ 129 HindenburgCyfathrach rywiolAberteifiWiciadurKlamath County, OregonWici1576Cocatŵ du cynffongoch1528Sefydliad WicimediaDelwedd:XXx REACTIVADO Conferencia de Prensa.jpgNetflixWrecsamCreigiauAbacwsHwlfforddMerthyr TudfulJohn Evans (Eglwysbach)Modern FamilyrfeecOregon City, Oregon2022Sgwrs:Balŵn ysgafnach nag aerReese WitherspoonMarianne NorthDinbych-y-Pysgod1499Michelle ObamaRobin Williams (actor)ClonidinHunan leddfuSefydliad WicifryngauDelwedd:XHamster logo.svgCatch Me If You CanCourseraWar of the Worlds (ffilm 2005)Categori:Materion cyfoes