Уран

Ура́н — Маьлхан тӀера 7-гӀа а, диаметран 3-гӀа а, йозаллин 4-гӀа Маьлхан системан планета йу. Гучуйаьккхира 1781 шарахь ингалсан астрономас Уильям Гершельс. Цунна цӀе тиллина Шира Риман дели сий деш.

Уран ⛢

«Вояджер-2» аппаратас даьккхина Уранан сурт
Гучуйаккхар
Йуьхь йиллинаргУильям Гершель
Гучуйаьккхина меттигБат, Великобритани
Гучуйаккхаран кептерго
Орбитан характеристикаш
Перигелий2 748 938 461 км
18,375 518 63 а. б.
Афелий3 004 419 704 км
20,083 305 26 а. б.
Эксцентриситет орбиташ (e)0,044 405 586
Сидеран мур тӀедерзор30 799,095 дней
84,323 326 года[1]
Синодан мур тӀедерзор369,66 дней[2]
Орбитан чехкалла (v)6,81 км/с[2]
Бккъера аномали (Mo)142,955717°
Орбитан охьане (i)0,772556°
6,48°
Маьлхан экваторе хьаьжина
Гоьдолу шадан дохалла (Ω)73,989821°
Перицентран аргумент (ω)96,541318°
Спутникаш27
Физикин характеристикаш-ref
Экваторан радиус25 559 км[3][4]
Полюсан радиус24 973 км[3][4]
ТӀехулан майда (S)8,1156×109 км²[4][5]
Чухоам (V)6,833×1013 км³[4][6]
Йозалла (m)8,6832×1025 кг[7]
14,6 земных
Йуккъера дуькъалла (ρ)1,27 г/см³[2][4]
паргӀата охьакхетаран сихдалар на экваторе (g)8,87 м/с² (0,886 g)
ШолгӀа космосан чехкалла (v2)21,3 км/c[2][4]
Экватаран хьийзаран чехкалла2,59 км/с
9 324 км/ч
Хьийзаран мур (T)0,71833 де
17 ч 14 мин 24 с
Семан охьатаӀар97,77°[3]
нийса тӀейалар къилбседа полюса (α)17 ч 9 мин 15 с
257,311°[3]
Легар къилбседа полюса (δ)−15,175°[3]
Альбедо0,300 (Бонд)
0,51 (геом.)[2]
Гушйолу седан йокхалла5,9[8] — 5,32[2]
Сонан диаметр3,3"—4,1"[2]
Температура
 
мин.сред.макс.
1 баран локхалла
0,1 баран локхалла (тропопауза)
49 К[9] (−224 °C)57 К[9] (−216 °C)
Атмосфера
ХӀоттам:

83±3 %Водород (H2)
15±3 %Гелий
2,3 %Метан
Ша: аммиакан
Хин
гидросульфидан-аммиакан
метанан

Уран йара хьалхара телескопаца гучуйаьккхина планета[10].Астр. символ: ⛢.


Уранан спутникашнисйе бӀаьра

Уранан яккхи спутникаш. Аьрру агӀор дуьйна: Миранда, Ариэль, Умбриэль, Титания, Оберон.

Уранан гонах хьийзаш ю 27 спутник[11]. Царна техкина Шекспиран а, Александр Поупан а произведенийн персонажан цӀераш[12][13]. Пхиъ йоккхуниг спутник ю Миранда, Ариэль, Умбриэль, Титания, Оберон[12].


Уран талларнисйе бӀаьра

Гучудаккхарашан хронологинисйе бӀаьра

ТерахьГучудаккхарГучудаьккхинарг
1781 шеран 13 мартУранУильям Гершель
1787 шеран 11 январьТитани, ОберонУильям Гершель
1789 шеран 22 февральУранан хӀозашУильям Гершель
1851 шеран 24 октябрьАриэль, УмбриэльУильям Лассел
1948 шеран 16 февральМирандаКойпер
1979 шеран 10 мартУранан хӀозашгучуяккхина талламхой тобанас
1985 шеран 30 декабрьПакСиннот а, «Вояджер-2» станци а
1986 шеран 3 январьДжульетта, ПорцияСиннот а, «Вояджер-2» станци а
1986 шеран 9 январьКрессидаСиннот а, «Вояджер-2» станци а
1986 шеран 13 январьДездемона, Розалинда, БелиндаСиннот а, «Вояджер-2» станци а
1986 шеран 18 январьПердитаКаркошка а, «Вояджер-2» станци а
1986 шеран 20 январьКорделия, ОфелияТеррил а, «Вояджер-2» а
1986 шеран 23 январьБианкаСмит а, «Вояджер-2» станци а
1997 шеран 6 сентябрьКалибан, Сикораксагучуяккхина талламхой тобано
1999 шеран 18 июльСетебос, Стефано, Просперогучуяккхина талламхой тобано
2001 шеран 13 августТринкуло, Фердинанд, Францискогучуяккхина талламхой тобано
2003 шеран 25 августМаб, КупидонШоуолтер, Лизёр
2003 шеран 29 августМаргаритаШепард, Джюит
2006 шеран 23 августУранан Ӏаржа тӀедаКосмосан телескоп Хаббл а, талламхой тоба а


Билгалдахаршнисйе бӀаьра

  1. Seligman, Courtney Rotation Period and Day Length. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2011 шеран 11 августехь. Теллина 2009 шеран 13 августехь.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 Williams, Dr. David R. Uranus Fact Sheet. NASA (January 31, 2005). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2011 шеран 11 августехь. Теллина 2007 шеран 10 августехь.
  3. 1 2 3 4 5 Цитатийн гӀалат: <ref> тег нийса йац; кху Seidelmann2007 тIетовжаран йоза йаздина дац
  4. 1 2 3 4 5 6 Refers to the level of 1 bar atmospheric pressure
  5. Munsell, Kirk NASA: Solar System Exploration: Planets: Uranus: Facts & Figures. NASA (May 14, 2007). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2011 шеран 11 августехь. Теллина 2007 шеран 13 августехь.
  6. Williams, Dr. David R. Uranus Fact Sheet. NASA (January 31, 2005). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2011 шеран 11 августехь. Теллина 2007 шеран 13 августехь.
  7. Цитатийн гӀалат: <ref> тег нийса йац; кху Jacobson1992 тIетовжаран йоза йаздина дац
  8. Цитатийн гӀалат: <ref> тег нийса йац; кху ephemeris тIетовжаран йоза йаздина дац
  9. 1 2 Цитатийн гӀалат: <ref> тег нийса йац; кху Lunine1993 тIетовжаран йоза йаздина дац
  10. Образовательная Интернет программа MIRA, раздел об Уране. Monterey Institute for Research in Astronomy. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2011 шеран 11 августехь. Теллина 2007 шеран 27 августехь.
  11. Цитатийн гӀалат: <ref> тег нийса йац; кху Jewitt2006 тIетовжаран йоза йаздина дац
  12. 1 2 Цитатийн гӀалат: <ref> тег нийса йац; кху Faure2007 тIетовжаран йоза йаздина дац
  13. Uranus. nineplanets.org. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2011 шеран 11 августехь. Теллина 2007 шеран 3 июлехь.

Хьажоргашнисйе бӀаьра

Оьрсийн Хьажоргашнисйе бӀаьра

Ингалс маттахьнисйе бӀаьра

Магина сайташ arXiv.org тӀеранисйе бӀаьра

Сайташнисйе бӀаьра

🔥 Top keywords: Коьрта агӀоАнгкор-ВатМодуль:Arguments.neЦийн Халкъан РеспубликаХӀиндонезиАламеда-де-ла-СаграПачхьалкхийн а, бозуш болчу мехкийн а майданан барамца йолу испискаВальядолидIPhone 15 ProВикипеди:ГӀоЕвропаАхмадов, Муса МагомедовичДжилизаГӀирс:Керла нисдаршКларксвилл (Теннесси)IPhone 15Кеп:Мобилан гӀирсРоверетоПуэрто-РеальВикипеди:Цуьнах лаьцнаАмерикин Цхьаьнатоьхна ШтаташБарбадосБелоруссиСент-МогӀ-де-ТугӀен (коммуна)Википеди:ФорумКов:Карара хилларш.ggМиннеаполисАлександри (Виргини)ПлевнонГӀирс:ЛахарАнхельПлоьмоьгӀ-ГотьеВикипеди:Йукъараллин ковАмазонка1528 шоПхьидарчийСанта-Фе (Нью-Мексико)Альбалат-де-ла-РибераКеп:Мобилан гӀирс/docИспаниВен кхиэлВикипедиИсламЛатинан АмерикаВикипеди:File Upload WizardВашингтон (гуо, Орегон)Шеран заманашБерни (Техас)Нохчийн моттОсегӀЛейкгерст (Нью-Джерси)Хангошвили ХасоӨзбек тылСен-Никола-дуь-ПелемMediaWikiВевона (Калифорни)БезамЮма (Аризона)Гарсиа Маркес, ГабриэльВатиканАквилеяЛатвиФорт-Ли (Нью-Джерси)Макколл (Айдахо)Рождествон гӀайре (Кирибати)Кеп:Байракх/ГвинейНохчийчоьВеллетриРумыниЛивиАрхимед(2102) ТанталКеп:Байракх/МалавиКъилбаседа МакедониШвециЛинцКламат (гуо, Орегон)Тейтум (Нью-Мексико)ЗольмсКоперник, НиколайКеп:Байракх/АнголаАвстриКеп:Байракх/БангладешГоссен, Герман ГенрихЛуко-деи-МарсиКеп:Байракх/МадагаскарКъонахаллаКаменка (Плюссан кӀошт)ПортугалиЛоуренс-Брэкстон, ДженисУмханов, Шарип ИсаевичШвейцариВикипеди:Жоьпалла тӀецалацарIOS 17Зе-Вудлендс (Техас)АлбуфейраВикипеди:Элпнашца гайтар