荊芥屬

唇形科的一属植物

(重定向自荆芥属

荊芥屬学名Nepeta)為被子植物脣形科中的一屬,共可分為約250個物種。其中某些種類由於能刺激費洛蒙受器,使貓產生一些特殊的行為,因此而稱貓薄荷(英語:catmint)或貓草(catnip)。荊芥屬原生於歐洲亞洲非洲,其中地中海中國大陸之間為其多樣性最高的區域。此外這類植物也是現今北美地區常見野草[2]

荆芥属
穆西尼猫薄荷(Nepeta mussinii)的花
科学分类 编辑
界:植物界 Plantae
演化支维管植物 Tracheophyta
演化支被子植物 Angiosperms
演化支真双子叶植物 Eudicots
演化支菊类植物 Asterids
目:唇形目 Lamiales
科:唇形科 Lamiaceae
亚科:荆芥亚科 Nepetoideae
族:薄荷族 Mentheae
属:荆芥属 Nepeta
L., 1753
模式種
猫薄荷
Nepeta cataria
L., 1753

見內文

異名[1]
  • Cataria Adans.
  • Saccilabium Rottb.
  • Saussuria Moench
  • Oxynepeta Bunge
  • Schizonepeta (Benth.) Briq.
  • Afridia Duthie
  • Pitardia Batt. ex Pit.

多數荊芥屬植物為多年生草本植物,一年生者則佔少數。其部堅固結實;葉片為對生心型,顏色介於綠色與灰綠色之間。則可分為白色、藍色、粉紅色或淡紫色,在每一個莖頂上,可長出多個花束。這些花呈管狀,花上有許多紫色小斑點。

其他用途编辑

猫薄荷(Nepeta cataria)是一種弱神經作用物,具有鎮靜、興奮等作用,當劑量較高時,會使人產生噁心症狀。可用來降低溫度。可以消除脹氣及協助消化作用、改善睡眠品質、解除壓力、刺激食慾。對於焦慮、傷風、流行性感冒、發炎、疼痛以及壓力等有益。愛荷華州立大學的一項研究指出,從猫薄荷中所提煉出的純荊芥內酯(nepetalactone),具有10倍於DEET的驅效果[3]。貓薄荷也是一種伴植植物,能夠驅除害蟲。另有些荊芥屬植物可用來作為鱗翅目幼蟲的食物,如一種稱為Coleophora albitarsella的鞘蛾。

對貓的影響编辑

家貓對貓薄荷的反應。

貓薄荷之名來自其對貓科動物,尤其是家貓的作用。其中猫薄荷紫花猫薄荷Nepeta×faassenii)兩種類型具有辛辣刺激的味道,而大花猫薄荷(Nepeta grandiflora)的味道則較為平淡。大約有三分之二的貓對貓薄荷有敏感反應,且此現象具有遺傳性。

當貓感受到切開的葉片或莖時,會產生摩擦、翻滾、拍打、啃咬、舔舐、跳躍、低鳴或大量分泌唾液等反應,有些貓則會發出嗥叫或聲。上述反應在持續數分之後停止,接著是約兩小時的休息狀態,然後貓又會重新對這些植物產生反應。幼年小貓與老貓對貓薄荷較無反應。此外,绝大多数猫科动物对其均有反应,如老虎、狮子、猎豹等。

貓薄荷含有一種萜類物質,稱為荊芥內酯,可利用蒸氣蒸餾法(steam distillation)萃取[4]。貓經由嗅上皮(olfactory epithelium)組織接收這些物質,而非經由犁鼻器(Vomeronasal organ)[5]。一種假設認為荊芥內酯在嗅上皮內,會與其中感覺神經元表面上的G蛋白連結接受器(G-protein coupled receptor)結合,並經由信號傳遞路徑,使鈣離子匯集,進而在神經軸突上產生動作電位,過程中可能有G蛋白與瞬時受體電位通道(transient receptor potential channel)的參與。

嗅上皮內的感覺神經元會將訊息傳到嗅球(olfactory bulb),這種球狀構造中有許多位於神經纖維網上的神經突觸。之後神經突觸與僧帽細胞(mitral cells)將訊息投射到各種腦部區域,如杏仁體中,最後轉變成為行為信號。某些證據顯示,下視丘接收了一些訊息,並經由腦垂腺調控神經內分泌反應。內分泌激素會使個體產生「性反應」,這些化學物質可能借用了一些平常由費洛蒙使用的通道。

此外,其他植物也可能對貓有同樣的效果,例如纈草,以及某些含有獼猴桃鹼(actinidine)或二氢猕猴桃内酯(dihydroactinidiolide)的植物[6]

物種编辑

Nepeta cataria的花

貓薄荷:又稱荊芥,真貓薄荷(True Catnip)。高度約50到100公分,是一種外表類似薄荷的草本植物,具有灰綠色葉片與白色花朵,花上有一些紫色小斑點。此物種已引進許多國家,目前在某些地區為廣泛分佈的野草,如美國。其中有一種具檸檬香味的栽培品種——檸檬貓薄荷(N. cataria 'Citriodora'),外形與貓薄荷非常相像,它的用途與香蜂草的用途相似。

大花貓薄荷:比貓薄荷茂盛,具有深綠色葉片與深藍色、近乎紫色的花朵。又稱大貓薄荷(Giant Catmint)或高加索貓薄荷(Caucasus Catmint)。

紫花猫薄荷:或稱N. racemosa×N. nepetella,一般用作觀賞植物,此混種比原來的兩種都要矮小,具有灰綠色葉片與淡紫色花朵。又稱派森貓薄荷(Faassen's Catnip)。

此外,某些青蘭屬Dracocephalum)、金錢薄荷屬(Dracocephalum)與風輪菜屬Calamintha)植物曾經被歸類於荊芥屬中。

下属物种编辑

本属包括以下物种:

  • 田野貓薄荷 Nepeta agrestis
  • 小裂葉荊芥 Nepeta annua
  • 阿普列貓薄荷 Nepeta apuleii
  • Nepeta azadkouhensis Saberamoli[7]
  • 貝爾特蘭貓薄荷 Nepeta beltranii
  • 樟味貓薄荷 Nepeta camphorata
  • 貓薄荷 Nepeta cataria
  • 緣毛貓薄荷 Nepeta ciliaris
  • 藍花荊芥 Nepeta coerulescens
  • 曲花貓薄荷 Nepeta curviflora
  • 密花荊芥 Nepeta densiflora
  • 齒葉荊芥 Nepeta dentata
  • Nepeta dirphya
  • 異色荊芥 Nepeta discolor
  • 橢圓葉貓薄荷 Nepeta elliptica
  • 浙荊芥 Nepeta everardi
  • 叢卷毛荊芥 Nepeta floccosa
  • 多葉貓薄荷 Nepeta foliosa
  • 心葉荊芥 Nepeta fordii
  • 腺荊芥 Nepeta glutinosa
  • 黃花貓薄荷 Nepeta govaniana
  • 格蘭納達貓薄荷 Nepeta granatensis
  • 大花貓薄荷 Nepeta grandiflora Lapeyr., 1813,为Nepeta latifolia DC.的异名
  • Nepeta heldreichii
  • 藏荊芥 Nepeta hemsleyana Oliv. ex Prain, 1891
  • 印度貓薄荷 Nepeta hindostana (B.Heyne ex Roth) Haines, 1922,基异名:Glechoma hindostana B.Heyne ex Roth
  • 西班牙貓薄荷 Nepeta hispanica Boiss. & Reut., 1859
  • Nepeta iraqo-iranica [8]
  • 義大利貓薄荷 Nepeta italica
  • 江達荊芥 Nepeta jomdaensis
  • 絹毛荊芥 Nepeta kokamirica
  • 絨毛荊芥 Nepeta kokanica
  • 穗花荊芥 Nepeta laevigata
  • 假寶蓋草 Nepeta lamiopsis
  • 闊葉貓薄荷 Nepeta latifolia
  • 白綿毛荊芥 Nepeta leucolaena
  • 白葉貓薄荷 Nepeta leucophylla
  • 長苞荊芥 Nepeta longibracteata
  • 黑龍江荊芥 Nepeta manchuriensis
  • 香蜂葉貓薄荷 Nepeta melissifolia
  • 膜葉荊芥 Nepeta membranifolia
  • 小花荊芥 Nepeta micrantha
  • 多苞貓薄荷 Nepeta multibracteata
  • 多裂葉荊芥 Nepeta multifida
  • 穆西尼貓薄荷 Nepeta mussinii
  • 尼泊爾貓薄荷 Nepeta nepalensis
  • 小貓薄荷 Nepeta nepetella
  • 黃花具脈荊芥 Nepeta nervosa
  • 直齒荊芥 Nepeta nuda
  • 帕爾納索斯貓薄荷 Nepeta parnassica
  • 小花貓薄荷 Nepeta parviflora
  • 土耳其貓薄荷 Nepeta phyllochlamys
  • 康藏荊芥 Nepeta prattii
  • 刺尖荊芥 Nepeta pungens
  • 總花貓薄荷 Nepeta racemosa
  • 塊根荊芥 Nepeta raphanorhiza
  • Nepeta scordotis
  • 無柄荊芥 Nepeta sessilis
  • 大花荊芥 Nepeta sibirica
  • 希索普貓薄荷 Nepeta sibthorpii
  • 狹葉荊芥 Nepeta souliei
  • Nepeta spruneri
  • 斯坦頓貓薄荷 Nepeta staintonii
  • 多花荊芥 Nepeta stewartiana
  • 松潘荊芥 Nepeta sungpanensis
  • 平臥荊芥 Nepeta supina
  • 喀什荊芥 Nepeta taxkorganica
  • 細花荊芥 Nepeta tenuiflora
  • 裂葉荊芥 Nepeta tenuifolia
  • 塊莖貓薄荷 Nepeta tuberosa
  • 尖齒荊芥 Nepeta ucranica
  • 川西荊芥 Nepeta veitchii
  • 帚枝荊芥 Nepeta virgata
  • 圓齒荊芥 Nepeta wilsonii
  • 淡紫荊芥 Nepeta yanthina
  • 札達荊芥 Nepeta zandaensis

自然產生的混種编辑

參考資料编辑

  1. ^ Kew World Checklist of Selected Plant Families
  2. ^ Funk & Wagnalls New Encyclopedia, Vol. 5 (ISBN 0-8343-0051-6)
  3. ^ CATNIP DRIVES CATS WILD, BUT DRIVES MOSQUITOES AWAY 互联网档案馆存檔,存档日期2011-06-22.
  4. ^ introDIY Kitty Crack: ultra-potent catnip extract. [2007-06-27]. (原始内容存档于2007-07-12). 
  5. ^ Hart BL, Leedy MG. Analysis of the catnip reaction: mediation by olfactory system, not vomeronasal organ. Behav Neural Biol. 1985 Jul;44(1):38-46. PMID 3834921
  6. ^ Smith, 2005
  7. ^ Siroos Saberamoli, Gholam Reza Balali, Younes Asri and Saeed Afsharzadeh. 2019. Nepeta azadkouhensis (Lamiaceae), A New Alpine-subnival Species from the Central Alborz of Iran. Phytotaxa. 395(2); 129–133. DOI: 10.11646/phytotaxa.395.2.6
  8. ^ Firouzeh Bordbar, Ali Haloob, Karzan Omar Qader and Mansour Mirtadzadini. 2022. Nepeta iraqo-iranica (Lamiaceae), A New Species from the Border of Iraq and Iran. Phytotaxa. 550(2); 195–200. DOI: 10.11646/phytotaxa.550.2.8

外部連結编辑