Chentilicio

Holas

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Os chentilicios son os nombres que denotan as personas y os obchectos en relación con os suyo puesto de procedencia (país, rechión, comarca, ciudat, lugar...). Gosan tener valor tanto d'adchectivo como de sustantivo. A formación d'o chentilicio puede estar regular u irregular. A formación regular d'un chentilicio se puet fer por derivación con sufixos a partir d'o toponimo, por eixemplo aragonés a partir d'Aragón. En as luengas neolatinas son comuns os sufixos derivaus d'os latinos -ENSE, -ANU y -INU pa fer chentilicios.

A vegadas os chentilicios derivan d'un etnonimo sin relación con un toponimo orichinal, y lo podemos trobar con os hongaros que dioron nombre a Hongría. Un atro eixemplo clasico en ye a denominación d'os alemans en idiomas eslaus, Němci, Niemcy, ecetra, que significa "os mudos", que dimpués ha chenerau exotoponimos como Niemcy u Německo pa dicir Alemanya.

En as luengas que se parlan en Espanya ye posible de trobar uns chentilicios artificials producto d'a reintroducción de chentilicios clasicos en ambients eruditos castellanoparlants que pretendeban glorificar un pasau. En Aragón tenemos o caso de bilbilitano substituyindo a calatayubí. Con o tiempo o chentilicio artificial plega a substituyir a lo chentilicio tradicional.

Os chentilicios en aragonéseditar

Ta más detalles, veyer l'articlo Chentilicio en aragonésveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

Os chentilicios regulars se fan adhibindo a lo nombre d'o puesto un sufixo, que puet estar:

  • Sufixo -és, derivau patrimonial d'o sufixo latino -ense: aragonés, benasqués, chaqués.
  • Sufixo -ense, sufixo latino que ha arribau en l'aragonés por vía culta: biesquense, ayerbense, borabense, montisonense y que a vegadas substituye a la voz patrimonial, como ha esdeveniu con puertolense, que substituye a portolés.
  • Sufixo -ín(o): chistabín.
  • Sufixo -án(o): zaragozano, fovano, belsetán.
  • Sufixo -uto: panticuto, sallenuto.
  • Sufixo -ero: canfranero, santacruzero.
  • Sufixo -í: Dende antigo l'aragonés ha teniu una tendencia a asimilar-lo a l'anterior en -ín, y d'astí o nombre marroquino d'una moneda u o zoonimo "chabalín".
  • Sufixo -enyo, derivau d'o latín -ignum, en castellano se troba mes a sobén en chentilicios relativos a toponimos musulmans: madrilenyo, albacetenyo, rifenyo, kabilenyo, no ye claro si ye chenuíno en aragonés, pero en aragonés bi ha palabras con ixe mesmo sufixo que no son chentilicios: "cerenyo" y "murenyo".
  • Sufixo -enco: se fa servir poco como chentilicio, entre os pocos casos pirinenco.
  • Sufixo -aco: s'aplica a etnonimos que vienen de luengas on bi ha o fonema k pa fer o chentilicio: polaco, pazinaco, cazaco, cosaco, ecetra...

Bi ha chentilicios que se relacionan con etnonimos anteriors a la formación d'o toponimo que representan como gascón (habitant de Gascunya), u que tienen una explicación polemica como espanyol. En toponimos remataus en -a como Navarra se puet fer o chentilicio con a terminación -o, -os, -a, -as, ("navarro", "navarros").

Bi ha chentilicios irregulars que se fan a partir de radices diferents como cheso, montisonense (que se remonta a Mont de Sión y compite con a variant popular monzonero, derivada de Monzón), y anglés (que se remonta a Anglia y no a Anglaterra). Si no existe o chentilicio se fa con a preposición "de" y o nombre d'o puesto, por eixemplo una muller de Liechtenstein.

L'eclix que ha sufriu l'aragonés por bels sieglos y o proceso actual de desaparición d'a luenga fa que s'haigan perdiu chentilicios con sufixo como portolés (redueito a un apelliu muito común) y chentilicios irregulars como peitavín.

Os chentilicios en castellano d'Aragóneditar

Bi ha chentilicios usuals en castellano d'Aragón que pueden remontar-se a una etapa en a que se charraba aragonés u que son perfectament adaptables a l'aragonés.

🔥 Top keywords: PortaladaEstaus UniusAngkor WatCarles PuigdemontLista de municipios d'a provincia de MalagaEspecial:Zaguers cambeosCleopatra VIIBaike: AduyaLista de provincias d'Espanya por superficieIndonesiaBaike: Sobre2008Baike: Alvertencias cheneralsEspecial:MirarLista de municipios d'a provincia de ToledoLista de municipios d'a provincia de BadajozLista de municipios d'a provincia de SevillaRepublica Checa1960Sexo oral2007CaixicoBaike: TabiernaIlesia de Sant Istevan Protomártir de Sos d'o Rei CatolicoAlemanyaBaike: Actualidat1941Lista de municipios d'a provincia de CastellónFundación WikiSegunda Guerra MundialConferencia Episcopal EspanyolaRelación sexual20091981MasturbaciónBaike: Comunidat19211907Philippe NoiretContact (cinta)ZaragozaAcademia Aragonesa d'a LuengaSexo analBaike: Ortografía consensuadaFranciscoBaike: Tabierna/Aduya1927MediaWikiLista de municipios d'a provincia de Granada20 de chinero11 de chineroLista de municipios d'a provincia de CáceresAnuraBiquipediaDinamarcaLista de municipios d'a provincia de Cordoba24 de chineroArchentina10 de chineroDakarJustin BieberLista de municipios d'a provincia de Salamanca4 de chineroLista de municipios d'a provincia de CuencaLatínLista de municipios d'a provincia de Valencia30 de chineroLista de municipios de Cantabria8 de chineroZapo2010Aduya:Cómo rechistrar-seFebrero4 de chunioArchidiocesi de TarragonaLista de municipios de VenezuelaLista de municipios d'a provincia de ZamoraLista de Biquipedias17 de chineroBloodshot (cinta)Imachen:Logo Real Madrid.svgClupea harengus16 de febrero11 d'abrilCeresaLista de municipios d'a provincia de Palencia29 de chineroLista de municipios d'a provincia d'AlmeríaSollanaLista de municipios d'a provincia de BurgosBogotáBiquizionarioLoís IX de FranciaCastiella y LeyónWikiRio de JaneiroRobin Williams18 de setiembreImachen:Bloodshot 2020 Póster.jpeg