Lista d'emperadors bizantins
Articlo de lista de Wiki
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Os emperadors bizantins se sucedioron como gubernants d'a partita oriental de l'Imperio Romano u Imperio Romano d'Orient dica que os otomans prenioron Costantinoble. No queda clara a deseparación entre o concepto d'emperador romano y emperador bizantín. Por un regular se considera a Constantín I o primer emperador bizantín, que refundó l'antiga Bizancio, li dió mayor categoría y a la suya muerte prenió o nombre de Constantinopoli
Emperadors Romanoseditar
Dinastía costantiniana (324-363)editar
- Constantín I o Gran (272 - 337, emperador de 306 a 337)
- Constancio II (317 - 361, emperador de 337 a 361) - fillo de Constantín I
- Chulián l'Apostata (331 - 363, emperador de 361 a 363) - o choven de Constantín I, cunyato y primo de Constancio II, nieto de Constancio I.
No dinastico u «Dinastía choviana» (363-364)editar
Dinastía valentiniana-teodosianaeditar
Dinastía valentiniana (364-379)editar
- Valent (328-378, emperador de 364 a 378) - chermano d'o Emperador de Occident Valentinián I
Dinastía teodosiana (379-457)editar
- Teodosio I o Gran (346-395, emperador de 379 a 395) - casato con una sobrina de Valent
- Arcadio (377-408, emperador de 395 a 408) - fillo de Teodosio I
- Teodosio II (401-450, emperador de 408 a 450) - fillo de Arcadio
- Marcián (392-457, emperador de 450 a 457) - o choven d'Arcadio, cunyato de Teodosio II
Dinastía de León o Dinastía tracia (457-518)editar
- León I o Gran (401-474, emperador de 457 a 474)
- León II (467-474, emperador en 474) - nieto de León I
- Zenón I Tarasio (425-491, emperador de 474 a 491) - o choven de León I, primer marito de Ariadne, padre de León II
- Basilisco (emperador de 475 a 476) - Emperador rival, cunyato de León I
- Anastasio I Isaurico (430-518, emperador de 491 a 518) - o choven de León I, segundo marito de Ariadne
Dinastía chustiniana (518-602)editar
- Chustín I o Gran (450-527, emperador dende 518 dica 527)
- Chustinián I o Gran (482-565, emperador de 527 a 565) - sobrino de Chustín I. Construyó Sta. Sofía. Espansión ta Berbería, Italia y Espanya.
- Chustin II (520-578, emperador de 565 a 578) - sobrino de Chustinián I.
- Tiberio II Constantín (540-582, emperador de 578 a 582) - suegro d'un sobrino nieto de Chustín I, adoptato por Chustín II en 574. Perduga d'Italia.
- Mauricio Tiberio (539-602, emperador de 582 a 602) - o choven de Tiberio II
No dinastico o «Dinastía de Focas»editar
Dinastía heracliana (610-711)editar
- Heraclio (575-641, emperador de 610 a 641) Refusa a invasión persa.
- Constantín III Heraclio (612-641, emperador en 641) - fillo d'Heraclio
- Heracleonas Constantín (626-641, emperador en 641) - fillo de Heraclio, chermanastro de Constantín III
- Constant II Heraclio Pogonato ("o Barbado") (630-668, emperador de 641 a 668) - fillo de Constantín III
- Constantín IV (649-685, emperador de 668 a 685) - fillo de Constant II
- Chustinián II Rhinotmetus ("Nariz Tallata") (668-711, emperador de 685 a 695) - fillo de Constantín IV
No dinasticos o primer «periodo turbulento» (695-717)editar
- Leoncio II (emperador de 695 a 698) - cheneral de Chustinián II
- Tiberio III Apsimar (emperador de 698 a 705) - soldato, derrocó a Leoncio II
Restauracióneditar
- Chustinián II Rhinotmetus - reinstaurato, riche de nuevo dende 705 a 711
No dinasticoseditar
- Filipico Bardanes (emperador de 711 a 713) - soldato, usurpador
- Anastasio II (???-721, emperador de 713 a 715) - no dinastico, secretario de Filipico esleito por o Senado
- Teodosio III (emperador de 715 a 717) - recolector de impuestos, proclamado emperador por as tropas rebels.
Dinastía isaurica (717-802)editar
- León III o Isauro (675-741, emperador de 717 a 741) Baralla entre iconoclastas y iconodulos.
- Constantín V Copronymus ("o d'o nombre de cagallón") (718-745, emperador en 741) - fillo de León III
- Artabasdo (emperador rival, de 741 a 743) - choven de León III, cunyato de Constantín V
- Constantín V Copronymus - reinstaurato, de 743 a 775
- León IV o Gazaro (750-780, emperador de 775 a 780) - fillo de Constantín V
- Constantín VI L'Aciegato (771-797, emperador de 780 a 797) - fillo de León IV
- Irene l'Ateniense (755-803, emperatriz de 797 a 802) - muller de León IV, madre de Constantín VI
No dinasticos o segundo «periodo turbulento» (802-820)editar
Dinastía amoriana o frichia (820-867)editar
- Miguel II o Farfalloso u L'Amorián (770-829, emperador de 820 a 829) - choven de Constantín VI
- Teofilo (813-842, emperador de 829 a 842) - hijo de Miguel II
- Teodora II - vidua de Teofilo y rechent de Miguel III.
- Miguel III o Capín (840-867, emperador de 842 a 867 - fillo de Teofilo
Dinastía macedonica (867-1057)editar
- Basilio I o Macedón (811-886, emperador de 867 a 886) - se casó con a vidua de Miguel III
- León VI o Sabio (866-912, emperador de 886 a 912) - lo creyen fillo de Basilio I, encara que ye fácil que fuese fillo de Miguel III
- Aleixandre III (870-913, emperador de 912 a 913 - fillo de Basilio I
- Constantín VII Porfirocheneta ("o naixito porpra") (905-959, emperador de 913 a 959) - fillo de León VI
- Román I Lecapeno (co-emperador) (870-948, coemperador de 920 a 944) - suegro de Constantín VII
- Román II Porfirocheneta (939-963, emperador de 959 a 963) - fillo de Constantín VII
- Niceforo II Focas (912-969, emperador de 963 a 969) - se casó con a vidua de Román II; padrastro de Basilio II y Constantín VIII
- Chuan I Tzimisces (925-976, emperador de 969 a 976) - cunyato de Román II. Refusa invasión bulgara.
- Basilio II Bulgaroctono ("o matador de bulgaros") (958-1025, emperador de 976 a 1025) - fillo de Román II
- Constantín VIII (960-1028, emperador de 1025 a 1028) - fillo de Román II, chermano de Basilio II
- Román III Archiro (968-1034, emperador de 1028 a 1034 - choven de Constantín VIII, primer marito de Zoya
- Miguel IV o Paflagonio (1010-1041, emperador de 1034 a 1041 - casato con a vidua de Román III, segundo marito de Zoya
- Miguel V o Calafat (1015-1042, emperador de 1041 a 1042 - sobrino de Miguel IV
- Zoya Porfirocheneta, (978-1050, rechenta de 1028 a 1050) - filla de Constantín VIII
- Constantín IX Monomaco (1000-1055, emperador de 1042 a 1055 - casato con la vidua de Miguel IV (tercer marito de Zoya)
- Teodora Porfirocheneta (980-1056, emperatriz de 1055 a 1056) - filla de Constantín VIII, chermana de Zoya
No dinasticoeditar
Dinastía Ducas-Comnenoeditar
Dinastía d'os Comnenos (1057-1059)editar
- Isac I Comneno (1007-1060, emperador de 1057 a 1059) - derrocó a Miguel VI
Dinastía d'os Ducas (1059-1078)editar
- Constantín X Ducas (1006-1067, emperador de 1059 a 1067) - sucedió a Isaac I a la suya renuncia.
- Román IV Diochenes (1032-1072, co-emperador de Miguel VII entre 1067 y 1071) – casato con la vidua de Constantín X, Eudoxia Macrembolitissa. Ye derrotato por los selchuquís.
- Miguel VII Ducas Parapinakios (1050-1090, emperador de 1067 a 1078) – fillo de Constantín X
No dinasticoeditar
- Niceforo III Botaniates (1001-1081, emperador de 1078 a 1081) – casado con la viuda de Miguel VII
Dinastía d'os Comnenos (1081-1185)editar
- Aleixo I Comneno (1057-1118, emperador de 1081 a 1118) - sobrino de Isac I; casato con una sobrina nieta de Constantín X. 1a. Cruzata.
- Chuan II Comneno (1087-1143, emperador de 1118 a 1143) – fillo de Aleixo I
- Manuel I Comneno (1118-1180, emperador de 1143 a 1180) – fillo de Chuan II
- Aleixo II Comneno (1169-1183, emperador de 1180 a 1183) – fillo de Manuel I
- Andronico I Comneno (1118-1185, emperador de 1183 a 1185) – nieto de Aleixo I, sobrín de Chuan II, primo chirmano de Aleixo II, casato con a vidua d'Aleixo II.
Dinastía de los Ánchels (1185-1204)editar
- Isac II Ánchel (1156-1204, emperador de 1185 a 1195) – tataranieto de Aleixo I
- Aleixo III Ánchel (1153-1211, emperador de 1195 a 1203) – chirmano d'Isac II
- Isac II Ánchel (co-emperador de 1203 a 1204) - reestablito en 1203 como coemperador de Aleixo IV
- Aleixo IV Ánchel (1182-1204, emperador de 1203 a 1204) – fillo d'Isac II
- Nicolau Kanabos (emperador en 1204 por 11 días)
- Aleixo V Ducas Murzuflo ("o d'as cellas poblatas") (1140-1204, emperador en 1204) – o choven d'Aleixo III
Presa de Costantinoble por os Cruzatoseditar
En 1204, os cruzatos prenen y saqueyan Costantinoble, executan a Aleixo V (a instancias d'o suyo suegro, Aleixo III) y fundan l'Imperio Latino de Constantinoble, imposando a Balduín IX, conte de Flandres, como emperador. Dimpués d'imposar-sen, reclamarán os territorios de l'Imperio Bizantín, encara que no controlarán efectivament que bellas arias de Grecia, a ciudat e a suya redolata. Tanimientres os aristocratas bizantins fundoron nuevos estatos, controlando gran parte d'o territorio: l'Imperio de Nicea, l'Imperio de Trapesonda y o Despotau d'Epiro serían los mes influents. A sucesión imperial lechitimata por o Patriarca de Costantinoble (y de feito, por superioridat militar), quedará en mans d'os emperadors de Nicea, que recuperarán a capital bizantina dimpués de 57 anyatas d'ocupación latina.
Dinastía de los Lascaris (1204-1261, Imperio de Nicea)editar
- Constantín Lascaris (emperador en 1204 en Nicea) - aparentment coronato en a Santa Sofía en l'inte d'a presa de Costantinoble por os cruzatos, chirmano de Teodoro I
- Teodoro I Lascaris (1174-1222, emperador de 1204 a 1222 en Nicea) – o choven d'Aleixo III
- Chuan III Ducas Vatatzés (1192-1254, emperador de 1222 a 1254 en Nicea) – o choven de Teodoro I
- Teodoro II Lascaris (1221-1258, emperador de 1254 a 1258 en Nicea) – fillo de Juan III
- Chuan IV Ducas Lascaris(1250-1305, emperador de 1258 a 1261 en Nicea) – fillo de Teodoro II
Dinastía d'os Paleologos (1261-1453) y d'os Cantacucenos (1341-1357)editar
- Miguel VIII Paleologo (1224-1282, emperador de 1259 a 1282 en Nicea y dende 1261 en Costantinoble) - bisnieto de Aleixo III
- Andronico II Paleologo (1258-1332, emperador de 1282 a 1328; co-emperador: Miguel (IX) Paleólogo en 1294-1320) - fillo de Miguel VIII
- Andronico III Paleologo (1296-1341, emperador de 1328 a 1341) - nieto de Andronico II
- Chuan V Paleologo (1332-1391, emperador, 1ª parte d'o reinato de 1341 a 1347) - fillo de Andronico III, deposato por Chuan VI
- Chuan VI Cantacuceno (1295-1383, co-emperador dende 1341, reinato de 1347 a 1354) - suegro de Chuan V
- Chuan V Paleologo (restaurato emperador, 2ª parte d'o reinado de 1354 a 1376) - deposato por Andronico IV
- Andronico IV Paleologo (1348-1385, emperador de 1376 a 1379) - fillo de Juan V
- Chuan V Paleologo (restaurato emperador, 3ª parte d'o reinato de 1379 a 1390)
- Chuan VII Paleologo (1370-1408, emperador en 1390) - fillo de Andrónico IV
- Chuan V Paleologo (restaurato emperador, 4ª parte d'o reinato de 1390 a 1391)
- Manuel II Paleologo (1350-1425, emperador de 1391 a 1425) - fillo de Chuan V
- Chuan VIII Paleologo (1392-1448, emperador de 1425 a 1448) - fillo de Manuel II
- Constantín XI Paleologo (1405-1453, emperador de 1448 a 1453) - zaguer emperador bizantín.
Titularseditar
- Demetrio Paleologo (1453-1460)
- Tomás Paleologo (1460-1465)
- Andreu Paleologo (1465-1502). En 1502, pasa os suyos dreitos a los Reis Catolicos
Referenciaeditar
- «Cronología» en Bizancio el Magnífico, Los grandes Imperios y Civilizaciones, vol. 6. SARPE, Madrid, 1985. ISBN 84-7291-761-4 (Tomo VI)