Griego bizantín

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Griego bizantín
Ἑλληνική
Variedat d'o griego

Distribución d'o griego bizantín
Localización cheografica
Estau{{{estau}}}
País{{{país}}}
Rechión{{{rechión}}}
Parlau en Imperio Bizantín
Lugars principals
Estatus
Atras denominacionsGriego medieval
Charradors
Oficial en{{{oficial}}}
Reconoixiu en{{{reconoixiu}}}
Regulau por{{{regulau}}}
Vitalidat
Literatura
Escritors principals
Rasgos dialectalsAntecesor d'o griego moderno
Clasificación lingüistica
Indoeuropea
  • Helenica
    • Griego bizantín
Codigos
ISO 639-1{{{iso1}}}
ISO 639-2{{{iso2}}}
ISO 639-3grc
SIL{{{sil}}}

O griego bizantín u griego medieval ye o resultau d'a evolución d'o griego helenistico mientres o periodL'bizantín. Ye a base d'o griego moderno.

En l'Imperio Romano d'Orient o griego bizantín estió a luenga administrativa, a muga entre a romanización en latín y a romanización en griego se considera a Linia de Jireček en os Balcans y os desiertos d'a ribera d'o Golfo de Sidra entre Tripolitania y Cirenaica en Africa. Dende que Costantín I trasladó a capital administrativa de l'imperio ta Bizantion (dende ixe inte Constantinopolis, y d'astí Costantinoble) o griego se converte en a luenga principal en l'administración de l'imperio, y a luenga en a que os emperadors parlarán con a chent de palacio. Dica i habrá emperadors que no parlarán bien latín. O historiador Ammiano califica o latín de l'emperador Chulián l'"apostata" como aceptablement bueno, indicando que no lo parlaba tan bien u a escape como un emperador romano anterior.

Bi ha bella evolución fonetica que plega dica o griego moderno:

  • En grupos de dos oclusivas a primera se fricativiza: hepta > eftá "siet", oktô > oxtó "ueito", ophtalmos > ftarmós "maldau" (en castellano mal de ojo, literalment "mal de uello").
  • En as consonants precedidas de nasal, a nasal s'asimila a la consonant vinient: nymphê > níffi > nífi "novia".
  • O resto de grupos de dos consonants se simplifican (de fueras de en Rodas, Khios y Chipre): thalassa > thálasa "mar".
  • O soniu /l/ cambia ta /r/ debant de consonant: adelphos > adherfós ‘"chermán", ophtalmos > ftarmós "maldau".
  • Debant de vocal /i/ y /e/ cambian ta /y/: paidia > pedhyá "chicos", mêlea > milya "manzanera".
  • Bella vocal pretonica desapareix: opsaria > psárya "peix", ophtalmos > ftarmós "maldau"

Bi ha influencia lexica d'o latín:

  • Porta ("puerta")
  • Saíta (< sagita, "sayeta")
  • Palati (< palatium "palacio")
  • Spiti (< hospitium "casa")

Tamién bi ha influencia lexica d'os dialectos italicos d'os chenoveses, pisans y venecianos que comerciaban en as costas bizantinas d'a Edat Meya. Se calcula que encara en griego moderno bi ha 600 "italianismos" que s'introducioron en o periodL'bizantín, por eixemplo síghuros ("seguro"), servitóros ("sirvient"), ecetra...

En aragonés bi ha poquismos ampres provinients d'o griego bizantín. Entre os pocos bien documentaus tenemos "galera", en muitos textos medievals galea, forma identica a lo griego bizantín galea, d'etimolochía poco clara.

Bi ha tamién parolas d'orichen griego bizantín transmesas a traviés d'o italiano u o francés. Por eixemplo a parola mustaki entró en Italia gracias a los venecianos, se i adaptó como mostaccio, dimpués fue amprada en francés como moustache cuan a campanya italiana de Carlos VIII[1]. A parola chistabina mostaixa deriva dreitament d'esta pronunciación francesa.

O taller de traductors y escribanos de Chuan Ferrández d'Heredia precisaba de conoixedors d'esta luenga. L'equipo d'Heredia teneba como parlant nativo d'o griego bizantín a Dimitri Calodiqui, que traduciba dende o griego clasico a lo griego bizantín, y como buen conoixedor d'o griego bizantín a Nicolau de Drenopoli, que traduciba dende o griego bizantín a un aragonés de grau baixo que dimpués escoscaban os escribanos aragoneses.

Referenciaseditar

  1. (fr) Jacqueline Picoche, Jean-Claude Rolland: Dictionnaire étymologique du français. Dictionnaires Le Robert, 2009. ISBN 2849024244, 9782849024249. p 354.

Vinclos externoseditar

🔥 Top keywords: PortaladaEstaus UniusAngkor WatCarles PuigdemontLista de municipios d'a provincia de MalagaEspecial:Zaguers cambeosCleopatra VIIBaike: AduyaLista de provincias d'Espanya por superficieIndonesiaBaike: Sobre2008Baike: Alvertencias cheneralsEspecial:MirarLista de municipios d'a provincia de ToledoLista de municipios d'a provincia de BadajozLista de municipios d'a provincia de SevillaRepublica Checa1960Sexo oral2007CaixicoBaike: TabiernaIlesia de Sant Istevan Protomártir de Sos d'o Rei CatolicoAlemanyaBaike: Actualidat1941Lista de municipios d'a provincia de CastellónFundación WikiSegunda Guerra MundialConferencia Episcopal EspanyolaRelación sexual20091981MasturbaciónBaike: Comunidat19211907Philippe NoiretContact (cinta)ZaragozaAcademia Aragonesa d'a LuengaSexo analBaike: Ortografía consensuadaFranciscoBaike: Tabierna/Aduya1927MediaWikiLista de municipios d'a provincia de Granada20 de chinero11 de chineroLista de municipios d'a provincia de CáceresAnuraBiquipediaDinamarcaLista de municipios d'a provincia de Cordoba24 de chineroArchentina10 de chineroDakarJustin BieberLista de municipios d'a provincia de Salamanca4 de chineroLista de municipios d'a provincia de CuencaLatínLista de municipios d'a provincia de Valencia30 de chineroLista de municipios de Cantabria8 de chineroZapo2010Aduya:Cómo rechistrar-seFebrero4 de chunioArchidiocesi de TarragonaLista de municipios de VenezuelaLista de municipios d'a provincia de ZamoraLista de Biquipedias17 de chineroBloodshot (cinta)Imachen:Logo Real Madrid.svgClupea harengus16 de febrero11 d'abrilCeresaLista de municipios d'a provincia de Palencia29 de chineroLista de municipios d'a provincia d'AlmeríaSollanaLista de municipios d'a provincia de BurgosBogotáBiquizionarioLoís IX de FranciaCastiella y LeyónWikiRio de JaneiroRobin Williams18 de setiembreImachen:Bloodshot 2020 Póster.jpeg