Tuisblad

Sagittarius A* (uitgespreek "Sagittarius A-ster"; afkorting Sgr A*) is die supermassiewe swartkolk in die middel van die Melkweg. Dit is geleë naby die grens tussen die sterrebeelde Boogskutter (Sagittarius) en Skerpioen (Scorpius), sowat 5,6° suid van die sonnebaan, visueel naby die Skoenlapper-sterreswerm (Messier 6) en die ster Shaula (Lambda Scorpii).

Die voorwerp is 'n helder en baie kompakte radiobron. Die naam Sagittarius A* is om historiese redes daaraan gegee. In 1954 het John D. Kraus, Hsien-Ching Ko en Sean Matt by 250 MHz na die radiobronne geluister wat hulle geïdentifiseer het met die radioteleskoop van die Universiteit van Ohio. Hulle het die bronne gerangskik volgens sterrebeeld en het hoofletters toegeken in volgorde van helderheid binne elke sterrebeeld; A het die helderste radiobron binne die sterrebeeld aangedui. Die asterisk (*) is later bygevoeg omdat die ontdekking as opwindend (exciting) beskou is, in ooreenstemming met die naam vir atome in 'n opgewekte (excited) toestand wat met 'n asterisk aangedui word (die opgewekte toestand van helium is byvoorbeeld He*). Die asterisk is in 1982 toegevoeg deur Robert L. Brown, wat verstaan het die sterkste radio-emissie van die middel van die sterrestelsel kom moontlik van 'n kompakte, nietermiese radiovoorwerp.

Waarnemings van verskeie sterre, veral S2, in ’n wentelbaan om Sagittarius A* is gebruik om die massa en grootte van die voorwerp vas te stel. Op grond van dié waarnemings is bepaal dat Sagittarius A* die ligging is van die Melkweg se supermassiewe swartkolk, soos dié wat nou algemeen aanvaar word in die middel van die meeste spiraal- en elliptiese sterrestelsels voorkom. Die huidige raming van sy massa is 4,154 (± 0,014) miljoen sonmassas.

...lees verder

• Namibië en Uganda bespreek die Afrikakwalifiseringsplekke vir die T20I-wêreldbeker 2024 in Wes-Indië en die Verenigde State; vir die eerste keer mag drie Afrikaspanne aan dié toernooi deelneem (Suid-Afrika het regstreeks gekwalifiseer).
• Somalië sluit as agtste lidland by die Oos-Afrikaanse Gemeenskap aan.
• Die Springbokrugbyspeler en 1995-spanlid Hannes Strydom sterf op 58 in Mpumalanga.
• Australië wen die eindwedstryd van die 13de Krieketwêreldbekertoernooi teen die gasheer Indië met ses paaltjies en palm sodoende sy sesde titel in. Nieu-Seeland en Suid-Afrika was die ander twee semi-finaliste.
• In Frankryk klop die verdedigende kampioen Suid-Afrika se Springbokke tydens die eindstryd van die tiende Rugbywêreldbekertoernooi Nieu-Seeland met 12–11 en palm sodoende hul vierde titel ná 1995, 2007 en 2019 in, die eerste land wat daarin slaag. Engeland eindig in die derde en Argentinië in die vierde plek.

... dat Winston Churchill 'n krygsgevangene in Suid-Afrika was? Tydens die Anglo-Boereoorlog is hy in Natal deur boeremagte gevang. Op 12 Desember 1899 ontsnap hy uit die Staatsmodelschool waar hy aangehou is en vlug te voet en per trein na Lourenço Marques.

... dat Montreal in Kanada die tweede grootste Franstalige stad in die wêreld is? Dit is met die 3,9 miljoen inwoners in die metropolitaanse gebied die grootste stad van die Franstalige provinsie Quebec en die tweede grootste in Kanada.

...dat sekere vroue in die Victoriaanse tydperk arseen gemeng met asyn en kalk gedrink het? Dit is gedoen om hul gelaatskleur te verbeter en hulle velle ligter te maak as bewys dat hulle van 'n hoër stand is en nie in die landerye werk nie.

... dat Pretoriabrug 'n hefbrug in Ottawa, Kanada is? Dit is vernoem na Pretoriastraat wat in 1902 van Janestraat hernoem is om die Britse oorwinning in die Anglo-Boereoorlog te vier.

...dat die Honderdjarige Oorlog nie 100 jaar geduur het nie, maar 116 jaar? Daar was periodes van vrede tussenin en dit het geëindig met die verdrywing van Engelse magte uit Frankryk.

5 Desember: Vadersdag in Thailand, Sint Nikolaas-vooraand in verskeie Europese lande; Internasionale Vrywilligersdag

• 1484 – Pous Innocentius VIII publiseer die bul "Summis desiderantes affectibus", wat die heksejag instel.
• 1492 – Christophorus Columbus word die eerste Europeër wat voet aan wal sit op die eiland Hispaniola (nou Haïti en die Dominikaanse Republiek).
• 1894 – Gebore: C.R. Swart, eerste president van die Republiek van Suid-Afrika.
• 1934 – Die Verenigde Party van Suid-Afrika word gestig met genls. James Barry Munnik Hertzog as leier en Jan Christian Smuts as onderleier.
• 1945 – Vlug 19, 'n eskader van vyf Grumman TBF Avenger-torpedobomwerpers van die Amerikaanse Vloot, verdwyn in die Bermudadriehoek.