Chromosoom

Struktuur wat DNS en erflike inligting bevat

Chromosome (van die Griekse χρῶμα chrōma, "kleur" en σῶμα sōma‚ "liggaam",[1] dus letterlik "kleurliggaam") is makromolekulêre samestellings wat gene en dus ook erflike inligting bevat. Hulle bestaan uit DNS, wat saam met baie proteïene bekend as histone en verskeie ander makromolekules verpak is. Twee suster-chromatiede (halwe chromosome) is by die sentromeer aan mekaar geheg.

’n Diagram van die gerepliseerde en verdigte chromosoom van ’n eukarioot. 1. Chromatied. 2. Sentromeer. 3. Kort arm. 4. Lang arm.

Hierdie DNS, proteïene en makromolekules word saam chromatien genoem, en chromatien is weer saam met ander makromolekules verpak in ’n struktuur bekend as ’n nukleosoom.

Beskrywingwysig

Chromosome kom voor in die selkerns van eukariote (lewende wesens met selkerns), waartoe alle diere, plante en swamme behoort. Prokariote (lewende wesens sonder selkerns) soos bakterieë en Archaea het geen chromosome in die ware sin nie, maar een of meer meestal ringvormige DNS-molekules wat soms bakteriële chromosome genoem word.

Feitlik alle DNS van eukariote lê in die chromatien. ’n Klein deeltjie lê in die mitochondria en by plante in die chloroplaste. Hier is die DNS ook ringvormig, nes by bakteriële chromosome.

Die X-vorm waarin chromosme gewoonlik uitgebeeld word, kom net vir ’n kort rukkie tydens kerndeling (mitose) voor – in die metafase. In hierdie verdigte toestand met twee chromatiede is die chromosome sonder verkleuring met ’n ligmikroskoop sigbaar. Tussen kerndelings, in die interfase, bestaan chromosome in selkerns in ’n "ontspanne", onverdigte toestand.

Verdigting van die gedupliseerde chromosome tydens seldeling (mitose of meiose) het óf ’n struktuur met vier arms (skets regs bo) tot gevolg as die sentromeer in die middel van die chromosoom geleë is óf ’n struktuur met twee arms as die sentromeer naby een van die punte geleë is. Chromosomale herbinding tydens meiose en die daaropvolgende seksuele voortplanting speel ’n baie belangrike rol in genetiese diversiteit.

Verwysingswysig

  1. Wilhelm Gemoll: Griechisch-Deutsches Schul- und Handwörterbuch. München/Wien 1965.

Eksterne skakelswysig

🔥 Top keywords: Spesiaal:SoekTuisbladKategorie:Artikels met LCCN-identifiseerdersKategorie:Artikels met BNC-identifiseerdersKategorie:Artikels met MusicBrainz area-identifiseerdersKategorie:Artikels met CINII-identifiseerdersKategorie:Artikels met NKC-identifiseerdersKategorie:Artikels met Trove-identifiseerdersKategorie:Artikels met GND-identifiseerdersSpesiaal:Onlangse wysigingsKategorie:Artikels met BNE-identifiseerdersPaasfeesPornhubCarles PuigdemontAngkor WatRob HersovAfrikaansGrieksArmeniëJapanWestdenedam-rampDuitslandModule:ArgumentsRuslandGoogle MapsGoeie VrydagBaike: GebruikersportaalSeksposisieBaike: GeselshoekieSwangerskapSkildklierNieu-SeelandVerenigde KoninkrykSuid-AfrikaSeksAgorafobieGordelroosWiki BaikeT20I-wêreldbeker 2014Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bomeBaike: OmtrentFIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2022Baike: Nuus vir gebruikersCiceroKanadaBaike: HulpJaarKantons van SwitserlandVergelykings (taalkunde)NierversakingMesopotamiëHidroponikaBosluisbytkoorsLys van Suid-Afrikaanse musikanteKolorektale kankerBloeddrukWit-DonderdagGalblaasGianna MichaelsOnderhandelinge om apartheid te beëindigBreinvliesontstekingMenstruasieBulgaryeMadison IvyGebruikerbespreking:RooiratelTrappe van vergelykingOekraïneSeksuele penetrasieAnrich HerbstPlae van EgipteCleopatra VIIMaagsweerJavaScriptBaike: Welkom nuwelingeHartversakingBernice WestHuisgenoot: Ware LewensdramasLys van Suid-Afrikaanse voëls (alfabeties)LewerCarike KeuzenkampAngina pectorisLêer:Flag of India.svgBorskankerGoogle TranslateIslamVolksrepubliek ChinaDuitse nasionale rugbyspanIndonesiëWarmlugballonPlanete in astrologieDikdermMenslike seksuele gedragFIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1982Lys van openbare vakansiedae in Suid-AfrikaHemelvaartsdagHartKolitisPtolemeusMaroela Media