Amigdalitis

L'amigdalitis, vulgarment angines, és la inflamació d'una[1] o ambdues amígdales palatines, unes masses tissulars ovals i carnoses, que són a la paret lateral de l'orofaringe a cada costat de la gola i que formen part de l'anell faríngic de Waldeyer.[2] Aquestes agrupacions de teixit limfoide[3] contenen cèl·lules que produïxen anticossos útils en la lluita contra la infecció, encara que amb freqüencia no la poden evitar.[4] En les criptes amigdalines de nens i adults, sans o malalts, amb i sense amigdalitis de repetició s'han detectat més de cent bacteris diferents.[5]

Plantilla:Infotaula malaltiaAmigdalitis
Amígdales engrandides i vermelles amb plaques blanques, correspon probablement a una amigdalitis estreptocòccica modifica
Tipusmalaltia del tracte respiratori superior i malaltia Modifica el valor a Wikidata
Especialitatmedicina familiar, infectologia i otorinolaringologia Modifica el valor a Wikidata
Clínica-tractament
Símptomesinflamació i calfred Modifica el valor a Wikidata
Classificació
CIM-10J35.01 Modifica el valor a Wikidata
CIM-9474.00 Modifica el valor a Wikidata
CIAPR76 Modifica el valor a Wikidata
Recursos externs
Enciclopèdia Catalana0077692 Modifica el valor a Wikidata
DiseasesDB13165 Modifica el valor a Wikidata
MedlinePlus001043 Modifica el valor a Wikidata
eMedicine871977 Modifica el valor a Wikidata
Patient UKtonsillitis-pro Modifica el valor a Wikidata
MeSHD014069 Modifica el valor a Wikidata
UMLS CUIC0040425, C0149517, C0149517 i C0040425 Modifica el valor a Wikidata
DOIDDOID:10456 Modifica el valor a Wikidata

Històriamodifica

Les angines, denominades αντιαδɛζ (antiades), van ser àmpliament descrites en el Corpus hipocràtic.[6] Aulus Corneli Cels fou qui primer descrigué una amigdalectomia, un procediment d'extracció amigdalina que practicava amb els seus propis dits. Aeci d'Amida era partidari de l'ús d'ungüents, olis medicinals i fórmules magistrals amb greix de granota per tractar la malaltia.[7] Pau d'Egina, al sisè llibre de l'obra Hypomnema (també anomenada De Re Medica Libri Septem), descriu el seu mètode d'amigdalectomia amb pinces i tisores.[8] Abulcasis va crear un instrument quirúrgic especial per evitar la sufocació del pacient durant aquest tipus de cirurgia.[9]

Causesmodifica

Hi ha moltes causes d'amigdalitis, entre elles virus i bacteris altament contagiosos. Per exemple:

Transmissiómodifica

Quan la malaltia és causada pel bacteri Streptococcus pyogenes, aquesta es dispersa per contacte directe i proper amb les secrecions provinents de les vies respiratòries de la persona infectada al tossir o esternudar.[27] Un contacte casual rarament és motiu de transmissió. Algunes vegades, el menjar contaminat per estreptococs a causa de l'escassa higiene dels seus manipuladors,[28] especialment llet o productes làctics, pot ser l'origen de brots d'amigdalitis. Els pacients sense tractament són més contagiosos durant les 2-3 setmanes després d'haver estat infectats. El període d'incubació, el període després la infecció i abans que mostri símptomes, és difícil d'establir, ja que algunes persones no mostren cap símptoma. No obstant això, es creu que pot ser d'1 setmana.

D'igual forma, el contacte directe o indirecte amb algun dels microorganismes causals, en presència d'immunosupressió,[29] pot causar el desenvolupament de la malaltia.[30]

Amigdalitis agudamodifica

El principal origen d'inflamació aguda de les amígdales palatines és la infecció per l'EBGA.[31] En certs casos, les amigdalitis estreptocòciques agudes tenen relació amb el desenvolupament posterior de febre reumàtica,[32] de miocarditis,[33] de nefropatia per IgA,[34] d'urticària recurrent,[35] d'angina de Ludwig,[36] d'abscessos periamigdalins,[37] de fasciïtis necrosant cervical,[38] d'artritis reactiva[39] o d'una úlcera de Lipschütz.[40] L'amigdalitis aguda pot ser el primer i infreqüent signe d'una leucèmia.[41]

Manifestacions clíniquesmodifica

Mal de gola,[42] les amígdales es tornen blanques o vermelles, hi ha aparició de pus en plaques sobre la superfície amigdalina, febre, problemes en empassar o menjar (disfàgia), dolor a la deglució (odinofàgia).[43] Altres símptomes poden incloure mal de cap, mal de panxa, exantema escarlatiniforme,[44] convulsions en casos amb febre alta,[45] otàlgia referida o ronquera.[46] En adults, la coexistència d'una hepatitis vírica per l'herpes simple tipus 1 i d'amigdalitis per febre glandular és un fet que s'ha descrit molt ocasionalment.[47] Inusualment, en casos d'amigdalitis fol·licular infantil apareix una limfocitosi atípica.[48] Una de les complicacions més greus i que pot posar en perill la vida del malalt[49] de l'amigdalitis purulenta és la sèpsia causada pel fusobacteri Fusobacterium necrophorum,[50] en el context d'una síndrome de Lemierre.[51] Una particular variant d'aquesta síndrome és la tromboflebitis aïllada de la vena facial.[52] Rares vegades, una síndrome de Grisel (subluxació no traumàtica de l'articulació atlantoaxial)[53] té el seu origen en una amigdalitis prèvia.[54] Prendre líquids tebis, no calents, pot alleujar la simptomatologia dolorosa. No és recomanable el consum de suc de taronja o altres begudes cítriques, ja que tenen àcids que poden irritar encara més la gola, o l'ús d'antibiòtics sense prescripció mèdica.[55]

Etiologiamodifica

Tractamentmodifica

Amigdalitis crònicamodifica

Es presenta de diverses formes:[62] amigdalitis de repetició,[63] hipertròfia d'amígdales palatines[64] o amigdalitis caseosa.[65] Els gèrmens s'acantonen en les criptes i donen lloc a la clínica:[66]

Tractamentmodifica

Referènciesmodifica

  1. Rodríguez-Rodríguez, M; Rodríguez-Rosell, V; Rodríguez-Asensio, J «Amigdalitis unilateral: angina de Plaut-Vincent» (en castellà). Semergen, 2020 Mar; 46 (2), pp: e9-e10. DOI: 10.1016/j.semerg.2019.07.004. ISSN: 1578-8865. PMID: 31387816 [Consulta: 11 desembre 2022].
  2. Jacomo, AL; Akamatsu, FE; Andrade, M; Margarido, NF «Pharyngeal lymphatic ring: anatomical review» (en anglès). J Morphol Sci, 2010; 27 (1), pp: 47-49. ISSN: 2177-0298 [Consulta: 11 desembre 2022].
  3. Megías, M; Molist, P; Pombal, MA «Atlas de Histología vegetal y animal: Órganos animales. Sistema linfático» (en castellà). Departamento de Biología Funcional y Ciencias de la Salud. Facultad de Biología, Universidad de Vigo, 2022; Nov 4 (rev), pàgs: 6 [Consulta: 24 desembre 2022].
  4. Mal, RK; Oluwasanmi, AF; Mitchard, JR «Tonsillar crypts and bacterial invasion of tonsils» (en anglès). Clin Otolaryngol, 2008 Jun;33 (3), pp: 293-295. DOI: 10.1111/j.1749-4486.2008.01691.x. ISSN: 1749-4478. PMID: 18559053 [Consulta: 8 juny 2023].
  5. Jensen, A; Fagö-Olsen, H; Sørensen, CH; Kilian, M «Molecular Mapping to Species Level of the Tonsillar Crypt Microbiota Associated with Health and Recurrent Tonsillitis» (en anglès). PLoS One, 2013; 8 (2), pp: e56418. DOI: 10.1371/journal.pone.0056418. PMC: 3578847. PMID: 23437130 [Consulta: 8 juny 2023].
  6. Mammas, IN; Spandidos, DA «Paediatric Virology in the Hippocratic Corpus» (en anglès). Exp Ther Med, 2016 Ag; 12 (2), pp: 541-549. DOI: 10.3892/etm.2016.3420. PMC: 4950906. PMID: 27446241 [Consulta: 17 febrer 2023].
  7. Nogueira Júnior, JF; Rodrigo Hermann, D; Reis Américo, R; Garcia Stamm, R; Watashi Hirata, C «A Brief History of Tonsillectomy» (en anglès). Int Arch Otorhinolaryngol (São Paulo), 2006 Oct-Des; 10 (4), pp: 314-317. ISSN: 1809-9777 [Consulta: 3 març 2023].
  8. García Guerrero, J; Valdez García, «Breve revisión histórica de la amigdalectomía» (en anglès). Humanidades médicas, Revista Avances, 2007 Set-Des; 4 (13), pp: 60-63. ISSN: 1665-6237 [Consulta: 3 març 2023].
  9. Pekesen, M; Ataman, AD; Vatanoglu-Lutz, E «Abu Al Qasim Al Zahrawi (Albucasis): The father of modern surgery» (en anglès). Health Sci Q, 2021; 1 (2), pp: 83-86. DOI: 10.26900/hsq.1.2.05. ISSN: 2791-6022 [Consulta: 16 juny 2023].
  10. Roberts, AL; Connolly, KL; Kirse, DJ; Evans, AK; et al «Detection of group A Streptococcus in tonsils from pediatric patients reveals high rate of asymptomatic streptococcal carriage» (en anglès). BMC Pediatr, 2012 Gen 9; 12, pp: 3. DOI: 10.1186/1471-2431-12-3. PMC: 3279307. PMID: 22230361 [Consulta: 11 desembre 2022].
  11. Paolini Cavalcanti, V; Azevedo de Camargo, L; Santana Moura, F; de Melo Fernandes, EJ; et al «Staphylococcus aureus in tonsils of patients with recurrent tonsillitis: prevalence, susceptibility profile, and genotypic characterization» (en anglès). Braz J Infect Dis, 2019 Gen-Feb; 23 (1), pp: 8-14. DOI: 10.1016/j.bjid.2018.12.003. PMC: 9427955. PMID: 30849330 [Consulta: 15 març 2022].
  12. Mayo-Yáñez, M; González-Torres, L «Recurrent Penicillin-Resistant Tonsillitis Due to Lactococcus garvieae, a New Zoonosis from Aquaculture» (en anglès). Zoonotic Dis, 2023 Gen 6; 3 (1), pp: 1-5. DOI: 10.3390/zoonoticdis3010001. ISSN: 2813-0227 [Consulta: 15 març 2023].
  13. Singh, K; Nordström, T; Mörgelin, M; Brant, M; et al «Haemophilus influenzae resides in tonsils and uses immunoglobulin D binding as an evasion strategy» (en anglès). J Infect Dis, 2014 Maig 1; 209 (9), pp: 1418-1428. DOI: 10.1093/infdis/jit593. ISSN: 1537-6613. PMID: 24218509 [Consulta: 12 desembre 2022].
  14. Prasad, P; Bhardwaj, M «Primary tuberculosis of tonsils: a case report» (en anglès). Case Rep Med, 2012 Mar 11; 2012, pp: 120382. DOI: 10.1155/2012/120382. PMC: 3310273. PMID: 22474451 [Consulta: 11 desembre 2022].
  15. Elmelhat, A; Osso, Z «Tonsillitis: Time to Think Outside the Box» (en anglès). EC Paediatrics, 2022 Set; 11 (9), pp: 27-31. ISSN: 2453-188X [Consulta: 4 febrer 2023].
  16. Aziz, AA «The Role of Helicobacter Pylori in Chronic Tonsillitis» (en anglès). Otolaryngol Open Access, 2018 Jun 22; 3 (1), pp: 000170. DOI: 10.23880/OOAJ-16000170. ISSN: 2476-2490 [Consulta: 20 desembre 2022].
  17. Jensen, A; Hansen, TM; Bank, S; Kristensen, LH; Prag, J «Fusobacterium necrophorum tonsillitis: an important cause of tonsillitis in adolescents and young adults» (en anglès). Clin Microbiol Infect, 2015 Mar; 21 (3), pp: 266.e1-e3. DOI: 10.1016/j.cmi.2014.09.020. ISSN: 1469-0691. PMID: 25658551 [Consulta: 12 desembre 2022].
  18. Gedela, K; Boag, F «Syphilitic tonsillitis in primary care: a case report» (en anglès). Br J Gen Pract, 2012 Abr; 62 (597), pp: 219-220. DOI: 10.3399/bjgp12X636254. PMC: 3310026. PMID: 22520907 [Consulta: 12 desembre 2022].
  19. De Roche, M; Meyer‐Neidert, S; Aeby, T; Häusermann, P; Stern, M; et al «Fatal disseminated fusariosis presenting initially as tonsillitis» (en anglès). JMM Case Rep, 2014 Set 1; 1 (3), pp: 1-3. DOI: 10.1099/jmmcr.0.004028. ISSN: 2053-3721 [Consulta: 19 desembre 2022].
  20. Proenca-Modena, JL; de Souza Cardoso, R; Ferreira Criado, M; Paier Milanez, G; et al «Human adenovirus replication and persistence in hypertrophic adenoids and palatine tonsils in children» (en anglès). J Med Virol, 2021 Gen 22; 16 (1), pp: e0245529. DOI: 10.1371/journal.pone.0245529. PMC: 7166372. PMID: 30815882 [Consulta: 11 desembre 2022].
  21. Yang, R; Sun, H; Gao, F; Luo, K; Huang, Z; Tong, Q; et al «Human infection of avian influenza A H3N8 virus and the viral origins: a descriptive study» (en anglès). Lancet Microbe, 2022 Nov; 3 (11), pp: e824-e834. DOI: 10.1016/S2666-5247(22)00192-6. ISSN: 2666-5247. PMID: 36115379 [Consulta: 2 gener 2023].
  22. Pedra Dias, E; Lage da Rocha, M; de Oliveira Carvalho, MO; da Fonte de Amorim, LM «Detection of Epstein-Barr virus in recurrent tonsillitis» (en anglès). Braz J Otorhinolaryngol, 2009 Gen-Feb; 75 (1), pp: 30-34. DOI: 10.1016/s1808-8694(15)30828-4. PMC: 9442253. PMID: 19488557 [Consulta: 11 desembre 2022].
  23. Borhan, WM; Dababo, MA; Thompson, LDR; Saleem, M; Pashley, N «Acute necrotizing herpetic tonsillitis: a report of two cases» (en anglès). Head Neck Pathol, 2015 Mar; 9 (1), pp: 119-122. DOI: 10.1007/s12105-013-0516-2. PMC: 4382481. PMID: 24338612 [Consulta: 11 desembre 2022].
  24. Gandhi, A; Patro, SK; Sandeep, M; Satapathy, P; et al «Oral manifestation of the monkeypox virus: a systematic review and meta-analysis» (en anglès). eClinicalMedicine, 2023 Feb; 56, pp: 101817. DOI: 10.1016/j.eclinm.2022.101817. PMC: 9815964. PMID: 36628187 [Consulta: 24 febrer 2023].
  25. Wright, B «Kaposi's sarcoma of the tonsils» (en anglès). BMJ Case Rep, 2017 Aug 8; 2017, pp: bcr2017219714. DOI: 10.1136/bcr-2017-21971. PMC: 5612207. PMID: 28790048 [Consulta: 12 desembre 2022].
  26. Lai, WS; Lin, YY; Wang, CH; Chen, HC «Measles: A missed cause of acute tonsillitis» (en anglès). Ear Nose Throat J, 2017 Oct-Nov; 96 (10-11), pp: E54-E55. DOI: 10.1177/0145561317096010-1111. ISSN: 1942-7522. PMID: 29121387 [Consulta: 13 desembre 2022].
  27. Brouwer, S; Barnett, TC; Rivera-Hernandez, T; Rohde, M «Streptococcus pyogenes adhesion and colonization» (en anglès). FEBS Lett, 2016 Nov; 590 (21), pp: 3739-3757. DOI: 10.1002/1873-3468.12254. ISSN: 1873-3468. PMID: 27312939 [Consulta: 10 gener 2023].
  28. Levy, M; Johnson, CG; Kraa, E «Tonsillopharyngitis caused by foodborne group A streptococcus: a prison-based outbreak» (en anglès). Clin Infect Dis, 2003 Gen 15; 36 (2), pp: 175-182. DOI: 10.1086/345670. ISSN: 1537-6591. PMID: 12522749 [Consulta: 24 desembre 2022].
  29. Fischer, F; Mehrl, A; Kandulski, M; Schlosser, S; et al «Monkeypox in a Patient with Controlled HIV Infection Initially Presenting with Fever, Painful Pharyngitis, and Tonsillitis» (en anglès). Medicina (Kaunas), 2022 Oct 7; 58 (10), pp: 1409. DOI: 10.3390/medicina58101409. PMC: 9611565. PMID: 36295570 [Consulta: 24 febrer 2023].
  30. Ferreira, S; Vaz-Marques, P «Tuberculous Tonsillitis in a Patient Treated with an Anti-TNF Agent» (en anglès). Eur J Case Rep Intern Med, 2017 Jul 28; 4 (8), pp: 000690. DOI: 10.12890/2017_000690. PMC: 6346858. PMID: 30755963 [Consulta: 28 març 2023].
  31. Efstratiou, A; Lamagni, T «Epidemiology of Streptococcus pyogenes» (en anglès). Streptococcus pyogenes: Basic Biology to Clinical Manifestations [Internet] (Ferretti JJ, Stevens DL, Fischetti VA; Eds.) University of Oklahoma Health Sciences Center, 2017 Abr 3; NBK343616 (rev), pàgs: 20. PMID: 26866237 [Consulta: 12 febrer 2023].
  32. Lafarga Giribets, MA; Portero Otín, M; Pujol Gomà, D «Fiebre reumática: entidad subyacente en un caso de amigdalitis» (en castellà). Semergen, 2006 Des; 32 (10), pp: 515-518. DOI: 10.1016/S1138-3593(06)73333-0. ISSN: 1138-3593 [Consulta: 30 gener 2023].
  33. Schmutzler, L; Mirna, M; Hoppe, UC; Lichtenauer, M «From Streptococcal Pharyngitis/Tonsillitis to Myocarditis: A Systematic Review» (en anglès). J Cardiovasc Dev Dis, 2022 Maig 25; 9 (6), pp: 170. DOI: 10.3390/jcdd9060170. PMC: 9224538. PMID: 35735799 [Consulta: 12 febrer 2023].
  34. Xie, Y; Chen, X; Nishi, S; Narita, I; Gejyo, F «Relationship between tonsils and IgA nephropathy as well as indications of tonsillectomy» (en anglès). Kidney Int, 2004 Abr; 65 (4), pp: 1135-1144. DOI: 10.1111/j.1523-1755.2004.00486.x. ISSN: 1523-1755. PMID: 15086452 [Consulta: 30 gener 2023].
  35. Calado, G; Loureiro, G; Machado, D; Tavares, B; Ribeiro, C; et al «Streptococcal tonsillitis as a cause of urticaria» (en anglès). Allergol Immunopathol (Madr), 2012 Nov-Des; 40 (6), pp: 341-345. DOI: 10.1016/j.aller.2011.06.008. ISSN: 1578-1267. PMID: 21982399 [Consulta: 27 desembre 2022].
  36. Tailor, BV; Devakumar, H; Myuran, T; Ioannidis, D «Parapharyngeal and floor-of-mouth abscess secondary to tonsillar phlegmon: A rare and unusual cause of Ludwig's angina» (en anglès). Clin Case Rep, 2022 Set 12; 10 (9), pp: e6325. DOI: 10.1002/ccr3.6325. PMC: 9468653. PMID: 36172328 [Consulta: 28 març 2023].
  37. Slouka, D; Hanakova, J; Kostlivy, T; Skopek, P; Kubec, V; Babuska, V; et al «Epidemiological and Microbiological Aspects of the Peritonsillar Abscess» (en anglès). Int J Environ Res Public Health, 2020 Jun 5; 17 (11), pp: 4020. DOI: 10.3390/ijerph17114020. PMC: 7312574. PMID: 32516939 [Consulta: 22 març 2023].
  38. Zilberstein, B; de Cleva, R; Scarsi Testa, R; Sene, U; et al «Cervical necrotizing fasciitis due to bacterial tonsillitis» (en anglès). Clinics (Sao Paulo), 2005 Abr; 60 (2), pp: 177-182. DOI: 10.1590/s1807-59322005000200015. ISSN: 1980-5322. PMID: 15880255 [Consulta: 26 juny 2023].
  39. Muşetescu, AM; Florea, M; ForŢofoiu, MC; Bumbea, AM; Tudorancea, AD; et al «Streptococcal tonsillitis related reactive arthritis - clinical, ultrasound imaging and immunohistochemical study» (en anglès). Rom J Morphol Embryol, 2017; 58 (3), pp: 801-807. ISSN: 2066-8279. PMID: 29250657 [Consulta: 13 desembre 2022].
  40. Limão, S; Ventura, A; Queirós, G; Cunha, F «Lipschütz ulcer and group A streptococcal tonsillitis» (en anglès). BMJ Case Rep, 2018 Jun 6; 2018, pp: bcr2017223579. DOI: 10.1136/bcr-2017-223579. PMC: 6011429. PMID: 29880620 [Consulta: 10 gener 2023].
  41. Thakur, JS; Mohindroo, NK; Sharma, DR; Mohindroo, S; Thakur, A «Tonsillitis with acute myeloid leukemia: a case series for caution» (en anglès). Ear Nose Throat J, 2013 Abr-Maig; 92 (4-5), pp: E22-E23. DOI: 10.1177/014556131309200425. ISSN: 1942-7522. PMID: 23599112 [Consulta: 17 gener 2023].
  42. Claassen, J «The sore throat» (en anglès). CMEJ, 2012 Set; 30 (12), pp: 306-313. ISSN: 2078-5143 [Consulta: 19 desembre 2022].
  43. Chan, TV «The patient with sore throat» (en anglès). Med Clin North Am, 2010 Set; 94 (5), pp: 923-943. DOI: 10.1016/j.mcna.2010.06.001. PMC: 7094485. PMID: 20736104 [Consulta: 4 febrer 2023].
  44. Bernal Vañó, E; Gimeno Fernández, C «Amigdalitis pultácea y exantema escarlatiniforme» (en castellà). An Esp Pediatr, 2002 Oct; 57 (4), pp: 387-388. DOI: 10.1016/S1695-4033(02)77951-4. ISSN: 1695-4033 [Consulta: 19 desembre 2022].
  45. Laino, D; Mencaroni, E; Esposito, S «Management of Pediatric Febrile Seizures» (en anglès). Int J Environ Res Public Health, 2018 Oct 12; 15 (10), pp: 2232. DOI: 10.3390/ijerph15102232. PMC: 6210946. PMID: 30321985 [Consulta: 23 febrer 2023].
  46. Haidara, AW; Sidibé, Y; Samaké, D; Coulibaly, A; Touré, MK; et al «Tonsillitis and Their Complications: Epidemiological, Clinical and Therapeutic Profiles» (en anglès). Int J Otolaryngology and Head & Neck Surgery, 2019 Maig 10; 8 (3), pp: 98-105. DOI: 10.4236/ijohns.2019.83011. ISSN: 2168-5460 [Consulta: 20 desembre 2022].
  47. Tio, SY; Nickless, D; McCracken, J; Nedumannil, R; et al «A Man With Tonsillitis and Hepatitis» (en anglès). Clin Infect Dis, 2018 Set 28; 67 (8), pp: 1303-1305. DOI: 10.1093/cid/ciy107. ISSN: 1537-6591. PMID: 30265322 [Consulta: 29 maig 2023].
  48. Venugopal, S; George, J; Al-Harthy, SS «An unusual case of atypical lymphocytosis» (en anglès). Sultan Qaboos Univ Med J, 2008 Nov; 8 (3), pp: 353-355. ISSN: 2075-051X. PMC: 3074833. PMID: 21748084 [Consulta: 25 gener 2023].
  49. Gohal, SO; Alsubhi, IM; Alharbi, EA; Alkhalaf, HE; Alnefaie, BH; Althomali, RA; et al «Lemierre's Syndrome: A Case of Life-Threatening Infection From Family Medicine Practice» (en anglès). Cureus, 2021 Des 25; 13 (12), pp: e20684. DOI: 10.7759/cureus.20684. PMC: 8785805. PMID: 35106224 [Consulta: 3 gener 2023].
  50. Sheehan, M; McLoughlin, D; O'Sullivan, R «Fusobacterium necrophorum sepsis after tonsillitis/pharyngitis» (en anglès). BMJ Case Rep, 2019 Gen 29; 12 (1), pp: e222287. DOI: 10.1136/bcr-2017-222287. PMC: 6352816. PMID: 30700448 [Consulta: 3 gener 2023].
  51. Allen, BW; Anjum, F; Bentley, TP «Lemierre Syndrome» (en anglès). StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing LLC, 2022 Ag 1; NBK499846 (rev), pàgs: 5. PMID: 29763021 [Consulta: 20 abril 2023].
  52. Karnov, KKS; Lilja-Fischer, J; Randrup, TS «Isolated facial vein thrombophlebitis: a variant of Lemierre syndrome» (en anglès). Open Forum Infect Dis, 2014 Set 18; 1 (2), pp: ofu053. DOI: 10.1093/ofid/ofu053. PMC: 4281778. PMID: 25734123 [Consulta: 11 abril 2023].
  53. Karkos, PD; Benton, J; Leong, SC; Mushi, E; et al «Grisel's syndrome in otolaryngology: a systematic review» (en anglès). Int J Pediatr Otorhinolaryngol, 2007 Des; 71 (12), pp: 1823-1827. DOI: 10.1016/j.ijporl.2007.07.002. ISSN: 1872-8464. PMID: 17706297 [Consulta: 9 maig 2023].
  54. Shunmugam, M; Poonnoose, S «Spontaneous atlantoaxial subluxation associated with tonsillitis» (en anglès). Asian J Neurosurg, 2015 Abr-Jun; 10 (2), pp: 139-141. DOI: 10.4103/1793-5482.152112. PMC: 4421956. PMID: 25972950 [Consulta: 9 maig 2023].
  55. Krüger, K; Töpfner, N; Berner, R; Windfuhr, J; et al «Clinical Practice Guideline: Sore Throat» (en anglès). Dtsch Arztebl Int, 2021 Mar 19; 118 (11), pp: 188-194. DOI: 10.3238/arztebl.m2021.0121. PMC: 8245861. PMID: 33602392 [Consulta: 15 març 2023].
  56. Sih, T «¿Amidalitis viral o bacteriana?» (en castellà). A: IV Manual de Otorrinolaringología Pediátrica de la IAPO (Sih T, Chinski A, Eavey R, Godhino R; Eds.) Lis Gráfica & Editora, São Paulo, 2006; Cap. 10, pp: 59-62. ISBN 85-60209-01-8 [Consulta: 5 abril 2023].
  57. Vijayashree, MS; Viswanatha, B; Sambamurthy, BN «Clinical and Bacteriological Study of Acute Tonsillitis» (en anglès). IOSR-JDMS, 2014 Feb; 13 (1), pp: 37-43. DOI: 10.9790/0853-131103743. ISSN: 2279-0853 [Consulta: 30 abril 2023].
  58. DrugBank «Phenoxymethylpenicillin» (en anglès). Canadian Institutes of Health Research/The Metabolomics Innovation Centre, 2022 Des 11; DB00417 (rev), pàgs: 11 [Consulta: 12 desembre 2022].
  59. Hernández-Martin, J; Romá, E; Salavert, M; Doménech, L; Poveda, JL «Cefditoren pivoxilo: una nueva cefalosporina oral para infecciones de vías respiratorias y de piel y tejidos blandos» (en castellà). Rev Esp Quimioter, 2006 Set; 19 (3), pp: 231-246. ISSN: 1988-9518. PMID: 17099791 [Consulta: 9 març 2023].
  60. Spinks, A; Glasziou, PP; Del Mar, CB «Antibiotics for treatment of sore throat in children and adults (Review)» (en anglès). Cochrane Database Syst Rev, 2021 Des 9; 12 (12), pp: CD000023. DOI: 10.1002/14651858.CD000023.pub5. PMC: 8655103. PMID: 34881426 [Consulta: 20 abril 2023].
  61. ESCMID Sore Throat Guideline Group: Pelucchi, C; Grigoryan, L; Galeone, C; Esposito, S; et al «Guideline for the management of acute sore throat» (en anglès). Clin Microbiol Infect, 2012 Abr; 18 (Supl 1), pp: 1-28. DOI: 10.1111/j.1469-0691.2012.03766.x. ISSN: 1469-0691. PMID: 22432746 [Consulta: 21 març 2023].
  62. Al-Ani, RMS; AL-Esawi, NS «Facts about chronic tonsillitis: a pathological study» (en anglès). Muthanna Med J, 2016 Jun; 3 (1), pp: 1-5. ISSN: 2226-146X [Consulta: 19 desembre 2022].
  63. McKerrow, WS «Recurrent tonsillitis» (en anglès). Am Fam Physician, 2002 Nov 1; 66 (9), pp: 1735-1736. ISSN: 1532-0650. PMID: 12449272 [Consulta: 19 desembre 2022].
  64. Wang, DY; Zhang, Y; Shi, L «Diferencias entre amigdalitis recurrente y amígdalas hiperplásicas» (en castellà). A: IX Manual de Otorrinolaringología Pediátrica de la IAPO, Cap. 14 (Sih T, Eavey R, Godinho R, Chinski A, Eds.) Gráfica Vida & Conciência. São Paulo, 2011, pp: 109-118. ISBN 9788560209156 [Consulta: 9 març 2023].
  65. Muñoz-Lombo JP; Aguas-Agredo, JD; Espinosa-Ortiz, D «Amigdalitis prolongada con pobre respuesta al manejo: raro caso de tuberculosis extrapulmonar» (en castellà). Acta Otorrinolaringol Cir Cabeza Cuello, 2021; 49 (2), pp: 142-146. DOI: 10.37076/acorl.v49i2.526. ISSN: 2539-0856 [Consulta: 20 desembre 2022].
  66. Ejzenberg, B «Diagnóstico y conducta en la amigdalitis crónica» (en castellà). A: IV Manual de Otorrinolaringología Pediátrica de la IAPO (Sih T, Chinski A, Eavey R, Godhino R; Eds.) Lis Gráfica & Editora, São Paulo, 2006; Cap. 16, pp: 89-93. ISBN 85-60209-01-8 [Consulta: 5 abril 2023].
  67. Rubin, F; Chartier, S; Badoual, C; Laccourreye, O «Enlarged ulcerated tonsil and bilateral multiple enlarged neck nodes» (en anglès). Eur Ann Otorhinolaryngol Head Neck Dis, 2020 Gen; 137 (1), pp: 83-84. DOI: 10.1016/j.anorl.2019.12.002. ISSN: 1879-7296. PMID: 31859079 [Consulta: 17 febrer 2023].
  68. Silvestre Donat, FJ; Pla Mocholi, A; Estelles Ferriol, E; Martinez Mihi, V «Tonsilolito gigante: A propósito de un caso» (en castellà). Med Oral Patol Oral Cir Bucal, 2005 Maig-Jul; 10 (3), pp: 239-242. ISSN: 1698-6946. PMID: 15876967 [Consulta: 17 gener 2023].
  69. Kim, J; Bhattacharjee, R; Dayyat, E; Snow, AB; Kheirandish-Gozal, L; Goldman, JL; et al «Increased cellular proliferation and inflammatory cytokines in tonsils derived from children with obstructive sleep apnea» (en anglès). Pediatr Res, 2009 Oct; 66 (4), pp: 423-428. DOI: 10.1203/PDR.0b013e3181b453e3. PMC: 2892472. PMID: 19581829 [Consulta: 22 març 2023].
  70. Edouard, S; Michel-Lepage, A; Raoult, D «Does it make sense to detect Streptococcus pyogenes during tonsillitis in Europe to prevent acute rheumatic fever?» (en anglès). Clin Microbiol Infect, 2014 Des; 20 (12), pp: O981-O982. DOI: 10.1111/1469-0691.12802. ISSN: 1469-0691. PMID: 25295406 [Consulta: 11 abril 2023].
  71. Bazakis, AM; Akhondi, H; Weir, AJ «Procaine Penicillin» (en anglès). StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing LLC, 2022 Oct 10; NBK482355 (rev), pàgs: 4. PMID: 29493977 [Consulta: 22 desembre 2020].
  72. Zagólski, O; Gajda, M; Stręk, P; Kozlowski, MJ; et al «Adult tonsillectomy: postoperative pain depends on indications» (en anglès). Braz J Otorhinolaryngol, 2016 Set-Oct; 82 (5), pp: 589-595. DOI: 10.1016/j.bjorl.2015.11.010. PMC: 9444663. PMID: 26948105 [Consulta: 12 desembre 2022].

Bibliografiamodifica

Enllaços externsmodifica

A Wikimedia Commons hi ha contingut multimèdia relatiu a: Amigdalitis
🔥 Top keywords: PortadaEspecial:CercaRichard SerraUnió Esportiva BossòstLionel Andrés MessiBaltimoreVirusMaria Àngels Feliu BassolsUnivers observableViquipèdia:ContacteQuino ColomCelebracions juevesXavlegbmaofffassssitimiwoamndutroabcwapwaeiippohfffXÀ Punt FMViolacions de guerraMilli VanilliEspecial:Canvis recentsLamine YamalPrehistòria de MesopotàmiaContrareformaJaume Collet-SerraManuel de Pedrolo i MolinaSvalbardEsglésia CatòlicaCarles Puigdemont i CasamajóÈdafonCas Asunta BasterraNew DealEl paradís de les senyoresWindows PhoneMona de PasquaSílvia Tortosa i LópezAliança CatalanaEleccions al Parlament de Catalunya de 2024José Elías NavarroThe ShallowsJ. R. R. TolkienZagrebSoftcatalàMetabolismeÀcid desoxiribonucleicSetmana SantaAngkor VatBlake LivelyBossòstClara Ponsatí i ObiolsSílvia Orriols SerraFeixismeNan blancAlexander HamiltonAntoni Comín i OliveresValtònycAliats de la Segona Guerra MundialLluís Puig i GordiCíborgAnyAamer AnwarManaies de GironaTom HanksAurora Madaula i GiménezCopa del Món de Futbol de 2022Usuari Discussió:Antoni SalvàAnna Grau i ÀriasAntic TestamentBarcelonaEl hòbbitAnna Fontcuberta i MorralLaura Borràs i CastanyerTwitterBogotàVicent Andrés EstellésCatalunyaMíriam Nogueras i CameroJosep Costa i RossellóGérard DepardieuPablo HasélGonzalo Boye TusetKristina HáfossRamón Cotarelo GarcíaPasqua (festivitat)Continent australiàX GonzálezEleccions al Parlament de Catalunya de 2021Amèrica del NordEspanyaRob PilatusParlament de CatalunyaDijous SantAlejandro Fernández ÁlvarezPantà de SauEstat CatalàManchester City Football ClubSalomó i la reina de SabaCatalàJudit FarrésPont de Francis Scott Key (Baltimore)MediaMarktVall d'Aran2015