Tuisblad

Sagittarius A* (uitgespreek "Sagittarius A-ster"; afkorting Sgr A*) is die supermassiewe swartkolk in die middel van die Melkweg. Dit is geleë naby die grens tussen die sterrebeelde Boogskutter (Sagittarius) en Skerpioen (Scorpius), sowat 5,6° suid van die sonnebaan, visueel naby die Skoenlapper-sterreswerm (Messier 6) en die ster Shaula (Lambda Scorpii).

Die voorwerp is 'n helder en baie kompakte radiobron. Die naam Sagittarius A* is om historiese redes daaraan gegee. In 1954 het John D. Kraus, Hsien-Ching Ko en Sean Matt by 250 MHz na die radiobronne geluister wat hulle geïdentifiseer het met die radioteleskoop van die Universiteit van Ohio. Hulle het die bronne gerangskik volgens sterrebeeld en het hoofletters toegeken in volgorde van helderheid binne elke sterrebeeld; A het die helderste radiobron binne die sterrebeeld aangedui. Die asterisk (*) is later bygevoeg omdat die ontdekking as opwindend (exciting) beskou is, in ooreenstemming met die naam vir atome in 'n opgewekte (excited) toestand wat met 'n asterisk aangedui word (die opgewekte toestand van helium is byvoorbeeld He*). Die asterisk is in 1982 toegevoeg deur Robert L. Brown, wat verstaan het die sterkste radio-emissie van die middel van die sterrestelsel kom moontlik van 'n kompakte, nietermiese radiovoorwerp.

Waarnemings van verskeie sterre, veral S2, in ’n wentelbaan om Sagittarius A* is gebruik om die massa en grootte van die voorwerp vas te stel. Op grond van dié waarnemings is bepaal dat Sagittarius A* die ligging is van die Melkweg se supermassiewe swartkolk, soos dié wat nou algemeen aanvaar word in die middel van die meeste spiraal- en elliptiese sterrestelsels voorkom. Die huidige raming van sy massa is 4,154 (± 0,014) miljoen sonmassas.

...lees verder

• Namibië en Uganda bespreek die Afrikakwalifiseringsplekke vir die T20I-wêreldbeker 2024 in Wes-Indië en die Verenigde State; vir die eerste keer mag drie Afrikaspanne aan dié toernooi deelneem (Suid-Afrika het regstreeks gekwalifiseer).
• Somalië sluit as agtste lidland by die Oos-Afrikaanse Gemeenskap aan.
• Die Springbokrugbyspeler en 1995-spanlid Hannes Strydom sterf op 58 in Mpumalanga.
• Australië wen die eindwedstryd van die 13de Krieketwêreldbekertoernooi teen die gasheer Indië met ses paaltjies en palm sodoende sy sesde titel in. Nieu-Seeland en Suid-Afrika was die ander twee semi-finaliste.
• In Frankryk klop die verdedigende kampioen Suid-Afrika se Springbokke tydens die eindstryd van die tiende Rugbywêreldbekertoernooi Nieu-Seeland met 12–11 en palm sodoende hul vierde titel ná 1995, 2007 en 2019 in, die eerste land wat daarin slaag. Engeland eindig in die derde en Argentinië in die vierde plek.

... dat die Hughes H-4 Hercules, een van die grootste vliegtuie wat ooit vervaardig is, slegs een keer gevlieg het?

... dat die Deense wiskundige Piet Hein 'n superellipsvorm gebruik het om die Sergels Torg-verkeersirkel in Stockholm, Swede te ontwerp?

...dat die bedryfstelsel Debian na sy ontwikkelaar en dié se meisie vernoem is? Ian Murdock het dit na hom en sy vriendin Debra vernoem.

... dat die Toepolef Tu-144 van die Sowjetunie die eerste supersoniese passasiersvliegtuig ter wêreld was? Die eerste toetsvlug het op 31 Desember 1968 plaasgevind, enkele maande voordat die Frans-Britse Concorde vir die eerste keer opgestyg het.

...dat water nie altyd by 100° Celsius kook nie? Hoe hoër bo seevlak 'n persoon is, hoe laer die kookpunt.

5 Desember: Vadersdag in Thailand, Sint Nikolaas-vooraand in verskeie Europese lande; Internasionale Vrywilligersdag

• 1484 – Pous Innocentius VIII publiseer die bul "Summis desiderantes affectibus", wat die heksejag instel.
• 1492 – Christophorus Columbus word die eerste Europeër wat voet aan wal sit op die eiland Hispaniola (nou Haïti en die Dominikaanse Republiek).
• 1894 – Gebore: C.R. Swart, eerste president van die Republiek van Suid-Afrika.
• 1934 – Die Verenigde Party van Suid-Afrika word gestig met genls. James Barry Munnik Hertzog as leier en Jan Christian Smuts as onderleier.
• 1945 – Vlug 19, 'n eskader van vyf Grumman TBF Avenger-torpedobomwerpers van die Amerikaanse Vloot, verdwyn in die Bermudadriehoek.