Familia (biolochía)

Una unidat de sistematica y una categoría taxonomica fincada d’entre l’orden y lo chenero

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Este articlo trata sobre a familia como taxón biolochico, ta altros emplegos d'o termin, se veiga familia (desambigación).

En biolochía, a familia ye una unidat de sistematica y una categoría taxonomica fincada d'entre l'orden y lo chenero, u d'entre la superfamilia y la subfamilia, caso que en i hese.

Contimparación de cualques especies en a familia Canidae.

Igual que pasa con altros nivels (categorías) d'a taxonomía d'os sers vivos, y per enchaque d'a gran deficultat a la ora de clasificar determinadas especies, diversas familias pueden estar mesas adintro d'una mesma superfamilia y mesmo as especies adintro d'una mesma familia pueden estar mesas en subfamilias.

A familia ye la categoría taxonomica mes important dezaga d'o chenero y d'a especie. Os detalles exactos d'a suya nomenclatura penden d'os "códigos de nomenclatura" que sigan en vigor cuan se faiga la clasificación.

Nomenclaturaeditar

O nombre d'una familia ye feito d'un radical y una desinencia. Ta nombrar un taxón familiar, cal que lo radical emplegado siga en correspondencia con o nombre d'o chenero tipo d'ixa familia, no pas l'uno de mes gran representatividat (mes gran numbro d'especies u popularidat d'o nombre). Ta la desinencia, puet fer-se asinas:

  • En a botanica, a desinencia latina d'a familia ye -aceae, que en l'aragonés habría d'estar -acias (per eixemplo Asteraceae = Asteracias). As solas excepcions son as familias en as que l'emplego d'o nombre latín siga ya tradicional.
  • En zoolochía, a desinencia latina d'una familia ye -idae, que en aragonés fa -idos (per eixemplo Felidae = Felidos).

Historia d'o conceptoeditar

Familia ye una palabra latina (en plural «familiae») d'on que se prene ta l'uso suyo en a nomenclatura cientifica d'os organismos.

O concepto de familia como categoría taxonomica ye un invento relativament recient. En a botanica, o termin familia fue creyato per o botanico francés Pierre Magnol en o suyo Prodromus historiae generalis plantarum, in quo familiae plantarum per tabulas disponutur, d'o 1689. En ell, o naturalista nombra como familias (familiae) 76 grupos de plantas que heba reconoixito en as tablas. O concepto de categoría en ixes tiempos yera encara en os suyos prencipios, asinas o prefacio d'o mesmo Prodromus diz que s'han d'achuntar as suyas familias en cheneros que fuesen mes grans. D'ixa traza, a concepción orichinal d'o termin yera prou luent de l'actual.

Carl von Linné emplegó la palabra "familia" en a suya Philosophia botanica d'o 1751 ta referir-se en os grupos mes grans de plantas: árbols, plantas, felegueras... Éll emplegó lo termin estrictament en a sección morfolochica d'a suya obra, descutindo os organos vechetals. Asinas, dende Michael Adanson (Familles naturelles des plantes) dica rematar o sieglo XIX, a palabra francesa «famille» (familia) s'emplegó como equivalent d'a palabra latina «ordo» (orden). Cal adbertir que «ordo» en ixes tiempos s'emplegaba d'a mesma traza que se fa huei con as familias.

Ta la zoolochía, familia ye tamién una categoría taxonomica d'entre l'orden y lo chenero. Asinas l'apresentó Pierre André Latreille en o suyo Précis des caractères génériques des insectes, disposés dans un ordre naturel en 1796. Latreille fació marchar as familias (muitas d'as cuals encara no teneban nian que nombre) només en cualquns anque no toz os orden d'Insecta, dica que tiempo dimpués los enamploron ta toz os artropodos.

Sindembargo, a partir d'o sieglo XIX, o termin se ye ito consistentment emplegando en o sentito muderno. O suyo emplego y as suyas desinencias caracteristicas son definitas per os "Codigos Internacionals de Nomenclatura Zoolochica y Botanica".

Se veiga tamiéneditar

🔥 Top keywords: PortaladaEstaus UniusAngkor WatCarles PuigdemontLista de municipios d'a provincia de MalagaEspecial:Zaguers cambeosCleopatra VIIBaike: AduyaLista de provincias d'Espanya por superficieIndonesiaBaike: Sobre2008Baike: Alvertencias cheneralsEspecial:MirarLista de municipios d'a provincia de ToledoLista de municipios d'a provincia de BadajozLista de municipios d'a provincia de SevillaRepublica Checa1960Sexo oral2007CaixicoBaike: TabiernaIlesia de Sant Istevan Protomártir de Sos d'o Rei CatolicoAlemanyaBaike: Actualidat1941Lista de municipios d'a provincia de CastellónFundación WikiSegunda Guerra MundialConferencia Episcopal EspanyolaRelación sexual20091981MasturbaciónBaike: Comunidat19211907Philippe NoiretContact (cinta)ZaragozaAcademia Aragonesa d'a LuengaSexo analBaike: Ortografía consensuadaFranciscoBaike: Tabierna/Aduya1927MediaWikiLista de municipios d'a provincia de Granada20 de chinero11 de chineroLista de municipios d'a provincia de CáceresAnuraBiquipediaDinamarcaLista de municipios d'a provincia de Cordoba24 de chineroArchentina10 de chineroDakarJustin BieberLista de municipios d'a provincia de Salamanca4 de chineroLista de municipios d'a provincia de CuencaLatínLista de municipios d'a provincia de Valencia30 de chineroLista de municipios de Cantabria8 de chineroZapo2010Aduya:Cómo rechistrar-seFebrero4 de chunioArchidiocesi de TarragonaLista de municipios de VenezuelaLista de municipios d'a provincia de ZamoraLista de Biquipedias17 de chineroBloodshot (cinta)Imachen:Logo Real Madrid.svgClupea harengus16 de febrero11 d'abrilCeresaLista de municipios d'a provincia de Palencia29 de chineroLista de municipios d'a provincia d'AlmeríaSollanaLista de municipios d'a provincia de BurgosBogotáBiquizionarioLoís IX de FranciaCastiella y LeyónWikiRio de JaneiroRobin Williams18 de setiembreImachen:Bloodshot 2020 Póster.jpeg