B. H. Liddell Hart

Sir Basil Henry Liddell Hart (31 Oktober 189529 Januarie 1970), algemeen bekend in die grootste deel van sy loopbaan as Kaptein B. H. Liddell Hart, was 'n Engelse soldaat, militêre historikus en militêre strateeg. Ná die Tweede Wêreldoorlog was hy 'n voorstander van die Wes-Duitse heropbou en die morele rehabilitasie van die Duitse Wehrmacht. As deel van hierdie twee onderling verwante inisiatiewe het Liddell Hart aansienlik bygedra tot die skepping van die Rommelmite.

Basil Liddell Hart
B. H. Liddell Hart

B. H. Liddell Hart

Geboortedatum31 Oktober 1895
GeboorteplekParys, Frankryk
Sterfdatum29 Januarie 1970 (op 74)
SterfplekMarlow, Buckinghamshire, Engeland
LojaliteitVlag van Verenigde Koninkryk Verenigde Koninkryk
Diens/Tak Britse Leër
Jare in diens1914–1927
RangKaptein
Veldslae/oorloëEerste Wêreldoorlog
FamilieJessie Stone (eggenote)
Adrian Liddell Hart (seun)
Ander werkSoldaat, skrywer, militêre historikus, militêre teoretikus, joernalis

Lewe en loopbaanwysig

Liddell Hart, gebore in Parys, die seun van 'n Engelse Metodiste-predikant, het sy formele akademiese onderwys ontvang by St Paul's Skool in Londen en by Corpus Christi Kollege, Cambridge (waar hy 'n student van Geoffrey Butler was). Sy ma se kant van die familie, die Liddells, het van Liddesdale, aan die Skotse kant van die grens met Engeland, gekom en is geassosieer met die London and South Western Railway. Die Harts was boere van Gloucestershire en Herefordshire. As kind was Hart gefassineer deur die lugvaart.

Eerste Wêreldoorlogwysig

By die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog het Liddell Hart in Augustus 1914 'n vrywilliger geword vir die Britse weermag, waar hy 'n beampte in die King's Own Yorkshire Light Infantry geword het en gedien het in die regiment op die Westelike Front. Liddell Hart se voorste linie ondervinding was relatief kort, beperk tot twee kort diensperiodes in die herfs en winter van 1915, waarna hy van die frontlinie na die huis gestuur is nadat hy harsingskudding van 'n ontploffing opgedoen het. Hy is bevorder tot die rang van kaptein. Hy het in 1916 vir die derde keer teruggekeer, betyds om deel te neem aan die Slag van die Somme. Hy is drie keer lig beseer voordat hy op 19 Julie 1916 in 'n gasaanval sodanig beseer is dat hy van die frontlinie ontrek is. Sy bataljon is op 1 Julie byna op die eerste dag van die offensief uitgewis. 'n Deel van die 60 000 ongevalle wat die swaarste gely het die grootste enkele dag se verlies in die Britse militêre geskiedenis.

Die ervarings wat hy op die Westelike Front gely het, het hom vir die res van sy lewe ernstig geraak. Oorgeplaas om adjudant te wees vir vrywilligers in Stroud en Cambridge, was hy in beheer van die opleiding van nuwe eenhede. Gedurende hierdie tyd het hy verskeie traktate oor infanterie taktieke en opleiding geskryf, wat onder die aandag van generaal sir Ivor Maxse, bevelvoerder van die 18de (Oosterse) Divisie gekom het. Na die oorlog is hy oorgeplaas na die Royal Army Educational Corps, waar hy 'n nuwe uitgawe van die Infantrie Opleidingshandboek voorberei het. In hierdie handleiding het Liddell Hart gestreef om die lesse van 1918 uit te spel en voer 'n korrespondensie met Maxse, 'n bevelvoerder in die Slag van Hamel en die Slag van Amiens.

In April 1918 is Liddell Hart getroud met Jessie Stone, die dogter van J.J Stone - wat sy assistent-adjudant by Stroud was - en hul seun Adrian is in 1922 gebore.

Joernalis en militêre historikuswysig

Liddell Hart is vanaf 1924 op halfbetaling geplaas. Hy het later in 1927 uit die weermag afgetree. Twee ligte hartaanvalle in 1921 en 1922, waarskynlik die langtermyn-effekte van sy vergassing, het sy verdere vooruitgang in die verkleinde na-oorlogse weermag onmoontlik gemaak. Hy het die res van sy loopbaan as 'n teoretikus en skrywer deurgebring. In 1924 het hy 'n tenniskorrespondent en assistent-militêre korrespondent geword vir die Morning Post wat Wimbledon dek en in 1926 'n versameling van sy tennisgeskrifte gepubliseer as The Lawn Tennis Masters Unveiled. Hy het gewerk as die militêre joernalis van The Daily Telegraph van 1925 tot 1935, en van The Times van 1935 tot 1939.

In die middel tot laat twintigerjare het Liddell Hart 'n reeks geskiedenis werke van groot militêre figure geskryf, waardeur hy sy idees ontwikkel het dat die frontale aanval 'n strategie was wat gebonde was om te misluk met 'n groot koste in lewens. Hy het geargumenteer dat die groot verliese wat Brittanje in die Eerste Wêreldoorlog gely het, te wyte was aan die bevelvoerders wat nie hierdie feit van die geskiedenis nie waardeer het nie. Hy het geglo dat die Britse besluit in 1914 om direk op die vasteland integryp met 'n groot leër, 'n fout was.Hy het beweer dat histories "die Britse manier van oorlogvoering" was om kontinentale landgevegte aan haar bondgenote oor te laat, maar slegs deur middel van die vlootmag, met die weermag wat die vyand van sy hooffront in 'n "beperkte aanspreeklikheid" weggedryf het.

Liddell Hart het in sy vroeë geskrifte oor gemeganiseerde oorlogvoering voorgestel dat die infanterie saam met die vinnig bewegende gepantserde formasies moet beweeg. Hy beskryf hulle as "tenk seesoldate" soos die soldate wat die Royal Navy met hul skepe vervoer het. Hy het voorgestel hulle word in hul eie rusperbande voertuie saamvervoer en uitklim om te help om beter verdedigende posisies te neem wat andersins die gepantserde eenhede sou kon ophou. Dit was in teenstelling met Fuller se idees van 'n tenkformasie, wat baie klem geplaas het op gekonsentreerde gepantserde formasies. Liddell Hart het die behoefte aan 'n gesamentlike wapenmag met mobiele infanterie en artillerie voorgestel, wat soortgelyk was maar nie identies is aan die samestelling van die pantserafdelings wat Heinz Guderian in Duitsland ontwikkel het nie.

Volgens Liddell Hart se memoirs, in 'n reeks artikels vir The Times van November 1935 tot November 1936, het hy geargumenteer dat Brittanje se rol in die volgende Europese oorlog aan die lugmag toevertrou kon word. Hy het verder geteoretiseer dat Brittanje kan streef om haar vyande te verslaan, terwyl die groot ongevalle en beperkte invloed wat Brittanje kan oordra, deur 'n groot konskripsie weermag op die vasteland te plaas, vermy word. Hierdie idees het Neville Chamberlain toe Kanselier van die Skatkis , beïnvloed, wat in die besprekings van die Verdedigingsbeleid en Vereistesskomitee betoog het vir 'n sterk lugmag eerder as 'n groot weermag wat op die vasteland van Europa sou veg.

Chamberlain het as Eerste Minister in 1937 Liddell Hart in die posisie van invloed geplaas ten opsigte van die Britse oorhoofse strategie van die laat dertigerjare. In Mei het hy planne voorberei vir die herorganisasie van die Britse weermag vir die verdediging van die Britse Ryk en dit aan sir Thomas Inskip, die Minister vir die Koördinasie van Verdediging, oorhandig. In Junie is hy aan die Sekretaris van Staat vir Oorlog, Leslie Hore-Belisha voorgestel. Teen Julie 1938 het die twee 'n nie-amptelike, noue raadgewende verhouding gehad. Liddell Hart het Hore-Belisha voorsien van idees waarvoor hy in die kabinet of komitees sou argumenteer. Op 20 Oktober 1937 het Chamberlain aan Hore-Belisha geskryf: "Ek het Liddell Hart se Europe in Arms gelees. As jy dit nog nie gedoen het nie, sal jy dit moontlik interessant vind om hierna te kyk, veral die hoofstuk oor die rol van die Britse leër "". Hore-Belisha het in antwoord geskryf: "Ek lees dadelik die rol van die Britse leër in Liddell Hart se boek. Ek is beïndruk met sy algemene teorieë."

Met die Duitse inval van Pole in September 1939 het die Oorlogkabinet die Chamberlain-beleid wat deur Liddell Hart bevorder is, omgekeer. Met Europa op die rand van die oorlog en Duitsland se inval in Pole, het die kabinet eerder verkies om 'n Britse en Imperiale-leër van 55 Divisies te pleit, vir ingryping op die vasteland ter onderesteuning van Pole, Noorweë en Frankryk.

Na-oorlogwysig

Ná die oorlog was Liddell Hart verantwoordelik vir uitgebreide onderhoude van verskeie hooggeplaaste Duitse generaals, wat deur die Geallieerdes gevangene gehou is. Liddell Hart het kommentaar gelewer oor hul uitkyk. Die werk is gepubliseer as The Other Side of the Hill (VK Uitgawe, 1948) en The German Generals Talk (verkorte Amerikaanse uitgawe, 1948).

'n Paar jaar later het Liddell Hart die geleentheid gehad om die notas te hersien wat Erwin Rommel tydens die oorlog gehou het. Rommel het hierdie aantekeninge gehou met die bedoeling om na die oorlog sy ervarings te skryf. Die Rommel-familie het voorheen hierdie notas in Duits as "'n Oorlog sonder haat" in 1950 gepubliseer. Sommige van die notas is deur Rommel vernietig en die res (insluitend Rommel se briewe aan sy vrou) is deur die Amerikaanse owerhede op beslag gelê. Met Liddell Hart se hulp is dit later na Rommel se weduwee teruggegee. Liddell Hart het daarna die boek hersien en gekondenseer en gehelp om die nuwe materiaal te integreer. Die geskrifte, saam met notas en kommentaar deur voormalige generaal Fritz Bayerlein en Liddell Hart, is in 1953 gepubliseer as The Rommel Papers. (Kyk hieronder vir Liddell Hart se rol in die Rommelmite.)

Die koningin het Liddell Hart 'n Knight-baccalaureus in die Nuwe jaar eerbewyse van 1966 gemaak. Vanaf 2009 vorm Liddell Hart se persoonlike skrywes en biblioteek die sentrale versameling in die Liddell Hart Sentrum vir Militêre Argiewe by King's College London.

Polemiekewysig

Invloed op Duitse Pansterstrategiewysig

Na die Tweede Wêreldoorlog het Liddell Hart daarop gewys dat die Duitse Weergmag teorieë ontwikkel het wat van J.F.C. Fuller en van sy eie, en dat dit hulle dit teen die Verenigde Koninkryk en sy bondgenote (1939-1945) gebruik het met die praktyk wat later bekend geword het as Blitzkrieg oorlogvoering. Sommige geleerdes, soos die politieke wetenskaplike John Mearsheimer, het die omvang van die invloed wat die Britse offisiere, en veral Liddell Hart, in die ontwikkeling van dié oorlogsmetode soos in 1939-1941 deur die Duitse Pantserstrategie beoefen is, bevraagteken. Tydens die naoorlogse onderhoude met van die voormalige Wehrmacht-generaals het Liddell Hart probeer om sy invloed op hul oorlogspraktyke uit te trek. Na aanleiding van hierdie onderhoude het baie van die generaals beweer dat Liddell Hart 'n invloed gehad het op hul strategieë, iets wat nog nie voorheen beweer was nie, of waarvan daar nog kontemporêre, vooroorlogse dokumentasie gevind was om die bewerings te ondersteun. Liddell Hart sit dus "woorde in die mond" van die Duitse generaals "met die doel, volgens Mearsheimer, om 'n verlore reputasie op te wek".

Shimon Naveh, die stigter en voormalige hoof van die Israel-weermag se operasionele teorie-navorsingsinstituut, het verklaar dat Liddell Hart die idee van Blitzkrieg as 'n militêre doktrine na die Tweede Wêreldoorlog geskep het: "Dit was die teenoorgestelde van 'n doktrine. Blitzkrieg het bestaan van 'n stortvloed van aksies wat minder deur ontwerp en meer deur sukses uitgesorteer is. " Naveh het gesê datː

"Deur manipulasie en onderdrukking het Liddell Hart die werklike omstandighede van die Blitzkrieg-vorming verduister en sy oorsprong verduister. Deur sy geïndoktrineerde idealisering van 'n oordrewe konsep het hy die mite van Blitzkrieg versterk. Deur sy eie persepsies van mobiele oorlogvoering op die vlak konsep van Blitzkrieg te plaas , het hy 'n teoretiese deurmekaarspul geskep wat 40 jaar geneem het om te ontrafel. "

Naveh het verklaar dat Liddell Hart in sy briewe aan die Duitse generaals Erich von Manstein en Guderian, asook familielede en medewerkers van Rommel, "sy eie vervaardigde weergawe van Blitzkrieg op laasgenoemde opgelê het en hom gedwing het om dit as oorspronklike formule te verkondig".

Naveh het daarop gewys dat die uitgawe van Guderian se memoires wat in Duitsland gepubliseer het, verskil van die wat in die Verenigde Koninkryk gepubliseer is. Guderian versuim om die invloed van die Engelse teoretici soos Fuller en Liddell Hart in die Duitstalige weergawes te noem. Een voorbeeld van die invloed van hierdie manne op Guderian was die verslag oor die Slag van Cambrai wat in 1920 deur Fuller gepubliseer is, wat destyds as stafoffisier by die Royal Tank Corps gedien het. Liddell Hart beweer dat sy bevindings en teorieë oor gepantserde oorlogvoering gelees en later deur Guderian ingevoer is, wat sodoende gehelp het om die basis van operasies te formuleer wat later bekend sal staan as Blitzkrieg-oorlogvoering. Hierdie taktiek het die diep penetrasie van die gepantserde formasies wat ondersteun word agter die vyandige lyne deur bomwerpers. Duikbomwerpers was die hoofagente van die lewering van hoë plofstowwe ter ondersteuning van die frontlinie eenhede.

Alhoewel die Duitse weergawe van die Guderiaan se memoires Liddell Hart noem, het dit nie aan hom 'n rol toegeskryf in die ontwikkeling van die teorieë agter gepantserde oorlogvoering nie. 'n Verduideliking vir die verskil tussen die twee vertalings kan gevind word in die korrespondensie tussen die twee mans. In een brief aan Guderian het Liddell Hart die Duitse generaal daaraan herinner dat hy hom die krediet moet gee wat hom toekom. "Jy mag dalk 'n opmerking maak dat ek die gebruik van gepantserde kragte beklemtoon het vir langafstandbedrywighede teen die opponerende leër se kommunikasie , en ook die voorgestelde soort pantserdivisie wat pantser- en pantser-infanterie-eenhede kombineer - en dat hierdie punte jou veral beïndruk het."

Rol in Rommelmitewysig

Liddell Hart was instrumenteel in die skepping van die Rommelmite, 'n siening dat die Duitse Veldmaarskalk Erwin Rommel 'n apolitieke, briljante bevelvoerder en 'n slagoffer van die Derde Ryk was as gevolg van sy (nou betwiste) deelname aan die 20 Julie-komplot teen Adolf Hitler. Die mite is geskep met Rommel se deelname as 'n komponent van Nazi-propaganda om die Wehrmacht te loof en optimisme in die Duitse publiek te gee. Vanaf 1941 is dit deur die Britse pers geidentifiseer en versprei in die Weste omdat hulle probeer het om sy voortgesette onvermoë om die Spilmoonthede in Noord-Afrika te verslaan, te verduidelik. Na die oorlog het die Westerse Bondgenote, en veral die Britte, Rommel uitgebeeld as die "goeie Duitse" en "ons vriend Rommel". Sy reputasie om 'n skoon oorlog te voer is gebruik in die belang van die Wes-Duitse herbewapening en versoening tussen die voormalige vyande - Brittanje en die Verenigde State aan die een kant en die nuwe Federale Republiek aan die ander kant.

Ná die uitbreek van die Koreaanse Oorlog in 1950 het dit vir die Amerikaners en die Britte duidelik geword dat 'n Duitse weermag herbou moet word om te help om die Sowjetunie teen te staan. Baie voormalige Duitse offisiere was egter daarvan oortuig dat geen toekomstige Duitse weermag moontlik sou wees sonder die rehabilitasie van die Wehrmacht nie. Dus, in die atmosfeer van die Koue Oorlog, het Rommel se voormalige vyande, veral die Britte, 'n sleutelrol gespeel in die vervaardiging en voortplanting van die mite.

Die Duitse herbewapening was baie afhanklik van 'n beeldpoetsing wat die Wehrmacht nodig gehad het. Liddell Hart, 'n vroeë voorstander van hierdie twee onderling verwante inisiatiewe, verskaf die eerste wydverspreide bron oor Rommel in sy boek van 1948 oor Hitler se generaals. Hy het 'n hoofstuk aan Rommel toegewy, wat hom as 'n buitestaander van die Nazi-regime uitbeeld. Byvoegings tot die hoofstuk wat in 1951 gepubliseer is, is afgesluit met luidende kommentaar oor Rommel se "vermoeëns en vertoning" wat "hom gekwalifiseer het vir 'n plek in die rol van die Groot Kapteins van die geskiedenis".

In 1953 het die publikasie van Rommel se geskrifte van die oorlogstydperk as The Rommel Papers verskyn, uitgegee deur Liddell Hart, die voormalige Wehrmacht-beampte, Fritz Bayerlein, en Rommel se weduwee en seun, met 'n inleiding deur Liddell Hart. Die historikus Mark Connelly beweer dat The Rommel-dokumente een van die twee fundamentele werke was wat tot 'n Rommel-renaissance gelei het, en die ander was Desmond Young se biografie Rommel: The Desert Fox. Die boek het tot die persepsie bygedra van Rommel as 'n briljante bevelvoerder; In 'n inleiding het Liddell Hart vergelykings tussen Rommel en Lawrence van Arabië gemaak; "twee meesters van woestynoorlogvoering", volgens Liddell Hart.

Liddell Hart het 'n persoonlike belangstelling in die werk gehad: hy het Rommel se weduwee aangemoedig om materiaal by te voeg wat daarop dui dat Liddell Hart se teorieë oor gemeganiseerde oorlogvoering Rommel beïnvloed het. Rommel het dus as sy "leerling" verskyn, wat Liddell Hart vir Rommel se dramatiese suksesse in 1940 erken het. (Die polemiek is beskryf deur die politieke wetenskaplike John Mearsheimer in sy werk. The Weight of History. A review of Mearsheimer's work, gepubliseer deur die Strategiese Studies Instituut, wys daarop dat Mearsheimer "korrek was om die kaptein" [Liddell Hart] aan te vat omdat hy [...] die geskiedenis manipuleer.")

Volgens die historikus Mark Connelly, het Young en Liddell Hart die grondslag gelê vir die Anglo-Amerikaanse mite, wat bestaan uit drie temas: Rommel se ambivalensie teenoor Nazisme; sy militêre genie; en die klem van die ridderlike aard van die gevegte in Noord-Afrika. Hul werke het steun verleen aan die beeld van die "skoon Wehrmacht" en is oor die algemeen nie bevraagteken nie, aangesien hulle van Britse outeurs gekom het, eerder as Duitse revisioniste.

MI5 kontroversiewysig

Op 4 September 2006 is MI5-lêers vrygestel wat getoon het dat MI5 (Militêre Intelligensie, Seksie 5) vroeg in 1944 vermoed het dat planne vir die D-dag-inval uitgelek het. Liddell Hart het 'n verhandeling opgestel met die titel Some Reflections on the Problems of Invading the Continent, wat hy onder politieke en militêre figure versprei het. Dit is moontlik dat Liddell Hart in sy verhandeling 'n aantal aspekte van die komende Gealieerde-inval korrek aflei, insluitende die ligging van die landings. MI5 het vermoed dat Liddell Hart planne ontvang het van die inval van generaal Sir Alfred "Tim" Pile wat in beheer was van Brittanje se lugafweer-verdediging. MI5 het hom onder waarneming geplaas en sy telefoonoproepe en briewe gemonitor. Die ondersoek het geen bewyse opgelewer dat Liddell Hart betrokke was by enige subversiewe aktiwiteit nie. Geen saak is ooit teen Pile geopen nie. Liddell Hart het gesê sy werk was bloot spekulasie. Dit blyk dat Liddell Hart eenvoudig dieselfde probleme geidentifiseer het en tot soortgelyke gevolgtrekkings gekom het as die geallieerde generale staf.

Werkewysig

  • Scipio Africanus: Greater Than Napoleon (oorspronklikː A Greater than Napoleon: Scipio Africanus; W Blackwood and Sons, London, 1926; Biblio and Tannen, New York, 1976)
  • Lawn Tennis Masters Unveiled (Arrowsmith, London, 1926)
  • Great Captains Unveiled (W. Blackwood and Sons, London, 1927; Greenhill, London, 1989)
  • Reputations 10 Years After (Little, Brown, Boston, 1928)
  • Sherman: Soldier, Realist, American (Dodd, Mead and Co, New York, 1929; Frederick A. Praeger, New York, 1960)
  • The decisive wars of history (1929) (This is the first part of the later: Strategy: the indirect approach)
  • The Real War (1914–1918) (1930), later republished as A History of the World War (1914–1918).
  • Foch, the man of Orleans In two Volumes (1931), Penguin Books, Harmondsworth, England.
  • The Ghost of Napoleon (Yale University, New Haven, 1934)
  • T.E. Lawrence in Arabia and After (Jonathan Cape, London, 1934 - online)
  • World War I in Outline (1936)
  • The Defence of Britain (Faber and Faber, London, 1939; Greenwood, Westport, 1980)
  • The Current of War, London: Hutchinson, 1941
  • The strategy of indirect approach (1941, herdruk in 1942 met as titel: The way to win wars)
  • The way to win wars (1942)
  • The Revolution in Warfare, London: Faber and Faber, 1946
  • The Other Side of the Hill. Germany's Generals. Their Rise and Fall, with their own Account of Military Events 1939–1945, London: Cassel, 1948; vergrote en aangepaste uitgawe, Delhi: Army Publishers, 1965
  • "Foreword" in Heinz Guderian Panzer Leader (New York: Da Capo., 1952)
  • Strategy: the indirect approach, third revised edition and further enlarged London: Faber and Faber, 1954
  • The Rommel Papers, (Redakteur), 1953
  • The Tanks – A History of the Royal Tank Regiment and its Predecessors: Volumes I and II (Praeger, New York, 1959)
  • "Foreword" in Samuel B. Griffith Sun Tzu: the Art of War (Oxford University Press, London, 1963)
  • The Memoirs of Captain Liddell Hart: Volumes I and II (Cassell, London, 1965)
  • History of the Second World War (London, Weidenfeld Nicolson, 1970)
  • Why Don't We Learn from History?. New York: Hawthorn Books. 1971.[41]
  • The German Generals Talk: Startling Revelations from Hitler's High Command (1971 ed.). William Morrow. 1948. ISBN 9780688060121.

Notaswysig

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.
🔥 Top keywords: Spesiaal:SoekTuisbladKategorie:Artikels met LCCN-identifiseerdersKategorie:Artikels met BNC-identifiseerdersKategorie:Artikels met MusicBrainz area-identifiseerdersKategorie:Artikels met CINII-identifiseerdersKategorie:Artikels met NKC-identifiseerdersKategorie:Artikels met Trove-identifiseerdersKategorie:Artikels met GND-identifiseerdersSpesiaal:Onlangse wysigingsKategorie:Artikels met BNE-identifiseerdersPaasfeesPornhubCarles PuigdemontAngkor WatRob HersovAfrikaansGrieksArmeniëJapanWestdenedam-rampDuitslandModule:ArgumentsRuslandGoogle MapsGoeie VrydagBaike: GebruikersportaalSeksposisieBaike: GeselshoekieSwangerskapSkildklierNieu-SeelandVerenigde KoninkrykSuid-AfrikaSeksAgorafobieGordelroosWiki BaikeT20I-wêreldbeker 2014Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bomeBaike: OmtrentFIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2022Baike: Nuus vir gebruikersCiceroKanadaBaike: HulpJaarKantons van SwitserlandVergelykings (taalkunde)NierversakingMesopotamiëHidroponikaBosluisbytkoorsLys van Suid-Afrikaanse musikanteKolorektale kankerBloeddrukWit-DonderdagGalblaasGianna MichaelsOnderhandelinge om apartheid te beëindigBreinvliesontstekingMenstruasieBulgaryeMadison IvyGebruikerbespreking:RooiratelTrappe van vergelykingOekraïneSeksuele penetrasieAnrich HerbstPlae van EgipteCleopatra VIIMaagsweerJavaScriptBaike: Welkom nuwelingeHartversakingBernice WestHuisgenoot: Ware LewensdramasLys van Suid-Afrikaanse voëls (alfabeties)LewerCarike KeuzenkampAngina pectorisLêer:Flag of India.svgBorskankerGoogle TranslateIslamVolksrepubliek ChinaDuitse nasionale rugbyspanIndonesiëWarmlugballonPlanete in astrologieDikdermMenslike seksuele gedragFIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1982Lys van openbare vakansiedae in Suid-AfrikaHemelvaartsdagHartKolitisPtolemeusMaroela Media