Y

Y
Y
ABCDE
FGHIJ
KLMNÑ
OPQRS
TUVWX
YZ
Digrafos
chguixllny
qurr
Atros simbolos
Çl·lnntz

A Y (i griega u ye) ye a vintiseisena letra de l'alfabeto aragonés y vintiunena consonant. Perteneixe tamién a l'alfabeto latino.

Historiaeditar

A y proviene d'a letra griega ipsilon (ὒψιλόν) —«y simple» (pa distinguir d'a grafía «oi» (οι), que representaba o mesmo soniu que a ipsilon en griego antigo tardano),[1]— que se pronunciaba /u/, mes tarde /y/ (como a u francesa u a ü alemana) y actualment /i/. Inicialment os romanos la transcribioron con o grafema 'V', d'o mesmo orichen (a wau fenicia, '𐤅‏‏'); dica mitat d'o sieglo I a. C. os romanos introducioron a letra 'Y' pa transcribir palabras d'orichen griego en as que se trobaba present. Por ixo, se corresponde con a letra Y de l'alfabeto latino u romano moderno.

A introducción en o Imperio romano estió en periodo tardano d'o desarrollo de l'alfabeto, por o que a /y/ pronunciada como "U" produció confusions entre as grafías "Y" y "V", lo que fació que, por eixemplo, palabras como "Satura" también se podesen escribir "Satyra", "Sulla" tamién "Sylla", etc.

En aragonéseditar

En aragonés representa o fonema palatal fricativo sonoro /ʝ/ en todas as suyas realizacions foneticas[2]: ye ([ʝe]), ya ([ʝa]), yo ([ʝo]), yabos (['ʝaβos]), yera (['ʝera]), bayo (['baʝo]), mayo (['maʝo]), suyo (['suʝo]), aduya ([a'ðuʝa]), gayata ([ga'ʝata]), paseyo ([pa'seʝo]), veyer ([be'ʝer]), muyiba ([mu'ʝjβa]), trayeba ([tra'ʝeβa]), fuyir ([fu'ʝjr]), pueyo (['pweʝo]), naya (['naʝa]).

Por razons morfolochicas y como excepción, s'escriben con <i> as variants d'o pronombre adverbial i/bi/ie, tanto en posición proclitica como enclitica: i eba (['ʝeβa]); meter-ie ([me'teʝe]).

S'escribe la secuencia <hi> por razons etimolochicas, tanto si se pronuncia como consonant /ʝ/ u como semiconsonant palatal [j]: hiato (['jato]), hialino ([ja'lino]), hialuronico ([jaluro'niko]), hierba ([ʝe'rβa]), hiedrera ([ʝe'ðrera]), hiena (['ʝena]), hieratico ([jera'tiko]), hioides ([j'ojðes]), hiogloso ([jo'ɣloso]), ahier/ahiere ([a'ʝer]/[a'ʝere]). En termins con una consonantización consolidada, se permite a escritura con <y>: yerba, ayer.

A conchunción copulativa (< ET) s'escribe "y", representando as suyas realización como vocal [i], semivocal [i̯], semiconsonant [j] u consonant [ʝ]: blanco y negro.

Referenciaseditar

  1. "A Greek-English Lexicon", H.G. Liddell & R. Scott, 1940, ed. H. S. Jones y R. McKenzie, Oxford, The Clarendon Press.
  2. (an) Ortografía de l'aragonés. AAL

Vinclos externoseditar

🔥 Top keywords: PortaladaEstaus UniusAngkor WatCarles PuigdemontLista de municipios d'a provincia de MalagaEspecial:Zaguers cambeosCleopatra VIIBaike: AduyaLista de provincias d'Espanya por superficieIndonesiaBaike: Sobre2008Baike: Alvertencias cheneralsEspecial:MirarLista de municipios d'a provincia de ToledoLista de municipios d'a provincia de BadajozLista de municipios d'a provincia de SevillaRepublica Checa1960Sexo oral2007CaixicoBaike: TabiernaIlesia de Sant Istevan Protomártir de Sos d'o Rei CatolicoAlemanyaBaike: Actualidat1941Lista de municipios d'a provincia de CastellónFundación WikiSegunda Guerra MundialConferencia Episcopal EspanyolaRelación sexual20091981MasturbaciónBaike: Comunidat19211907Philippe NoiretContact (cinta)ZaragozaAcademia Aragonesa d'a LuengaSexo analBaike: Ortografía consensuadaFranciscoBaike: Tabierna/Aduya1927MediaWikiLista de municipios d'a provincia de Granada20 de chinero11 de chineroLista de municipios d'a provincia de CáceresAnuraBiquipediaDinamarcaLista de municipios d'a provincia de Cordoba24 de chineroArchentina10 de chineroDakarJustin BieberLista de municipios d'a provincia de Salamanca4 de chineroLista de municipios d'a provincia de CuencaLatínLista de municipios d'a provincia de Valencia30 de chineroLista de municipios de Cantabria8 de chineroZapo2010Aduya:Cómo rechistrar-seFebrero4 de chunioArchidiocesi de TarragonaLista de municipios de VenezuelaLista de municipios d'a provincia de ZamoraLista de Biquipedias17 de chineroBloodshot (cinta)Imachen:Logo Real Madrid.svgClupea harengus16 de febrero11 d'abrilCeresaLista de municipios d'a provincia de Palencia29 de chineroLista de municipios d'a provincia d'AlmeríaSollanaLista de municipios d'a provincia de BurgosBogotáBiquizionarioLoís IX de FranciaCastiella y LeyónWikiRio de JaneiroRobin Williams18 de setiembreImachen:Bloodshot 2020 Póster.jpeg