Gran Depresión

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000

A Gran Depresión u Crisi d'o 29 estió una crisi economica que prencipió en l'anyo 1929 en Estaus Unius con a mayor recesión economica mundial d'a historia moderna, tanto en profundidat como en duración. A manca de planificación d'o sistema capitalista feba consustancial l'aparición de crisis ciclicas: a una fase de puyata d'os pres, beneficios y producción, la sucedeba una atra de depresión, con cayita d'os pres y d'a producción, que ocasionaban una paranza forzosa. Mientres o sieglo XIX istas crisis se producioron, pero en 1929 a crisi estió muito mas que una frenata a lo sistema. O impacto estió tan fundo que gosó cambear a situación economica mundial, que descansaba en a confianza ilimitata en o capitalismo liberal.

Una familia en un campamento improvisato en Elm Grove, (Oklahoma, Estaus Unius) debito a la Gran Depresión (1936).

No bi ha consenso sobre as causas, pero a mayoría d'os autors coinciden en afirmar que a crisi d'o 29 tenió os suyos orichens en a sobreproducción de mercaderías y en a gran especulación de capitals que caracterizaban a la economia mundial dimpués d'a Primera Guerra Mundial. S'orichinó inicialment en os Estaus Unius d'America, a partir d'o crack d'a bolsa d'o 24 d'octubre de 1929 (o dito "Chueves Negro") en Wall Street, y s'estendilló enta Europa en restinchir os ampres de capital estausunidenses que yeran imprescindibles en a economía europea.[1]

Dende os Estaus Unius s'estendilló a la resta d'o mundo capitalista. A crisi en Europa s'orichinó en un banco austriaco, o Credit Anstalt, estendillando-se dimpués enta d'atros países, como Hongría, Checoslovaquia, Rumanía, Polonia y Alemanya.[1] A crisi prevocó grans tasas de desempleyo: catorze millons de personas en os Estaus Unius, seis en Alemanya y tres en o Reino Uniu. En Australia, a tasa de desempleyo estió encara mas gran que en os Estaus Unius y o Reino Uniu chuntos. S'estima que a cinquena parti d'a población britanica viviba por debaixo d'o ran d'a pobreza en a metat d'a decada de 1930. En 1932 a producción industrial s'heba reducito e un 30% resective de 1929, o comercio internacional un 42%, a producción d'alimentos un 11% y a producción de materias primeras un 19%.[1]

O país que mas padeixió a crisi economica en Europa estió a Republica de Weimar, con una cayita d'a producción industria d'un 39% y una puyata de l'ature dica plegar en os 6 millons d'aturatos.[1]

A elección como president de Franklin Delano Roosevelt y o establimiento d'o New Deal en 1932 marcó lo prencipio d'a fin d'a Gran Depresión en os Estaus Unius. Manimenos, en Alemanya, a desaparición d'o financiamiento exterior, a prencipios d'os anyos 1930, y l'aumento d'as dificultaz economicas, facioron que apareixese o nacionalsocialismo y que plega-se a lo poder Adolf Hitler, que substituyó de raso a la Republica de Weimar.

Bibliografíaeditar

Referenciaseditar

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 (es) Stephen J. Lee: Dictaduras Europeas 1918-1945. Inforbook's, SL/ServiDOC, SL. Barcelona, 2004. Pachina 45.

Vinclos externoseditar

🔥 Top keywords: PortaladaEstaus UniusAngkor WatCarles PuigdemontLista de municipios d'a provincia de MalagaEspecial:Zaguers cambeosCleopatra VIIBaike: AduyaLista de provincias d'Espanya por superficieIndonesiaBaike: Sobre2008Baike: Alvertencias cheneralsEspecial:MirarLista de municipios d'a provincia de ToledoLista de municipios d'a provincia de BadajozLista de municipios d'a provincia de SevillaRepublica Checa1960Sexo oral2007CaixicoBaike: TabiernaIlesia de Sant Istevan Protomártir de Sos d'o Rei CatolicoAlemanyaBaike: Actualidat1941Lista de municipios d'a provincia de CastellónFundación WikiSegunda Guerra MundialConferencia Episcopal EspanyolaRelación sexual20091981MasturbaciónBaike: Comunidat19211907Philippe NoiretContact (cinta)ZaragozaAcademia Aragonesa d'a LuengaSexo analBaike: Ortografía consensuadaFranciscoBaike: Tabierna/Aduya1927MediaWikiLista de municipios d'a provincia de Granada20 de chinero11 de chineroLista de municipios d'a provincia de CáceresAnuraBiquipediaDinamarcaLista de municipios d'a provincia de Cordoba24 de chineroArchentina10 de chineroDakarJustin BieberLista de municipios d'a provincia de Salamanca4 de chineroLista de municipios d'a provincia de CuencaLatínLista de municipios d'a provincia de Valencia30 de chineroLista de municipios de Cantabria8 de chineroZapo2010Aduya:Cómo rechistrar-seFebrero4 de chunioArchidiocesi de TarragonaLista de municipios de VenezuelaLista de municipios d'a provincia de ZamoraLista de Biquipedias17 de chineroBloodshot (cinta)Imachen:Logo Real Madrid.svgClupea harengus16 de febrero11 d'abrilCeresaLista de municipios d'a provincia de Palencia29 de chineroLista de municipios d'a provincia d'AlmeríaSollanaLista de municipios d'a provincia de BurgosBogotáBiquizionarioLoís IX de FranciaCastiella y LeyónWikiRio de JaneiroRobin Williams18 de setiembreImachen:Bloodshot 2020 Póster.jpeg