Cheso (mineral)

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Este articlo tracta sobre o cheso como mineral, pa atros usos de cheso como roca sedimentaria, como material de construcción u como chentilicio, veyer cheso (desambigación).
Cheso
fanerocristals de cheso
Caracteristicas chenerals
Categoría:Sulfatos (minerals)
Clase:07.CD.40
Formula quimica:CaSO4·2H2O
Propiedatz fisicas
Color:Incoloro-Blanco y atros colors por impurezas (royo, rosa, griso).
Raya:Blanca
Lustre:Vitrio u sedoso
Transparencia:Transparent a translucido
Sistema cristalín:Monoclinico
Habito:Masivo, compacto, elongau
Macla:Punta de Sayeta
Exfoliación:[010] Perfecta, [100] y [011] regular
Trencadura:Concoidea
Dureza:2
Tenacidat:Fráchil
Peso especifico:22,7
Densidat:2,31-2,33
Birrefrinchencia:δ = 0.010
Pleocroísmo:Sin
Solubilidat:Alta
Minerals relacionaus
Anhidrita

O cheso ye un mineral d'a clase d'os sulfatos con formula (CaSO4·2H2O) con dureza 2 en a escala de Mohs. Ye un mineral tipico d'ambients evaporiticos que forma rocas monomineralicas homonimas, os chesos. Se fa servir en construcción.

Os cristals de cheso pueden presentar-se en maclas, estando as mes caracteristicas a "punta de sayeta", a "punta de lanza" y a "coda d'aloda".[1]

O cheso en Aragóneditar

O cheso ye un mineral muito común, tipico d'os materials sedimentarios terciarios d'a val d'Ebro, en especial en os sectors centrals, asinas como d'as facies Keuper d'o Triasico superior. O cheso mineral se forma actualment en Aragón como producto de descomposición d'os sulfuros de fierro presents en os lignitos.[2]

O cheso d'o Keuper ye por un regular de color roya por as impurezas d'archilas royas y oxidos de fierro (hematites), y a vegadas lo acompanya o chacinto de Compostela; tamién puet estar griso u negro. Bi ha chacimientos de cheso d'o Keuper en Nueno, en Naval, en Sabinyán, en El Fraixno, en Fuent Buena, en Tagüenca y en as redoladas de Chosa, Obón, Allepuz y Mont Agut.[2] A plasticidat d'o cheso y d'atros materials d'o Keuper permiten que este livel estratigrafico faiga de livel de desapegamiento en muitas estructuras cheolochicas, y que muitos chacimientos de keuper correspondan a nuclios de plegos anticlinals u a diapiros.

O cheso d'o terciario d'a depresión d'Ebro se troba a sobén como cheso microcristalín (alabastre), como cheso fibroso y como cheso megacristalín. Tamién se i puede trobar rosetas, pero no tan grans ni frecuents como as "rosas d'o desierto" d'o Sahara.

O cheso s'espleita en chacimientos en os que se presenta como roca.

L'abundancia d'o cheso en a val d'Ebro ye a razón de que se produgan fenomenos karsticos, con formación de dolinas en lugars d'a redolada de Zaragoza (Casetas, Utevo, Lo Burgo d'Ebro on bi ha dolinas aluvials), y dica en o mesmo Zaragoza (dolinas a man d'a Canal Imperial d'Aragón en Val de Fierro y Miralbueno).

Referenciaseditar

  1. (es) Alain Foucault y Jean-François Raoult Diccionario de Geología. Masson, 1985, p 307
  2. 2,0 2,1 (es) Josefina Besteiro, Miguel Calvo, Andrés Pocoví, Emilia Sevillano, Minerales de Aragón. Mira Editores S.A, 1988, pp 86-88

Bibliografíaeditar

  • (es) Josefina Besteiro, Miguel Calvo, Andrés Pocoví, Emilia Sevillano: Minerales de Aragón. Mira Editores S.A, 1988.
  • (es) Alain Foucault y Jean-François Raoult: Diccionario de Geología. Masson, 1985.

Veyer tamiéneditar

🔥 Top keywords: PortaladaEstaus UniusAngkor WatCarles PuigdemontLista de municipios d'a provincia de MalagaEspecial:Zaguers cambeosCleopatra VIIBaike: AduyaLista de provincias d'Espanya por superficieIndonesiaBaike: Sobre2008Baike: Alvertencias cheneralsEspecial:MirarLista de municipios d'a provincia de ToledoLista de municipios d'a provincia de BadajozLista de municipios d'a provincia de SevillaRepublica Checa1960Sexo oral2007CaixicoBaike: TabiernaIlesia de Sant Istevan Protomártir de Sos d'o Rei CatolicoAlemanyaBaike: Actualidat1941Lista de municipios d'a provincia de CastellónFundación WikiSegunda Guerra MundialConferencia Episcopal EspanyolaRelación sexual20091981MasturbaciónBaike: Comunidat19211907Philippe NoiretContact (cinta)ZaragozaAcademia Aragonesa d'a LuengaSexo analBaike: Ortografía consensuadaFranciscoBaike: Tabierna/Aduya1927MediaWikiLista de municipios d'a provincia de Granada20 de chinero11 de chineroLista de municipios d'a provincia de CáceresAnuraBiquipediaDinamarcaLista de municipios d'a provincia de Cordoba24 de chineroArchentina10 de chineroDakarJustin BieberLista de municipios d'a provincia de Salamanca4 de chineroLista de municipios d'a provincia de CuencaLatínLista de municipios d'a provincia de Valencia30 de chineroLista de municipios de Cantabria8 de chineroZapo2010Aduya:Cómo rechistrar-seFebrero4 de chunioArchidiocesi de TarragonaLista de municipios de VenezuelaLista de municipios d'a provincia de ZamoraLista de Biquipedias17 de chineroBloodshot (cinta)Imachen:Logo Real Madrid.svgClupea harengus16 de febrero11 d'abrilCeresaLista de municipios d'a provincia de Palencia29 de chineroLista de municipios d'a provincia d'AlmeríaSollanaLista de municipios d'a provincia de BurgosBogotáBiquizionarioLoís IX de FranciaCastiella y LeyónWikiRio de JaneiroRobin Williams18 de setiembreImachen:Bloodshot 2020 Póster.jpeg