Zürisee


De Zürisee, wo in ere latynische Urkunde vo ane 610 lacus Tureginensis und uf tüütsch 744 dänn Zurihsee häisst,[1] liit i de Kantön Züri, Schwyz und Sanggale. D Oberflechi vom See isch uf 406 Meter über Meer, syn Hauptzuefluss isch d Linth, am Usfluss z Züri säid men em Fluss Limmet.

Zürisee
De Zürisee mit mit de Insle Ufenau
De Zürisee mit mit de Insle Ufenau

De Zürisee mit de Insle Ufenau

Date
Laag:Mittelland
BFS-Nr.:9050
Flächi88.66 km²
maximali Tüüfi:136 m
Zueflüss:Linth (Linthkanal)
Abfluss:Limmet
Höchi:406 m.ü.M.
Grösseri Städt am Ufer:Züri, Rapperschwil
Bsunderhaite:Seedamm vo Rapperschwiil
Chaarte
Zürisee
Zürisee

S Seewasser hät Trinkwasserqualität. D Stadt Züri nimt bim Seewasserwäärch e grossi Teil vo irem Wasser us em See.

Im extrem chalte Winter 1962/1963 isch de See zum letschte Mal zuegfrore. D Seegfrörni hät Hunderttusigi uf d Isflächi glockt.

Es jöhrlichs Highlight isch d Stadtzürcher Seequëëri oder Seeüberquërig.[2] Im undere Seebecki isch all drüü Joor s Züri Fäscht.

en Rägeboge bi Wollishofe

Geografiiändere

De See hät zwee Täil: Der Obersee und de Zürisee. Die beede Seetäil trännt de Seedamm zwüsched Rapperschwil und de Halbinsle Hurde. Am Uusfluss vo de Limet us em Zürisee liit Züri.

De Zürisee hät e langzogeni, echly pogeni Form. Er isch bis Rapperschwiil öppe 30 Kilometer lang, zäme mit em Obersee im Ganze öppe 40 Kilometer. A de bräitischte Stell zwüsched Stääfe und Richterschwiil isch er 3,85 Kilometer bräit. Siini tüüffscht Stell liit bi 136 Meter zwüsched Herrliberg und Oberriede.[3] D Uferlengi betreit 87,6 km.

Zwüschet Rapperschwiil und Pfäffike ligged zwoo Insle, d Ufenau, wo em Chlooschter Äisidle ghört, und d Insle Lützelau, wo under Naturschutz staat. Zwüschet Mäile und Horge gits en Autofähri, und über de Seedamm gönd sit 1878 d Iisebahnlinie vo de SOB und en Autostraass. Denäbet gits sit 2001 en Stääg für Pilger zum Chlooschter Äisidle. Er isch en Täil vom Schwiizer Jakobswääg. De hüttig Stääg staat deete, wo s im Mittelalter und i de eltere Neuziit scho emaal äine ghaa hät.

De sunige Nordsite vom Zürisee säit me wäge de vile Villene, wo deet stönd, au Goldchüschte, d Südsite degäge scherzhaft Pfnüselküschte.

Gschichtändere

Wäred de Yszyt isch s ganz Gebiet vom Zürisee und s Taal na wyter abe bis zu de Lägere vom Gletscherys zueteckt gsii. Nu de Albis im Süde hät über de Gletscher useglueget. Wo sich öppe um 17'000 vor Chrischtus s Ys hät afange zruggzie, het sich s Wasser, wo vom Linthgletscher abgflosse isch, a de Endmoräne gstaut, so as de Zürisee entstanden isch.

Ab em 6. Jahrtuusig händ sich die erste Mänsche am undere Zürisee aagsidlet, wo Jeger, Fischer und Sammler gsii sind. Im Neolithikum (Noistaizit, ab 4500 vor Chrischtus) hät d Bevölkerig am Nordufer vom Zürisee starch zuegnaa. D Mänsche händ aafange chlini Dörfer uf Stelze am Seeufer boue, werum me vo Pfahlbouer redt. Die händ scho Chorn und Flachs aapout und Huustier ufzoge. Ab 2800 vor Chrischtus händ Schnuercheramiker am Zürisee gwont, es Volch, wo scho e guet usbildeti Kultur bsässe hät (si händ s Rad kännt und kunschtvolli Keramik gmacht). Im 8. Jahrhundert vor Chrischtus, am Änd vo de Bronzezit, verschwinded d Seeufersidlige.

I de Hallstattzit (Früeni Isezit; vom 8. bis zum 5. Jaarhundert vor Chrischtus) händ d Mensche agfange Grabhügel für iri Tote boue, und s Ise hät d Bronze als Werchstoff für Waffe und Werchzüg abglööst. I dere Zit isch s Gebiet vom Zürisee weniger starch besidlet gsii weder vorane. Drufabe isch d Latènezit cho (Spaati Isezit; vom 5. bis zum 1. Jaarhundert vor Chrischtus), wo d Kelte im Land a den Alpe gwont händ. D Helvetier werded im Gebiet vom Mittelland s erschtmal vom griechische Schriftsteller Poseidonios gnännt. Er schribt na bsunders, as d Helvetier mit Vorliebi us Flüss Gold wäsched. De Zürisee hät dozmal zum Randgebiet vo de Helvetier ghört.

Wo d Römer d Helvetier unterworfe händ, isch d Stadt Züri, wo dozmal Turicum ghäisse hät, nu e chliini Zollstation gsii, wo d Güeter uf Schiff verlade worde sind. Die oberi Station isch am Obersee bi Tugge gläge, und uf de Insle Ufenau isch e galloromanische Viereggtempel gstande. Im grosse und ganze isch aber au wäred de Römerzit s Gebiet vom Zürisee nu schwach besidlet gsii.

Im früene Mittelalter isch d Stadt Züri entstande und di erschte Alemanne händ sich im Sylfeld i de Nächi vo de Stadt niderglaa. So händ wider mee Lüüt uf em Land am Zürisee gwont. Doozmal hät de See zum Thurgau ghört, spööter isch dee aber uftäilt worde in Thurgau und in Zürigau (e Kwäle schribt Zurihgauuia). D Stadt Züri hät sich zumene regionale Zäntrum entwicklet.

d Stadt Rapperswil uf em Zürisee

Tierweltändere

Fischändere

Im Zürisee lebet vil Fischarte: die wichtigschte devo sind:

Wasservögeländere

  • de Schwaan (Cygnus olor). Er isch 1929 im Walesee usgsetzt worde, het sich aber allerdings im Zürisee haimisch niderloo und isch hüt e sehr beliebts Fotosujet bi Turiste.
  • d Wildänt (Anas platyrhynchos)
  • d Krickänte (Anas crecca)
  • d Spiessänte (Anas acuta)
  • d Schlüüffänte (Aythya fuligula)
  • d Tafelänte (Aythya ferina)
  • s Taucherli (Fulica atra)
  • s Tücherli; Zwëërgtaucherli (Podiceps ruficollis)
  • de Tüchel (Podiceps cristatus)
  • de Merch (Mergus merganser)
  • de Kormoran (Phalacrocorax carbo)
  • de Räigel (Ardea cinerea)
  • d Mööfe (Larus ridibundus)
  • d Sturmmööfe (Larus canus)

Schifffahrtändere

Früener isch de Zürisee de wichtigschti Vercheerswääg i dere Gägend gsi. Im Südoschte isch mer wiiter über d Linth und de Walesee gäge s Püntnerland zue, im Weschte über d Limmet und de Rhy gäge Basel und Holland abe gfahre.

Sit 1834 faared Tampfschiff uf em See. Di erschti Gsellschaft, wo so Schiff betribe hät, isch d Caspar, Lämmlin & Co gsi. Scho 1838 hät si Zürisee-Walesee AG ghäisse und mit de 1837 gründete Linth-Escher AG fusioniert. D Republikaner AG vo 1839 hät 1842 mit de Zürisee-Walesee AG fusioniert. Die hät sich 1869 mit de 1864 gründete Tampfbootgsellschaft lings Ufer zu de Tampfbootgsellschaft für de Zürisee zämegschlosse. Im 1874i häd d Nordoschtbaan (NOB) die Gsellschaft überna.

D Zürcher Tampfbootgsellschaft (ZDG) isch 1890 gründet worde und häd im undere Seebecki zwüsched de Schiffländi und Thalwil mit chline Schiff (Schwalbe) en Art en Tramvercher iigrichted. 1900 häd si dänn d Tampfbootgsellschaft Wädischwiil, wos sit 1894 gee hät, überna und 1903 d Schiff von de Nordoschtbaan. Sit 1957 häisst si Zürisee-Schiffahrtsgsellschaft (ZSG).

d Schiff vom Züriseeändere

SchiffBoujaarWärftGsellschaftneue Namewo aneAbbruchBild
Minerva1834William FairbairnCaspar, Lämmlin & Co1848 Splügen1839 Walesee

1860 Zürisee

1863
Delphin1842/431850 Walesee1850
Linth-Escher[4]1837Caspar EscherLinth-Escher AGKollision mit Stadt Zürich vor Männidorf1862
Linth-Escher[5]18621894
Linth-Escher[6]1914(Walesee)1951 Länder, 1955 Fridolin1927–1950 Zürisee, 1951 Vierwaldstättersee, 1955 Walesee(1977)
Republikaner1839Caspar EscherRepublikaner AG+
Gustav Albert1847Eschwer Wyss1891
Concordia1864Escher WyssZürichsee-Walensee AG1904 Glärnisch+
Helvetia1875Escher WyssNOB1958: G59, 1960: privat1964
Helvetia1964BodanZSG
Schwan1851Escher Wyss1879
Schwalbe (erschte Schrubedampfer)1864Escher WyssDampfschiffgsellschaft Lings Ufer1907 Uto (Umbou Diesel)1941 (+1942)
Taube1864/65Escher Wyss+
(Trajektschiff)1885Brüedere Schnorf (Chemischi Fabrik) / NOB1895 Schiffstäg Rapperschwil+
Lerche1866Escher WyssDampfschiffgsellschaft Lings Ufer1887 verchauft+
Biene1863Escher WyssDampfschiffgsellschaft Lings Ufer+
Möve1939Escher WyssLandesusstellig1999 Gueuse1941 ZDG

1999 La Fonderie, Molenbeek bi Brüssel[7]2020 ?? [8]

Schwan1939Escher WyssLandesusstellig1941 Halbinsel Au

1997 Euro20xx Peter de Grote

1941 ZDG

1997 Amsterdam[9]

Taucherli1939Escher WyssLandesusstellig1941 Speer

199? Elvira

1941 ZDG

199? Amsterdam/IJsselmeer[10]

Enge1891Escher WyssZDG1903 Comersee+
Riesbach1891Escher WyssZDG1903 Comersee+
Zürich1892Escher WyssZDG1897 Rüschlikon1903 Comersee+
Wollishofen1892Escher WyssZDG1903 Mincio+
Zollikon1892Escher WyssZDG1906 verchauft uf Italie
Goldbach1894/97Escher Wyss+
Küsnacht1894/97Escher Wyss+
Bendlikon1894/97Escher Wyss+
Neu-Zürich1894/97Escher Wyss1897 Thalwil
1962
Lukmanier1865Escher Wyss1918
St. Gotthard1865Escher Wyss1903
Obersee1897Escher WyssZürcher Obersee Dampfbootgsellschaft1912 NeptunVierwaldstettersee1991
Wädenswil1894Escher WyssWädischwilersetzt dur di neui Wädischwil (1964)1965
Wädenswil1964BodanZSG
Stäfa1936Escher WyssZDG1977/78 GZ Wollishofe
ersetzt dur d Ufenau (1977)
Speer1897Escher WyssWädischwil1945 Sauna-Schiff (privat)1948 nach Brand
Stadt Zürich1856Escher Wyss1895
Zürich1897Escher Wyss1909 Albis1950 a.D., spöter +
Etzel1934Escher Wyss2001 Gnosseschaft
Ufenau1899Escher Wyss
Stadt Zürich1909Escher WyssZDG
Stadt Rapperswil1914Escher WyssZDG
Glärnisch1955Escher WyssZDG2007 Restaurant
Ufenau1977BodanZSG2001 Hensa
Linth1952BodanZDG
Limmat1958BodanZSG
Bachtel1962BodanZSG
Säntis1957BodanZSG
Schwan1933Horge-Mäile1969
Schwan1969BodanHorge-Mäile
Meilen1979BodanHorge-Mäile2017
Horgen1991BodanHorge-Mäile
Zürisee1999BodanHorge-Mäile
Burg2003BodanHorge-Mäile
Meilen2017ÖSWAGHorge-Mäile
Ente1939Escher WyssLandesusstellig1940 Oberhofen1940 Thunersee
Panta Rhei2007ÖSWAGZSG
Albis1997BodanZSG
Pfannenstiel1998BodanZSG
Uetliberg1999BodanZSG
Zimmerberg2001BodanZSG
Forch2001BodanZSG
Turicum1992BodanZSG
Felix1993BodanZSG
Regula1993BodanZSG
Uto1958Schwizerischi Gartenbou-Usstelig G591960 ZSG

1992/1993 ...

Albis1958Schwizerischi Gartebou-Usstelig G591960 ZSG

1992/1993 ...

Tödi1958Schwizerischi Gartebou-Usstelig G591960 ZSG

1992/1993 ...

Wadin1966Brouerei Wädischwil1992 F. Bannwart, 2017 A. Rieser
Gambrinus1893Brouerei Wädischwil
1956Portier, MeilenSeestern
M.G. 151929Sulzer, WinterthurMouettes Genevoises1941 LNM Grèbe

1953 Neueburg-Solothurn Nautilus1966 BSG Romandie2006 Mönchhof

Obersee1952Hensa2013 privat
Obersee II20Hensa
Rosenstadt1979Hensa
Neptun1693Stadt Zürich+
J. J. Rousseau1952Portier, MäileBielersee-Schiffahrtsgselschaft

2014 J. J. Rousseau

1996 Muiden bei Amsterdam

2014 Zürisee

Bärvor 1445Kanton Schwyz+
Zürich1892Escher WyssZDG1897 Rüschlikon1902
Lützelau1910Escher WyssZDGletschti Isätz 1959
1961 GZ Wollishofe (bis 1.12.1976)
1976
Rapperswyl18581895

d Schiffstazione vom Züriseeändere

Das isch e Lischte vo de Schiffstazione. D Jaareszaal gid s Jaar vom Beleg a.

NameGsellschaftEröffnig/Erschti Erwänigagfaare bisBild
Züri (Buuschänzli)Caspar, Lämmlin & Co / Zürisee-Walesee18341883 (Bou vo de Quaibrugg)
Schwalbe bis 1901
Züri RathusbruggSchwalbe18901901
StorcheSchwalbe1890 (Schwalbe)
1959/1960 Limetschiff
1901 (Schwalbe)
StadthuusSchwalbe18901901
Züri (1889) / Züri Stadthusplatz (1899) / Züri Bahnhofstrass (1984), ab 1996 Züri BürkliplatzZDG / ZSG / Schwalbe
Züri Theater (1889)(1984) / Züri Bellevue (2023)[11]ZSG / Schwalbe20. Oktober 2022[12][13]
Züri Mainaustrass (1899)Schwalbe+
Zürihorn (1899)Schwalbe
Neumünschter (1889) / ab 1912 SeefäldquaiDGZ+
Tüfebrunne (1899)Schwalbe
Ängi Schloss (1899)Schwalbe+
Ängi Frauebad (1899)Schwalbe+
Belvoir-Park (1899)Schwalbe+
Wollishofe Bahnhof (1984), Wollishofe Ziegelhütte (1899)ZSG / Schwalbe
Wollishofe Hueber (1899)Schwalbe+ 1939 ad Bachstrass (Bahnhof) verläit, jetz isch da d Badi
Wollishofe Seerose (1984)ZSG / Limmetboot14. Dezämber 2002[12][13]
Mönchhof (1899)(1984)ZSG / Schwalbe14. Dezämber 2002[12][13]
Bändlike (1889)(1899)(1984), Chilchbärg (2022)ZSG / ZDG / Schwalbe
Schoore (1899)(1984)ZSG / Schwalbe1. Juni 1997[14]
Rüeschlike (1889)(1899)(1984)ZDG / ZSG / Schwalbe
Zollike (1889)(1899)(1984)ZDG / ZSG / Schwalbe
Goldbach (1889)(1899)(1984)ZDG / ZSG / Schwalbe1. Juni 1997[14]
Chüsnacht (1889)(1899)(1984)ZDG / ZSG / Schwalbe
Heslibach (1984)ZSG
Erlibach (1889)(1899)(1984)ZDG / ZSG / Schwalbe1863
Härrlibärg (1889)(1984)ZDG / ZSG
Ludretike (1889)(1899)ZDG / ZSG / Schwalbe+
Thalwil (1889)(1984)ZDG / ZSG / Schwalbe
Oberriede (1889)(1984)ZDG / ZSG
Horge (1889)(1984)ZDG / ZSG
Au (1889)(1984)ZDG / ZSG
Wädischwil (1889)(1984)ZDG / ZSG
Richterschwil (1889)(1984)ZDG / ZSG
PfäffikeZDG / ZSG
Fäldmäile (1889)ZDG /+
Mäile (1889)(1984)ZDG / ZSG
Obermäile (1889)(1984)ZDG / ZSG1. Juni 1997[14]
Üetike (1889)(1984)ZDG / ZSG+
Männidorf (1889)(1984)ZDG / ZSG
Stäfe (Ötike) (1889)(1984)ZDG / ZSG
Chälhof (Stäfe) (1875)(1889)ZDG+
Ürike (1889)(1984)ZDG / ZSG
Schirmesee (Humbrächtike) (1889)ZDG+
Ufnau (1889), Insle Ufnau (1984)ZDG / ZSG
Rapperschwil (1889)(1984)ZDG / ZSG
AltedorfZDG / ZSG
LacheZDG / ZSG
SchmerikeZDG / ZSG

- käi Kürs im Fahrplan me+ ufghobe / nüme im Fahrplan

Büecherändere

  • Max Pfister: Der Zürichsee; Verlag Paul Haupt Bern (1970)
  • Walter Höhn-Ochsner: Tierwelt in Zürcher Mundart und Volksleben; Züri (1976). ISBN 3-85865-037-4
  • Geschichte des Kantons Zürich; Werd Verlag. ISBN 3-85932-158-7

Weblinkändere

 Commons: Zürisee – Sammlig vo Multimediadateie

Ainzelnochwiisändere

  1. Ortskunde, uf de Website vo de Gmäind Freiebach
  2. Website vo de STADTZÜRCHER SEEÜBERQUERUNG
  3. Zürichsee (Memento vom 4. März 2016 im Internet Archive) uf de Website vo de Boudiräktion vom Kanton Züri
  4. Guido Städler: Walensee-Schifffahrt/Linth-Schifffahrt; Mels 2012; S. 71–76. – Kurt Hunziker, Robert Knöpfel: Die Zürichsee-Schifffahrt; Zürich 2014; S. 31–32.
  5. Kurt Hunziker, Robert Knöpfel: Die Zürichsee-Schifffahrt; Zürich 2014; S. 47–48.
  6. Guido Städler: Walensee-Schifffahrt/Linth-Schifffahrt; Mels 2012; S. 96–101, 157–159.
  7. Nos parcours en bateau uf lafonderie.be
  8. Mitteilung Ende Rundfahrten
  9. Peter de Grote uf denederlanden.com
  10. Boten: Elvira & Sailboa (Memento vom 23. April 2019 im Internet Archive) uf veerdienstamsterdam.nl
  11. ab Betriebsaufnahme Limmatschiffahrt 2. April 2023
  12. 12,0 12,1 12,2 Hans Bosshard: Ein Schiff wird nicht mehr kommen. NZZ, 13. Dezember 2002.
  13. 13,0 13,1 13,2 Hans Bosshard: Zürichseeschiffahrt mit Volldampf voraus. NZZ, 26. Juni 2002
  14. 14,0 14,1 14,2 Schweizerische Depechenagentur, 27. Mai 1997


🔥 Top keywords: Baike: HouptsyteBaike: ImpressumAngkor WatCarles PuigdemontPanamakanalBaike: Gemeinschafts-PortalWiki BaikeKleopatra VII.PornhubTransistorBaike: HilfeBaike: Iber WikipediaBenutzer Diskussion:BussakendleSpezial:SuechBaike: Aktuelle MeldungenBaike: KontaktBaike: BlettliBrückeArmenienUkraineSchweizerdeutschBenutzer Diskussion:B.A.EnzWort:HouptsyteGründonnerstagUSASpezial:Letschti ÄnderigeFußball-Weltmeisterschaft 2022Kategorie:!HauptkategorieIndienIrische SpracheStimmhafter dentaler FrikativBaike: StammtischAlemannischOktoberBuech:HouptsyteUngarische SpracheJapanische SpracheAvatar – Aufbruch nach PandoraWiki Baike Diskussion:Gemeinschafts-PortalBaike: HandbuchHilfe:VersionenHilfe:Logbücher17. JahrhundertMarlene DietrichWort:Schweizer VokabelnText:HouptsyteIndonesienSchweizBaike: ArtikelverzeichnisPuplingeTendabahnGeschlechtsverkehrBaike: WillkommenFellatioNew York City0erZweiter WeltkriegSpruch:HouptsyteSexualpraktikWikimedia FoundationVölkermord an den europäischen JudenRomHilfe:Neue Seite anlegenJudenText:BadnerliedRusslandBaike: TutorialGriechische ZahlenGemeinden des Kantons GraubündenBenutzer Diskussion:SEMSpezial:Myyni DiskussionssyteTyphusRennesFußball-Weltmeisterschaft 2006FerraraHilfe:KategorienJiddische SpracheHilfe:NamensraumFußball-Weltmeisterschaft 1962MasturbationGehirnKarfreitagEnzyklopädieBaike: HilfCunnilingusWeltwirtschaftsforumDeutschlandMissionarsstellungMittelalterPornografieCookieCaroline FarnerDiskussion:OktoberElsässischWikingerMittlerer Osten12. AugustBaike: Houptsyte (Schwäbisch)Berndeutsche Vornamen