Chermano

(Reendrezau dende Chirmano)

Un chermano[1][2][3] (femenino: chermana) ye o familiar d'una persona que ye fillo d'os mesmos pai y mai. En Sobrarbe se conoix tamién a variant d'a parabla chirmano que, como as atras aragonesas, ye en desuso en favor d'o castellanismo «hermano/a».[4] En tiempos, en belsetán tamién existiba la forma chirmán (femenino: chirmana).[5]

Cuatro chermanos con ropa de domingos (Pintura anonima, sieglo XIX).

A parabla pa nombrar a iste parentesco ye una d'as mas substituidas de forma sistematica por a suya equivalent castellana en l'aragonés patrimonial contemporanio, guardando-se memoria de l'antiga forma propia nomás que en poquez lugars de Sobrarbe, y que aún se diz en Alta Ribagorza (Campo[6] y Benás[7]).

  • Lo menos aquí en Araguás se deciba chermano. Agora a nieta dice "chirmán" porque le'n han ensenyau en os cursos de fabla de l'Aínsa.[4]

Como atras denominacions de parentesco en aragonés, o posesivo que se le mete adebant ye o posesivo atono por lo regular: mi chermano, tu chirmana, nuestros chermanos, etc. y no pas o posesivo tonico cheneral de l'aragonés que, anque tamién s'emplega bella vez, ye muito menos común: o mío chermano, a tuya chirmana, etc., si no ye que se mete dezaga: o chermano mío, as chirmanas vuestras. Iste fenomeno gramatical que afecta nomás a os parentescos ye bien descrito en ansotano,[8] en benasqués,[9] en baixorribagorzano,[10] en cheso y en as parlas de Sobrarbe.[11][12]

Referenciaseditar

  1. TOMÁS ARIAS, Chabier, El aragonés del Biello Sobrarbe. Instituto de Estudios Altoaragoneses. Uesca, 1999. ISBN 84-8127-095-4
  2. ROMANOS, Fernando y SÁNCHEZ, Fernando. L'Aragonés de A Fueba. Bocabulario y notas gramaticals. Consello d'a Fabla Aragonesa, 1999. ISBN 36-86036-68-2.
  3. BLAS GABARDA, Fernando y ROMANOS HERNANDO, Fernando, Diccionario Aragonés: Chistabín-Castellano; Institución «Fernando el Católico» + Gara d'Edizions. Zaragoza, 2008. ISBN 978-84-8094-061-0
  4. 4,0 4,1 BLAS GABARDA, Fernando y ROMANOS HERNANDO, Fernando, El Aragonés de Baixo Peñas; Institución «Fernando el Católico» + Gara d'Edizions. Zaragoza, 2005. ISBN 84-8094-054-9
  5. BADIA i MARGARIT, Antoni Maria, El habla del Valle de Bielsa (Pirineo aragonés). Edición d'Artur Quintana. Aladrada ediciones. Zaragoza, 2015. ISBN 978-84-944335-5-9
  6. MASCARAY SIN, Bienvenido, Vocabulario del habla de Campo (Ribagorza, Huesca); Prensas Universitarias de Zaragoza + Xordica Editorial. Zaragoza, 2013. ISBN 978-84-96457-87-4
  7. FERRAZ CASTÁN, Vicente, Vocabulario del dialecto que se habla en la Alta Ribagorza (1934) (Facsímil). Aladrada ediciones. Zaragoza, 2013. ISBN 978-84-940886-6-7
  8. BARCOS, Miguel Ánchel, El Aragonés Ansotano: estudio lingüístico de Ansó y Fago; pp. 59-60. Institución «Fernando el Católico» + Gara d'Edizions. Zaragoza, 2007. ISBN 978-84-8094-058-0
  9. SAURA RAMI, José Antonio, Elementos de fonética y morfosintaxis benasquesas. pp. 143-144; Institución «Fernando el Católico» + Gara d'Edizions. Zaragoza, 2003. ISBN 84-7820-679-5
  10. ARNAL PURROY, Mª Luisa. El habla de la Baja Ribagorza occidental; pp. 269-270. Institución «Fernando el Católico», 1998. ISBN 84-7820-402-4
  11. LOZANO SIERRA, Chabier y SALUDAS BERNAD, Ánchel Loís, Aspectos morfosintácticos del belsetán (aragonés del valle de Bielsa); pp. 39-40. Institución «Fernando el Católico» + Gara d'Edizions + Ayuntamiento de Bielsa. Zaragoza, 2005. ISBN 978-84-8094-056-5
  12. LOZANO SIERRA, Chabier, Aspectos Lingüísticos de Tella. Aragonés de Sobrarbe (Huesca). p. 95; Institución «Fernando el Católico» + Prensas Universitarias de Zaragoza + Gara d'Edizions. Zaragoza, 2010. ISBN 978-84-8094-062-7

Se veiga tamiéneditar

Enlaces externoseditar

🔥 Top keywords: PortaladaEstaus UniusAngkor WatCarles PuigdemontLista de municipios d'a provincia de MalagaEspecial:Zaguers cambeosCleopatra VIIBaike: AduyaLista de provincias d'Espanya por superficieIndonesiaBaike: Sobre2008Baike: Alvertencias cheneralsEspecial:MirarLista de municipios d'a provincia de ToledoLista de municipios d'a provincia de BadajozLista de municipios d'a provincia de SevillaRepublica Checa1960Sexo oral2007CaixicoBaike: TabiernaIlesia de Sant Istevan Protomártir de Sos d'o Rei CatolicoAlemanyaBaike: Actualidat1941Lista de municipios d'a provincia de CastellónFundación WikiSegunda Guerra MundialConferencia Episcopal EspanyolaRelación sexual20091981MasturbaciónBaike: Comunidat19211907Philippe NoiretContact (cinta)ZaragozaAcademia Aragonesa d'a LuengaSexo analBaike: Ortografía consensuadaFranciscoBaike: Tabierna/Aduya1927MediaWikiLista de municipios d'a provincia de Granada20 de chinero11 de chineroLista de municipios d'a provincia de CáceresAnuraBiquipediaDinamarcaLista de municipios d'a provincia de Cordoba24 de chineroArchentina10 de chineroDakarJustin BieberLista de municipios d'a provincia de Salamanca4 de chineroLista de municipios d'a provincia de CuencaLatínLista de municipios d'a provincia de Valencia30 de chineroLista de municipios de Cantabria8 de chineroZapo2010Aduya:Cómo rechistrar-seFebrero4 de chunioArchidiocesi de TarragonaLista de municipios de VenezuelaLista de municipios d'a provincia de ZamoraLista de Biquipedias17 de chineroBloodshot (cinta)Imachen:Logo Real Madrid.svgClupea harengus16 de febrero11 d'abrilCeresaLista de municipios d'a provincia de Palencia29 de chineroLista de municipios d'a provincia d'AlmeríaSollanaLista de municipios d'a provincia de BurgosBogotáBiquizionarioLoís IX de FranciaCastiella y LeyónWikiRio de JaneiroRobin Williams18 de setiembreImachen:Bloodshot 2020 Póster.jpeg