Cadog

Un o wŷr pennaf yr Eglwys Geltaidd yng Nghymru

Roedd Sant Cadog, weithiau Catwg (neu Catwg Ddoeth yn ffugiadau Iolo Morgannwg), yn un o'r pwysicaf o'r seintiau Cymreig yn y 6g. Mae'n fwyaf adnabyddus fel sylfaenydd clas Llancarfan ym Mro Morgannwg.

Cadog
Delw o Sant Cadog, yn Belz yn Llydaw.
Ganwyd497 Edit this on Wikidata
Sir Forgannwg Edit this on Wikidata
Bu farw580 Edit this on Wikidata
Benevento Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Galwedigaethmynach Edit this on Wikidata
Blodeuodd6 g Edit this on Wikidata
Swyddesgob, abad Edit this on Wikidata
Dydd gŵyl24 Ionawr Edit this on Wikidata
TadGwynllyw Edit this on Wikidata
MamSantes Gwladys Edit this on Wikidata

Bywgraffiadgolygu

Ysgrifennwyd Buchedd Cadog tua 1100 gan Lifris o Lancarfan in circa 1100, c ysgrifennwyd un arall o waith Caradog o Lancarfan rai blynyddoedd yn ddiweddarach. Nid oes llawer o werth hanesyddol iddynt, ond dywedir fod Cadog yn fab i Gwynllyw, brenin Gwynllŵg yn ne Cymru, brawd Sant Pedrog. Dywedir i Gwnllyw gipio buwch yn perthyn i'r mynach Gwyddelig Sant Tathyw, a phan ddaeth Tathyw ato i hawlio ei fuwch yn ôl, penderfynodd Gwynllyw roi ei fab iddo i'w addysgu.

Bu Cadog yn efengylu yng Nghymru a Llydaw, ac mae nifer sylweddol o eglwysi a chysylltiad ag ef yn y ddwy wlad, er enhraifft Llangadog yn Sir Gaerfyrddin, Belz, Locoal-Mendon a Gouenac'h yn Llydaw. Dywedir iddo hefyd adeiladu mynachlog yn yr Alban islaw "Mynydd Bannauc" (yn ôl y farn gyffredinol, i'r de-orllewin o Stirling). Yn ôl ei fuchedd aeth ar brererindod i Rufain a Jerusalem, a daeth i wrthdrawiad a'r Brenin Arthur ac a Maelgwn Gwynedd. Dywedir iddo dreulio cyfnod yn byw fel meudwy gyda Gildas ar ynys ym mae Morbihan yn Llydaw.

Ffugiadau Iolo Morganwggolygu

Tadogodd yr hynafiaethydd a ffugiwr traddodiad enwog Iolo Morgannwg gyfres o drioedd diarebol a dywediadau ar Sant Cadog/Catwg dan yr enw "Trioedd Catwg Ddoeth".

Gŵyl mabsantgolygu

Ei ddydd gŵyl yw 24 Ionawr (ac weithiau ar y 25 Ionawr).[1] Gelwir arno i iachau byddardod.

Eglwysigolygu

Rhestr Wicidata:

#Eglwys neu GymunedDelweddCyfesurynnauLleoliadWicidata
1Eglwys Sant Cado, Llydaw
47°17′48″N 2°24′11″W / 47.2967°N 2.4031°W / 47.2967; -2.4031GwenrannQ2957167
2Eglwys Sant Cadog
51°45′53″N 2°51′05″W / 51.7647°N 2.85141°W / 51.7647; -2.85141RhaglanQ5117381
3Eglwys Sant Cadog
51°36′39″N 2°57′19″W / 51.6107°N 2.9554°W / 51.6107; -2.9554Casnewydd
Caerllion
Q7401071
4Eglwys Sant Cadog
51°56′22″N 3°53′00″W / 51.9395°N 3.88347°W / 51.9395; -3.88347LlangadogQ17742799
5Eglwys Sant Cadog
51°46′53″N 2°58′20″W / 51.7815°N 2.97216°W / 51.7815; -2.97216LlanoferQ17744068
6Eglwys Sant Cadog51°31′21″N 3°07′26″W / 51.52236944444444°N 3.123938888888889°W / 51.52236944444444; -3.123938888888889CaerdyddQ99471683
7Eglwys Sant Cadog, Cheriton, Abertawe
51°36′58″N 4°14′22″W / 51.6161°N 4.23948°W / 51.6161; -4.23948Llangynydd, Llanmadog a CheritonQ17743651
8Eglwys Sant Cadog, Glyn Nedd
51°44′33″N 3°38′18″W / 51.7425°N 3.6383°W / 51.7425; -3.6383Aberpergwm
Glyn-nedd
Q17740083
9Eglwys Sant Cadog, Llangatwg Lingoed
51°52′32″N 2°55′44″W / 51.8755°N 2.92886°W / 51.8755; -2.92886Y GrysmwntQ5117380
10Eglwys Sant Cadog, Pendoylan
51°28′53″N 3°21′19″W / 51.4813°N 3.35522°W / 51.4813; -3.35522Y Bont-faen
Pendeulwyn
Q17722609
11Eglwys Sant Cadog, Trefddyn
51°42′44″N 3°02′17″W / 51.712189°N 3.037995°W / 51.712189; -3.037995TrefddynQ25999200
12Eglwys Sant Cadog, Tregatwg
51°24′59″N 3°15′09″W / 51.4164°N 3.25257°W / 51.4164; -3.25257y BarriQ17744116
13Eglwys Sant Cadwg
51°56′36″N 3°26′20″W / 51.943333333333°N 3.4388888888889°W / 51.943333333333; -3.4388888888889Glyn TarellQ29485886
14Eglwys Sant Cattwg51°32′47″N 4°12′45″W / 51.546491°N 4.212462°W / 51.546491; -4.212462Q114773981
15Eglwys Sant Catwg
51°40′20″N 3°48′02″W / 51.6721°N 3.80049°W / 51.6721; -3.80049BlaenhonddanQ17739556
16Eglwys Sant Catwg
51°51′14″N 3°08′50″W / 51.8539°N 3.14709°W / 51.8539; -3.14709Llangatwg, PowysQ17740423
17Eglwys Sant Catwg
51°50′13″N 2°47′24″W / 51.837°N 2.7901°W / 51.837; -2.7901Llangatwg Feibion AfelQ17743968
18Eglwys Sant Catwg
51°24′55″N 3°28′01″W / 51.4152°N 3.46707°W / 51.4152; -3.46707Llan-faesQ17744228
19Eglwys Sant Catwg
51°45′49″N 2°45′31″W / 51.7637°N 2.75853°W / 51.7637; -2.75853Llanfihangel TroddiQ17744316
20Eglwys Sant Catwg
51°31′39″N 3°17′39″W / 51.527389°N 3.2940791°W / 51.527389; -3.2940791PentyrchQ29499987
21Eglwys Sant Catwg
51°39′52″N 3°15′04″W / 51.664485°N 3.2511639°W / 51.664485; -3.2511639Gelli-gaerQ29502466
22Eglwys y Plwyf, Llangadog, Llancarfan
51°25′22″N 3°21′57″W / 51.4228°N 3.36591°W / 51.4228; -3.36591LlancarfanQ17743863
23Prieuré Saint-Cado d'Auray
47°39′50″N 2°59′23″W / 47.66375°N 2.989861°W / 47.66375; -2.989861An AlreQ22927260
24Saint-Cado47°41′03″N 3°11′07″W / 47.684298°N 3.185158°W / 47.684298; -3.185158BelzQ110802611
25Tregatwg
51°24′49″N 3°15′25″W / 51.41361111111111°N 3.2569444444444446°W / 51.41361111111111; -3.2569444444444446Bro MorgannwgQ13132002
Diwedd y rhestr a gynhyrchwyd yn otomatig o Wicidata.

Llyfryddiaethgolygu

  • E.G. Bowen, Saints, Seaways and Settlements in the Celtic Lands (Gwasg Prifysgol Cymru, 1969)

Cyfeiriadaugolygu

  1. oxfordindex.oup.com;[dolen marw] adalwyd 24 Ionawr 2017.
🔥 Top keywords: XXX: Return of Xander CageHafanWicipedia:Cysylltwch â niArbennig:SearchModiwl:ArgumentsAngkor WatCarles PuigdemontIslamHentai KamenYr Eglwys Gatholig RufeinigSex and The Single GirlDNANapoleon I, ymerawdwr FfraincLlundainBalŵn ysgafnach nag aerXxx: State of The UnionGwlad PwylWicipedia:CymorthDefnyddiwr:Stefanik/Pwll TywodDadansoddiad rhifiadolArbennig:RecentChangesCastell TintagelDisturbiaWicipedia:Ynglŷn â WicipediaAsiaIncwm sylfaenol cyffredinolEagle EyeBig BoobsWicipedia:Y CaffiPupur tsiliIndonesiaUnol Daleithiau AmericaThe Salton SeaWicipedia:Porth y GymunedWicipedia:Gwadiad CyffredinolPeredur ap GwyneddSpecial:SearchYr AifftTrefynwyWicipedia:CyflwyniadRhyfel IracCategori:Dyfeisiau o FfraincCymraegCategori:Timau pêl-droed FfraincGerddi KewLlyffantFfilm llawn cyffroY FenniWicipedia:HawlfraintBogotáIndiaCymruSeren Goch BelgrâdLlong awyrAwyrennegAnna MarekFfwythiannau trigonometrigY BalaCaerfyrddinPenbedw27 MawrthIdi AminLZ 129 HindenburgCyfathrach rywiolAberteifiWiciadurKlamath County, OregonWici1576Cocatŵ du cynffongoch1528Sefydliad WicimediaDelwedd:XXx REACTIVADO Conferencia de Prensa.jpgNetflixWrecsamCreigiauAbacwsHwlfforddMerthyr TudfulJohn Evans (Eglwysbach)Modern FamilyrfeecOregon City, Oregon2022Sgwrs:Balŵn ysgafnach nag aerReese WitherspoonMarianne NorthDinbych-y-Pysgod1499Michelle ObamaRobin Williams (actor)ClonidinHunan leddfuSefydliad WicifryngauDelwedd:XHamster logo.svgCatch Me If You CanCourseraWar of the Worlds (ffilm 2005)Categori:Materion cyfoes